Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından düzenlenen ''Marmara ve Boğazlarda Çevresel Riskler ve Alınabilecek Tedbirler'' konulu konferans, çevre bilimci, hukukçu ve denizcilik alanında önde gelen araştırmacıları bir araya getirdi. Boğazların güvenliği ve çevresel etkilerinin tartışıldığı konferansta çarpıcı rakamlar ortaya kondu. Coğrafi yapısı, dar ve keskin dönüşleri ile dünyanın en riskli doğal geçiş noktalarının başında gelen Türk boğazları, her yıl facianın eşiğinden dönüyor. Geçtiğimiz yıl 145 milyon ton tehlikeli maddenin taşındığı boğazlarda toplam 67 deniz kazası meydana geldi.
FACİADA FATURA BÜYÜK OLUR
Son 5 yılda 978 geminin arızalandığı boğazlardan geçişlerde tam 12 kez manevra yapmak zorunda kalan tankerlerin büyük çoğunluğu 12 yaş üzeri ve bakımsız. Konferansın açılış konuşmasını yapan Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Hasan Zuhuri, İstanbul Boğazı'ndan 2009'da 51 bini aşkın, Çanakkale Boğazı'ndan ise 50 bin civarında geminin geçiş yaptığını, bu trafiğin beşte birlik bir bölümünü tehlikeli kargo ve petrol ürünleri taşıyan gemilerin oluşturduğunu söyledi. Zuhuri, ''Son yıllarda İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısındaki ve boyutlarındaki artış, özellikle petrol ve tehlikeli yükteki artışlar, boğazdaki kirletilme oranını her geçen gün artırmakta ve çevre açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır'' dedi. Gemilerden kaynaklanan deniz kirliliğinin kazasal ve operasyonel kirlilik olarak sınıflandırıldığını dile getiren Zuhuri, olası bir faciada faturanın çok büyük olacağı uyarısında bulundu. Zuhuri, "Gemilerin seyir sırasındaki normal operasyonları sebebiyle ürettikleri yağlı atık, pis su, çöp, sera gazı emisyonları ve partikül maddeler, deniz ve hava kirliliği oluşturdukları gibi oluşabilecek bir kaza neticesi, taşınan yükün veya yakıtın denize dağılmasıyla da büyük kirlilik ve facia riski mevcut" dedi.
BOĞAZ TRAFİĞİ PANAMA KANALI'NIN 4 KATI
Ulaştırma Bakanlığı'na bağlı Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Baş Mühendisi Hilal Burcu Çalışır ise boğazlarda gemi trafiği ve emniyet risklerine değinerek, Türk boğazlarının Panama Kanalı'ndan dört, Süveyş Kanalı'ndan ise 3 kat fazla trafiğe sahip olduğunu söyledi. Çalışır, "Türk Boğazları'nda yılda ortalama 55 bin gemi trafiği var. Milyonlarca ton petrol taşıyan tankerlerin yaş ortalaması ise 12 gibi yüksek bir rakam. Son 5 yılda boğazlarda 978 gemi arızalandı. Bunlar çevre açısından büyük bir risk içeriyor" dedi.
BİR GEMİ, İSTANBUL BOĞAZI'NI 12 MANEVRA İLE GEÇİYOR
Konferansta sunum yapan İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Selma Ergin, bir geminin İstanbul Boğazı'ndan geçiş yapabilmesi için 10 mil hızla 12 kez manevra yapması gerektiğini belirterek, gemilerin normal seyrine göre kıyıları daha fazla kirlettiğini söyledi. Ergin, "Artan deniz trafiği ve tehlikeli yükler yüzünden Boğazlar ve Marmara kıyılarında kaza riski artmakta, çevreyi tehdit etmekte" dedi.
"SAMSUN-CEYHAN PROJESİ BÖLGE İÇİN AVANTAJLI"
Uluslararası Deniz Hukuku Uzmanı Prof. Nilüfer Oral, Türk boğazları meselesine bölgesel açıdan bakılması gerektiğine değinerek, özellikle boğazlar için tehlike içeren taşımacılığın alternatif yollardan sağlanması gerektiğini savundu. Oral, "Samsun-Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi, hem Karadeniz için hem de Türk boğazlarının güvenliği ve çevresel etkiler açısından avantajlı bir proje" dedi.
Türk sularına 263 'istilacı tür' taşındı
Tübitak ile ortak çalışma yürüten Denizcilik Müsteşarlığı'nda görevli mühendis Murat Korçak ise yılda 23 milyon ton balast suyunun (Gemilerin boşken ya da bazen yük aldıktan sonra baş ve yan bölmelerine aldıkları deniz suyu) Türk sularına karıştığını belirtti. Korçak, "Sularda 263 değişik deniz türünün taşındığı tespit edildi. Balast suyu ile gelen istilacı türlerin zararı her geçen gün katlanarak artıyor" dedi. Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşarı Hasan Zuhuri, Karadeniz petrollerini taşıyan tankerlerin geçen yıl Marmara Denizi'ne 1.5 milyon ton balast suyu deşarj ettiğini kaydetti. Konferans sonunda yayımlanan sonuç bildirgesinde İstanbul Boğazı'nda biyolojik çeşitlilik açısından tehlike altında olan 33 tür deniz canlısı ile kırmızı listede olan 5 tür deniz çayırı, 9 tür omurgasız deniz canlısı ve 15 tür balık bulunduğu belirtildi. Zuhuri, ''Marmara'nın deniz ekosistemi ve 15 milyon habitat risk altında'' dedi.
