İki bakan eskiten Türkiye'nin gündemi zaman zaman meşgul eden Hipermarketler Yasası, Cemil Çiçek'in Bakanlar Kurulu Toplantısı sonrası yaptığı açıklamanın ardından yeniden konuşulur oldu. Bazı unsurlar dikkate alınarak güncellenmesi beklenen yasa tasarısında; marketlere ürün veren esnafın korunması, yerel yönetimlere yetki devri gibi düzenlemeler dikkat çekiyor. Bakanlık tarafı çalışmaları hızlandırmış olsa da perakendeciler hiçbir görüş alınmamış ve netleşmemiş tasarının tekrar gündeme getirilmesi nedeniyle şaşkın.
FRANSA MODELİ ÖRNEK ALINDI
Yeniden gündeme gelen Hipermarketler Yasası hazırlanırkan İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere büyük kentlerde hızla çoğalan ve trafik yaratan alışveriş merkezleri (AVM) ve hipermarketler konusunda Fransa modeli örnek alındı. Fransa modelinde, AVM ve hipermarketlerin kurulacağı yerlere yerel komisyonlar karar veriyor. Türkiye'de de benzer bir düzenleme üzerine çalışan hükümet AVM ve hipermarketlere izin verirken şehir trafiği, nüfusu, bölge altyapısı, çevre ve otopark faktörü göz önünde bulunduracak. Üreticiyi mağdur eden raf ömrü uygulaması kaldırılarak, marketlerin istedikleri vadede ödeme yapmalarının önüne geçilecek. Bakanlar Kurulu'nda görüşülen "Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar Yasa Tasarısı" birkaç hafta içinde de Meclis'e sevk edilecek. AVM ve hipermarketlerin kurulacağı yerlere, o ilin valisi, sivil toplum örgütlerinin içinde yer aldığı yerel komisyon karar verecek.
ERGÜN: YASA ARTIK KAÇINILMAZ
Konuyla ilgili görüştüğümüz Sanayi Bakanı Nihat Ergün, büyük kentlerde alışveriş merkezlerinin düzensiz bir şekilde kurulmasının büyük sıkıntı yarattığını belirterek, "Mevcut alışveriş merkezleri ve büyük mağazalar tarafına bir kural getirmek artık kaçınılmaz hale geldi. Fransa başta olmak üzere birçok gelişmiş ülkede buna benzer uygulamalar var ve sistem bu kurallar çerçevesinde düzenli bir şekilde işliyor" dedi. Üretici, tedarikçi, satıcı ve tüketici çıkarlarını gözeten bir taslak hazırladıklarını vurgulayan Ergün, ekledi: "Sağlıklı şehirleşme, çevreye duyarlılık, tüketici memnuniyeti, üretici ve tedarikçilerimizin eşit rekabet koşullarında ticaret yapabilmeleri ile piyasa ekonomisi işleyişine uygunluğunu gözeten düzenleme yapmak durumundayız."
İŞTE YASANIN GETİRECEKLERİ
AVM ve hipermarketlerin kurulacağı adrese yerel komisyonlar karar verecek. Çalışma saatlerini belediyeler belirleyecek.
Raf ömrü bir yılı geçen ürünler için ödemelerin uzun vadeye yayılmasının önüne geçilerek esnafın sorunu ortadan kaldırılacak.
Tüketicinin çok uğradığı raflardan ekstra kiralar denetlenecek.
Küçük süpermarketlere otopark zorunluluğu getirilecek
AVM'ler için nüfus, şehrin altyapısı, trafik ve çevre dikkate alınacak.
