Kapalı Havzaların Suları Genellikle Hangi Özelliğe Sahiptir? Kapalı Havza Suyu Tatlı Mıdır, Özellikleri Nelerdir?

Türkiye'de hem açık hem de kapalı havza örneklerine rastlanmaktadır. Örneğin ülkemizin en uzun nehri olan Kızılırmak ile Yeşilırmak sularını Karadeniz'e döken iki önemli açık havzamızken Van Gölü ve Tuz Gölü denizlere ulaşamayan kapalı havza alanlarıdır. Açık havzalar gibi kapalı havza suyu tatlı mıdır, özellikleri nelerdir sorusu ile kapalı havzaların suları genellikle hangi özelliğe sahiptir sorularının yanıtları bu oluşumları anlamayı kolaylaştırır.

Kapalı Havza Suyu Tatlı Mıdır?

Etrafı tepe ya da dağlarla çevrelenmiş, suları aynı göle, ırmağa ya da denize dökülen bölgelere havza denir. Bu coğrafi kavram açık ve kapalı havza olmak üzere ikiye ayrılır. Açık havzalar, akarsuların denizlere veya okyanuslara ulaştığı sistemlerdir. Ülkemizde Kızılırmak ve Yeşilırmak açık havza örnekleridir, zira bu iki akarsu da Karadeniz'e sularını taşır. Kapalı havzalar ise sularını denizlere taşıyamayan alanlardır ve bu sular, genellikle göller içinde birikir. Türkiye'de Van Gölü ve Tuz Gölü kapalı havzaların en bilinen örneklerindendir.

Açık havzaların suları çoğunlukla tatlı olurken kapalı havzaların suları genellikle yüksek miktarda çözünmüş tuz ve mineraller içerir. Bunun temel sebebi bu havzalardaki suların buharlaşma yoluyla kaybolmasıdır. Su buharlaştıkça geriye tuz ve mineraller kalır. Bu da kapalı havzaların suyunu genellikle tuzlu ya da sodalı hale getirir. Van Gölü'nün sodalı suyu ve Tuz Gölü'nün aşırı tuzlu yapısı bu özelliklerin belirgin örnekleridir. Ancak bazı küçük kapalı havzalarda, özellikle beslenme kaynakları güçlü olanlarda tatlı su da görülebilir.

Kapalı Havza Sularının Özellikleri

Kapalı havzaların sularının özellikleri havzanın bulunduğu coğrafi bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Bu suların kimyasal yapısını etkileyen en önemli faktörlerden biri suyun havzada uzun süre kalması ve bu süre boyunca buharlaşmaya maruz kalmasıdır. Dünya genelinde de Hazar Denizi ve Lut Gölü kapalı havzaların özelliklerini gösteren önemli örneklerdir.

Kapalı havzaların suları genellikle mineralce zengin, tuzlu veya sodalıdır. Van Gölü'ndeki su, yüksek miktarda sodyum karbonat içerdiği için sodalı olarak sınıflandırılırken, Tuz Gölü'nün suyu yüksek tuz oranıyla dikkat çeker. Suların bu özellikleri içme ya da tarım amacıyla kullanımını sınırlandırır. Ancak kapalı havzalar çevresindeki ekosistemler için hayati öneme sahiptir ve birçok canlı türüne ev sahipliği yapar.

Kapalı havzaların suyunun tatlı olup olmadığını belirlemek için havzanın beslenme kaynaklarını incelemek gerekir. Eğer kapalı havza sürekli olarak tatlı su kaynaklarıyla besleniyor ve buharlaşma oranı düşük kalıyorsa suyun tatlı olması mümkündür. Ancak bu dünya genelindeki kapalı havzaların büyük bir kısmında oldukça nadirdir.

Kapalı havzaların ekolojik ve ekonomik önemi büyüktür. Van Gölü gibi kapalı havzalar bölgedeki turizm ve balıkçılık faaliyetlerine katkı sağlarken, Tuz Gölü kapalı havzası tuz üretiminde kullanılmaktadır ve ülkenin tuz ihtiyacının karşılanmasında rol oynar. Kapalı havzaların suları genellikle belirli özelliklere sahip olsa da bu özellikler havzanın bulunduğu bölgenin doğal yapısına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.