Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, "Milli Enerji ve Maden Politikası"nı başlatırken, artan enerji ihtiyacını karşılayabilmek için yerli kaynakları önceleyen bir yaklaşım geliştirdi. Yerli kaynaklar arasında kömür lokomotif rolü üstleniyor. Türkiye'deki toplam kömür rezervinin maddi karşılığının 300-350 milyar dolar olduğu belirtilirken, son 10 yılda ivme kazanan arama ve sondaj faaliyetleri sonucunda rezervlerde yüzde 50 artış kaydedildi. 2017 sonu itibarıyla toplam 17.3 milyar ton kömür rezervine ulaşılırken, sadece 1 yılda 1.5 milyar ton ilave sağlandı.
KÖMÜRDE "AKILLI" STRATEJİ
Kömür rezervini düşük maliyetle ekonomiye kazandırmak için geçen yılın sonunda "Akıllı Kömür Stratejisi" başlatıldı. Üç ayaklı strateji sayesinde verimli üretim sağlanacak, artık madenlerde güvenlik ve çevre sorunu yaşanmayacak. Bu kapsamda 2018 yılı içinde madenlerde 7 bin denetim gerçekleştirilecek. Güvenlik önlemi almayan ve risk yönetimi yapmayan madencilere, ruhsat iptaline kadar gidebilen cezalar verilecek.
Gazete Habertürk'ten Esra Nehir'in haberine göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, geliştirdikleri stratejiye ilişkin şu bilgileri paylaşmıştı: "Stratejimizin odağına 'insan'ı yerleştirdik. Attığımız her adımda, hayata geçirdiğimiz her stratejide, her uygulamada önceliğimiz 'insan' olacak. İnsana saygı duymayan, değer vermeyen hiçbir uygulama, yol haritamızda yer almayacak. İkinci odağımızda 'bilim' yer alacak. Kömür madenciliğinin tüm süreçlerinde gelişen teknolojiyi kullanacağız. Üçüncü odağımızda ise 'şeffaf ve açık yönetim' olacak."
5 BİN MW GÜÇ DEVREYE ALINACAK
Kömürün elektrik üretim yatırımlarına açılması kapsamında her saha için uygun yatırım ve finansman modeli geliştiriliyor. En son Ankara Nallıhan'daki Çayırhan B Kömür Rezerv Alanı ve Enerji Üretim Alanı'nın ihalesi gerçekleştirildi. Bu sahada kurulacak santralın kurulu gücü 800 MW olacak. Yeni dönemde 4 bölgedeki (Eskişehir, Afyon, Konya ve Trakya) kömür sahalarında bulunan yaklaşık 3.5 milyar ton kömür rezervleri benzer şekilde ekonomiye kazandırılacak. Yerli kömürün kullanımını artırmaya yönelik hedefler kapsamında ilave 5 bin MW kurulu güç devreye alınacak. Yeni kömür santralları sayesinde, yıllık doğalgaz ithalatının yaklaşık yüzde 14'üne karşılık gelen harcama yurtiçinde kalacak.
TOPLAM KÖMÜR REZERVİ
2000: 8.3 milyar ton
2017: 17.3 milyar ton
SON 10 YILDA YAPILAN ÇALIŞMALAR NETİCESİNDE
Konya/Karapınar Sahasında: 1.8 milyar ton
Eskişehir/Alpu Sahasında: 1.5 milyar ton
Trakya Kömür Havzasında: 1.5 milyar ton
Afyon/Dinar Sahasında: 941 milyon ton rezerve sahip yeni kömür havzaları keşfedildi.
(1 ailenin aylık ortalama 200 kg kömür tüketiminin 73.2 TL'lik karsılığı dikkate alınmıştır.)
YERLİ KÖMÜRÜN KAZANILMASI AMACIYLA NELER YAPILDI?
- Yerli kömürün ekonomiye kazandırılmasına yönelik olarak saha çalışmalarında istenen verimliliğin alınması için idari alanda önemli değişikliklere gidildi.
