Miri Arazi Nedir? Osmanlı Devleti'nde Miri Toprakların Özellikleri Nelerdir?

Üzerinde yerleşim yeri bulunmayan topraklara arazi denir. Birçok arazi çeşidi vardır ve bunlardan biri de miri arazidir. Miri toprak nedir, sorusu ile devlet arazilerini araştırırken karşılaşırız. Miri nedir, sorusuna hükümetin ve hazinenin malı olan anlamına geldiği yanıtını verebiliriz. Miri arazi nedir, dediğimizde mülkiyetinin devlete ait olduğu arazilere denildiğini öğreniriz. Miri toprakların özellikleri nelerdir, sorusuna miri arazinin dokuz farklı bölümden meydana geldiği yanıtını verebiliriz.

Miri Arazi Nedir?

Arazinin kelime anlamı yeryüzü parçası, yerey, toprak olarak karşımıza çıkar. Arazi, mülkiye şekillerine göre üçe ayrılır. Arazileri mülkiyet şekillerine göre şu şekilde sıralayabiliriz:

• Miri arazi (Hazine arazileri)
• Şahıs arazileri
• Köy, otlak ve mera arazileri

Miri arazi, devlet hazinesine ait olan arazilere denir. Devlete ait olan ve kamu yararı için kullanılabilen miri arazilerin istisnai olarak karşılaşılabilecek bazı durumlarda kullanım hakkı bir kişide bulunabilir. Miri arazide tüzel ya da gerçek kişilerin sahip olduğu hakları şu şekilde sıralayabiliriz; arazinin kullanımı, tüketim ve araziden yararlanma şeklindedir.

Osmanlı Devleti'nde Miri Toprakların Özellikleri Nelerdir?

Osmanlı Devleti'nde miri topraklar tüzel ve gerçek kişilere kimi zaman kira yoluyla kimi zaman ise maaş karşılığı verilirdi. Bu topraklar kişinin ölmesi ile yine devlete geçerdi. Yani aslında devlete ait olan fakat başka kişilerin de kullanabildiği arazilere miri arazi denir. Miri arazi, birçok farklı bölümden meydana gelir ve dokuz tanedir. Miri arazinin bölümlerini ve özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Mukataa arazi, belirli bir bedel karşılığı olarak iltizama verilebilen arazilerdir. Devlet harcamalarında finansman aracı olarak kullanılır. Bu arazilerin geliri, devlet gelirlerinin bir bölümünün belli bir bedel karşılığında devlet tarafından kişilere devredilerek toplanması ile alınır.
• Dirlik arazi, devlet tarafından devlete hizmet veren kişilere ya da savaşlarda başarılı askerlere maaş karşılığı olarak geliri bırakılan toprak parçalarına verilen isimdir. Böylelikle devlet kasadan ekstradan bir para harcamak zorunda kalmaz. Dirlik araziler has, zeamet ve tımar olmak üzere büyüklüğüne göre üçe ayrılır.
• Paşmaklık arazi, gelirleri padişahın ailesine teslim edilir. Yani aslında karısı ve kızlarının gelir kapısıdır.
• Yurtluk arazi, devletin gelir hakkını bırakması ile sınırda çalışan askerlere, şehirlerdeki ya da kasabalardaki memurlara verilen arazilere denir. Bu arazilerin sahipleri ölünce tekrar mülkiyeti devlet hazinesine geçer.
• Malikhane arazi, devlete üstün hizmet veren kişilere verilen arazilerdir.
• Ocaklık arazi, gelirleri tersane harcamalarına ve kale muhafızlarına ayrılan arazilere denir.
• Metru arazi, kimi zaman bir, kimi zaman ise birden fazla köyün yararlanması için temin edilmiş olan topraklara denir. Çoğunlukla bu araziler harman, bataklık, yaylak, mera ve kışlaktır.
• Vakıf arazi, geliri medrese, hastane, cami, bedesten gibi hayır kurumlarına aktarılan arazilere denir. Aynı zamanda devlete bağlı hayır kurumları bu vakıf arazileri üzerine kurulur.
• Mevat arazi, insanlar terk etmiş ve kullanılmayan arazilerdir. Bu nedenle gelirleri bulunmaz ve yerleşim yerlerine uzaktır.