Her yıl binlerce aile, çocuklarını yurtdışında okutabilmek için tüm imkânlarını seferber ediyor. Ancak YÖK'ün belirlediği kriterler dışında denklik alınması mümkün değil. YÖK, 2023'te 11 bin 69 denklik başvurusunu karara bağladı. Bu başvuruların 740'ı reddedildi. Bu diplomalar Türkiye'de geçersiz sayılacak. 1591 başvuru iade ile sonuçlandı.
EN ÇOK HUKUK VE PSİKOLOJİ
Ret kararı verilen başvuruların ülkelere göre dağılımına bakıldığında 2021 yılında Azerbaycan, 2022 yılında Makedonya yer alırken 2023 yılında yine Makedonya'nın ilk sırada yer aldığı görülüyor. Ret kararları sayısal olarak hukuk ve klinik psikoloji alanlarında yoğunlaşıyor. 2023'te hukuk alanında 266, klinik psikolojide 75, mimarlıkta 38, psikolojide ise 31 denklik başvurusu reddedildi. Bu ret ve iadelerin gerekçeleri ise şöyle sıralanıyor:
SAHTE BELGE: Diploma ve transkriptin doğruluğu Dışişleri Bakanlığı dış temsilcilikleri aracılığı ile teyit ediliyor. Teyidi olumsuz gelen başvuru reddediliyor ve yasal işlem için YÖK Hukuk Müşavirliği'ne bildiriliyor.
EĞİTİM GÖRÜLEN ÜLKEDE YETERSİZ KALIŞ SÜRESİ: Makedonya ve Kosova gibi ülkelerdeki başvuruların ret gerekçesini özellikle eğitim dönemi içinde o ülkede bulunma ve örgün öğretimde eğitime devam etme şartını yerine getirmeyen başvuru sahipleri oluşturuyor. Özellikle hukuk alanında bu görülüyor.
AÇIKÖĞRETİMLE ALINAN DİPLOMALAR: Kişiler örgün eğitim aldığını iddia ediyorlar ancak yurtdışı giriş-çıkış belgesi sunamıyorlar. İlgili ülkede yetersiz kalış süresi tespit edildiğinde denklik verilmiyor.
FETÖ İLİŞKİSİ: İlgili yurtdışı yükseköğretim kurumunun FETÖ ile irtibatlı veya iltisaklı olduğu tespit edilirse denklik verilmiyor.
HANGİ DİPLOMALAR ONAYLANIYOR
Eğitime başlanılan yıl YÖK tarafından belirlenmiş sıralama kuruluşlarınca yapılan dünya üniversite sıralamalarının ilk 1000 dilimine giren üniversitelerden alınan diplomalar.
YÖK'ün tescil yetkisi verdiği ya da tescil yetkisini kabul ettiği uluslararası kalite güvencesi kuruluşları tarafından akredite edilen programlardan alınan diplomalar.
ÖSYM Kılavuzu'nda yer alan yurtdışı programına yerleştirilmiş veya bu programlara yerleştirilen en son öğrencinin aldığı puanı alarak aynı yıl aynı programa kayıt yaptıranların aldıkları diplomalar.
SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Denklik
ön başvuruları e-Devlet veya YÖK resmi internet sitesinden online olarak gerçekleştiriliyor. Ön başvurunun ardından başvuru sahibinin kendisi veya resmi vekâletnameye sahip vekili tarafından hazırlanan başvuru evrakı, Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı'na getiriliyor, evrak sistem üzerinden bire bir kontrol edilerek başvuru tamamlanıyor. Başvuru süreçleri e-Devlet üzerinden takip edilebiliyor. Ön inceleme sürecinde diplomanın teyidi için Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ilgili kurumlarla diploma teyit yazışması yapılıyor ve teyit bilgisinin gelmesi bekleniyor. Yurtdışında öğrenim gördüğü ülkede öğrenim süresince yurtdışındaki kalış süresi, Emniyet Genel Müdürlüğü'nden temin edilen veriler esas alınarak hesaplanıyor. Ardından başvuru dosyası üzerinde münferiden usul ve esas yönünden inceleme yapılıyor. İnceleme aşamasında üniversitelerden akademik görüş isteniyor, ayrıca Bilim Alanı Danışma Komisyonu incelemesini yapıyor. Alınan görüşler doğrultusunda Tanıma ve Denklik Komisyonu'nca nihai karar oluşturuluyor.