- Bu değişiklikler ile idari iş süreçlerinde harcanan zaman ve emek yüzde 40 oranında azaltıldı.
- Kamu kuruluşları dışında yer altı kömür işletmelerinde rödovans sözleşmesi kaldırıldı.
- Birden fazla sahada görev yapabilecek teknik nezaretçilik sistemi terk edilerek daimi nezaretçilik uygulaması getirildi.
- Madencilik faaliyetlerindeki sorunlara hızlı şekilde çözüm bulunması için ilgili kamu kurum temsilcilerinden oluşan "Madencilik Koordinasyon Kurulu" oluşturuldu.
- Bürokrasiyi azaltacak 'E-Maden Projesi' yıl sonuna kadar hayata geçirilecek.
- Ayrıca, proje ve planlama, çevre, yatırım ve sermaye, rezerv, bilgi ve iş güvenliği gibi başlıkları kapsayan "Güvenli Madenciliğin Yol Haritası" oluşturuldu.
- Yeraltı kömür madenlerinde çalışan işçilerin iki kat asgari ücret almaları sağlanırken, işletmelerde meydana gelen maliyet artışlarının karşılanması amacıyla ilave teşvikler verildi.
ELEKTRİKTE YERLİ KÖMÜRÜN PAYI YÜZDE 16
Dünyanın pek çok ülkesinde kömür, enerji arzında başlıca kaynak olarak kullanılıyor. Dünya genelinde, birincil enerji arzının yüzde 29'u, elektrik üretiminin ise yüzde 41'i kömürden sağlanıyor. Türkiye'de ise 2017 yılı 3. çeyrek sonu rakamlarına göre, elektrik üretiminde kömürün payı yüzde 33.6. Yerli kömürün toplam elektrik üretimindeki payı ise yüzde 16 seviyesine çıktı. Ayrıca enerji kaynaklı karbon salımının sadece yüzde 0.95'ini Türkiye gerçekleştiriyor. "Akıllı Kömür Stratejisi" çerçevesinde hayata geçirilecek ileri teknolojili, çevre dostu yeni nesil santrallar ile yerli kömürün kurulu güçteki payının artması hedefleniyor.
ELEKTRİKTE YERLİ KÖMÜRE ALIM GARANTİSİ
Hükümet, yerli üreticiyi bir dizi destek mekanizmasıyla da destekliyor. Yerli kömürü elektrik üretiminde daha fazla değerlendirmek üzere başlatılan satın alma garantisi uygulaması bunlardan biri. Uygulama kapsamında devlet yerli kömürden üretilen elektriği 2018 yılının ilk 3 ayında megavatsaat (MWh) başına 201.35 liradan satın alacak. Fiyat üç ayda bir enflasyon oranında artırılacak. Uygulama 2024'e kadar devam edecek. Sadece yerli kömürle çalışan santralların yanı sıra yerli kömürü ithal kömürle karıştırarak yakan santralların ürettiği yerli kömür kaynaklı elektrik için de alım fiyatı garantisi uygulanması benimsendi.
KAÇAK MADENCİLİĞE HAPİS CEZASI
Arama ve sondaja ağırlık verilirken yatırım ortamını iyileştirecek yasal düzenlemeler de yapılıyor. Torba yasa kapsamında ihalesi iki defa yapılmasına rağmen, maden sahasına müracaat olmaması halinde, gerçek anlamda madencilik faaliyeti yapılabilecek sahalar aramalara açılacak. Kamuya ait yeraltı maden işletmelerinde rödovans karşılığı üretim yapanlara, çalışma saatindeki azalma, ücret artışı ve yıllık izin düzenlemeleri gibi iyileştirmelere bağlı olarak maliyet artışlarının karşılanması için destek verilecek. Kaçak madencilik yapana hapis ve 10 yıl madencilik faaliyetlerinden men cezası verilecek.
