Düşen uçağın karakutusu

Taha Dağlı - Suriye'deki rejimi Türk uçağını vurmaya kadar götüren nedenleri aramakta fayda var. Türkiye'nin de içinde olacağı bölgesel savaş ihtimali, Esat yönetiminin savaştan başka çıkar yol bulamaması, İran, Rusya ve hatta İsrail'in bu provokasyonun başrolünde olması gibi faktörleri görmek hiç de zor değil.
Elde düşen bir savaş uçağı var. Uçak Türkiye'nin, düşüren ise Suriye. Suriye yönetimi, "hava sahamıza giren yabancı bir cismi vurduk, düştükten sonra onun bir Türk uçağı olduğunu anladık" diyor. Kesin olan uçağı Suriye'nin düşürdüğü.
Buradan çıkarılacak iki sonuç var. Biri Suriye yönetimi içerde halkıyla savaş halindeyken dışarıdan gelecek tehlikelere karşı teyakkuz halinde. "Kim gelirse vururuz" mesajı veriyor. Suriye'nin bu savunmasını çürütecek benzer bir gelişme aylar önce yaşanmıştı. Amerikan medyası İsrail savaş uçaklarının Şam'da Esat'ın sarayının üzerinde uçtuğunu yazmıştı. Madem Suriye, hava sahasına giren Türk uçağını anında düşürme konusunda bu kadar hassas, o zaman niye İsrail uçaklarına ses çıkaramadı.
Uçak düşürme hamlesiyle akla gelen ikinci sonuç ise Esat yönetiminin içerdeki muhalefete göz dağı vermesi. "Bakın siz ayaklandınız ama ben Türklerin savaş uçağını bile düşürürüm" diyerek bunu kendi halkına karşı bir tehdit unsuru olarak kullanmayı düşünmüş olabilirler.
Suriye dışı faktörlere gelince. İran ve Rusya ilk akla gelenler ve sonrasında İsrail var. Bu üç ülkeden en az birinin, Suriye'yi Türk uçağını düşürme konusunda cesaretlendirmiş olma ihtimali çok yüksek. Peki neden? Bunun yanıtı ise Türkiye'nin de içinde olacağı bölgesel bir savaşa doğru atılan en büyük adım olabilir. Bunu Suriye'ye yaptıran güç, bölgesel savaş istiyor hem de Türkiye üzerinden.
Bölgesel savaşa Türkiye'yi sürüklerken, Suriye'yi maşa olarak kullanan birileri varsa, Esat yönetimini nasıl ikna etmiş olabilirler? Bunun yanıtı basit. Esat yönetimi artık sona geldiğini anladı tek çıkar yol savaş. Savaşı kurtuluş ihtimali olarak gören rejim, böyle bir tezgaha gönüllü ya da mecburi olarak girmiş denilebilir.
Suriye ya da Suriye dışı faktörlerin hesabı ne olursa olsun, Türkiye'nin hesabı bu süreci belirleyecek olan tek unsur. Öncelikle yaklaşık 2 ay önce sınırda Türk askerine ateş edilmiş sonrasında Türk sınırındaki ormanlar yakılmıştı. Amerika ve NATO'nun sınır ihlali konusunda Türkiye'ye verdiği mesajları unutmamak gerekir. Rasmussen o zaman Türkiye için 5. Maddenin devreye sokulabileceğini söylemişti. Türkiye o tezgaha gelmedi. Bugün uçak düşürme olayı tezgahsa yine gelmeyecektir. Bu işin ya NATO ile çözülmesini isteyecektir ya da kendi yöntemleriyle.
Kendi yöntemi asla tek başına sınır ötesi operasyon değil. Suriye muhaliflerine silah gönderilebilir, biri sorarsa tıpkı Hafız Esat'ın terör örgütü başını 20 sene saklayıp da 'benim haberim yok' dediği gibi, biri "Türkiye'den Suriye'ye silah gidiyor" derse, aynı cevabı verebilir.
Hava sahasını aynı Libya'da olduğu gibi kapatabilir, uçuş yasağı getirebilir. Bu durum Suriye rejiminin elini kolunu bağlamaya yetecektir. Tek uçak bile kaldıramazlar. Türkiye bu hamlelerle tek bir askerini bile sokmadan, kontrol ve baskıyı arttırarak Esat'tan düşürülen uçağın hesabını sorabilir.