PERAKENDECİDE BEKLENTİ YÜKSEK
NURDAN TÜMBEK TEKEOĞLU
Metro Grup Türkiye Temsilcisi:
Bakkalları indirim marketler bitiriyor
ŞU ANDA ciddi bir işsizlik sıkıntısı varken bu böyle bir yasa çalışmasını çok erken buluyorum. Biz Güneşli'de 20 yıl önce Metro'yu açtığımızda orası şehirdışı olarak nitelendiriliyordu aynı şekilde Kartal Real de. Fransız modelinde yer alan hipermarketlerin bakkalları öldürdüğü görüşünü ise tamamen yanlış buluyırum. Bakkalları sokak aralarına ve apartman altlarına açılan indirim marketleri bitiriyor. Bu indirim marketlerinin kesinlikle denetim altına alınması gerekiyor.
GÖKBEN USKUÇ Özgörkey
Pazarlama Müdürü:
Küçük üretici raf bedeli yüzünden sıkıntıda
RAFLARDAN alınan kira bedelleri çok yüksek. Özellikle bizim faaliyet gösterdiğimiz dondurulmuş ürün alanında reyonlar yüksek elektrik giderleri yüzünden kısıtlı tutuluyor. Biz ödemesini yaptığımız halde kısıtlı yerden dolayı pek çok ürünü sergileyemiyoruz. Bu küçük üreticiyi daha çok sıkıntıya sokuyor çünkü yüksek raf bedellerini karşılayamıyorlar. Bu merdivenaltı ürünlerini rafa girmesinde caydırıcı bir etki yapabilir ama düzgün çalışan üreticiyi etkiler.
MEHMET REİS
Reis Gıda Sahibi: Üreticiyi koruyucu yasa getirilmeli
MARKETLER raf kirası almasa bile başka bir isim altında alakasız bedeller almaya devam edecek. Hiçbir mutabakat yapılmadan üretici firmalara kesilen haksız faturalar var o yüzden raf bedelinin alınmaması çözüm değil. Marketler üreticiye zamanında ödeme yapmadığı için pek çok üretici kepenk kapatmak zorunda kalıyor. Üreticiyi koruyucu yasaların yapılması gerekiyor. Raf bedelini yüksek tutup private label ürünlere daha fazla yer veriyorlar. Bu da üreticiyi zorluyor.
BAŞKANLARIN KAFASI KARIŞTI
MEHMET NANE
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Başkanı:
Fransız modeli eskiyeli çok oldu
FRANSIZ modeli eskiyeli çok oldu. Fransa bile bu modelin alternatifinin arayışı içinde. Pazar günleri hipermarketlerin kapanmasını öngören yasanın istihdamı azalttığı ve satışları yüzde 18 oranında düşürdüğü öngörülerek yeni bir model bulunması gerekiyor. Henüz ortada bir taslak yok. Bir taslak oluşturulacak bu Meclis'e gidecek oradan komisyonlara dağılacak sonra Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılacak. Bu çok uzun bir süreç. Hipermarketler Yasası mevzusunun yeniden gündeme gelmesine anlam veremiyorum.
HAKAN KODAL
Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği Başkanı:
Ankara'da konuyu görüşeceğiz
AYD olarak ilgili bakan ve bürokratlarla bu konuyu görüşmek üzere Ankara'ya gideceğiz. Geçmiş tasarı üzerinde değil yeni bir tasarı üzerinde çalışıldığını biliyoruz. Açılış saatleri kısıtlamaları, bölgesel denetimler, otopark yönetmelikleri, kira ve borçlar kanunu, nüfusa göre AVM yapılandırması konuları en öncelikli konular. Biz de bu konuda görüşlerimizi bildireceğiz. Fransa, İspanya ve Almanya'dan örnek aldığımız bazı uygulamalar var. Tek bir ülke modellemesi doğru olmaz.
ŞEREF SONGÖR
Türkiye Perakende Federasyonu Başkanı:
Yoğunlaşmanın önüne geçilmeli
BİZ en başından beri pazar günü marketlerin kapalı olması gerektiğini savunuyoruz. Bunun yanında ihtiyaca yönelik market açılması ve bu şekilde yoğunlaşmanın önüne geçilmesi, marketler tarafınfan hizmet bedeli altında sözleşmelere konulmadan tahsil edilen bedellerin kalkması gerekiyor.
