İstihdamda 2024'ün 'mavi yaka çağı' olması bekleniyor. Türkiye'de özellikle gençlerin emek yoğun işlere olan talebinin azalmasıyla birlikte birçok sektörde işçi sıkıntısı ayyuka çıkmış durumda. Şirketler ara eleman kadrolarını kaybetmemek için yüksek maaşlar vermeye başladı. Nitelikli teknik elemanların aylık geliri, beyaz yaka üst yöneticileri çoktan geride bıraktı. Ortalama genel müdür maaşını ve beyaz yakalıları sollayan ustalar sanayide adeta bonservisle transfer oluyor. Elektrik şefi, kaynak ustası, kalıpçının aylık kazancı 100-150 bin liraya çıkmış durumda. Vinç operatörü en az 150 bin TL istiyor. İnşaat işçilerinin maaşları ustalarda 60 bin liraya kadar çıkıyor. Maaşlar mesailer ile birlikte aylık 70-80 bin liraları buluyor. Yurtdışını tercih ederlerse de maaşlar 2-3 bin euroyu geçiyor. Nitelikli ara elemanını kaybetmemek isteyen patronlar ise bu yıl kesenin ağzını açıyor. 2024'te de birçok sektörde çalışan ara elemanların maaş zamları rekor kırıyor. Firmalar bu yıl için personeline ücret artışını ortalama yüzde 50 olarak öngördü. Ancak birçok şirket nitelikli ara elemanını kaptırmamak için yüzde 100 hatta 200 zam yapmayı planlıyor.
YEVMİYELİYE GEÇİYORLAR
SABAH'a konuşan iş insanları kiralık evlerde yaşanan günlük kiralama sorununun bir benzerinin artık iş dünyasında da yaşandığını belirtiyor. Ustaların artık sabit bir işte aylık olarak çalışmadığını günlük ve haftalık yevmiyeli işlere gittiklerini ifade ediyorlar. Bu yöntemle kazançlarını 3-4 kat artıran ustalar, SGK'yı ise gündelik sigorta uygulaması ile aşıyor. Aylık 45 bin lira maaş tekliflerinde dahi yevmiye fiyatı soruluyor. İşverenlerin İŞKUR'a verdiği ilanlara göre, açık iş pozisyonunda en çok aranan meslekler imalat, perakende, inşaat ve konaklama-yiyecek sektöründe. Ocak-kasımda İŞKUR'un işverenlerden aldığı açık iş başvurusu sayısı ise 2 milyon 465 bin 682. İşverenler tarafından kasımda 195 bin 210 iş ilanı verildi. En fazla açık iş başvurusu 1 milyon 56 binle imalat sektöründen yapıldı. Bunu, 315 bin 910'la toptan ve perakende ticaret, 302 bin 935 ile idari ve destek hizmetleri, 225 bin 623 ile konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri ve 157 bin 792 ile inşaat sektörleri takip etti.
ATO Başkanı Gürsel Baran
İYİ ŞARTLARDA İŞ MESLEKİ EĞİTİMDE
ATO Başkanı Gürsel Baran, mesleki ve teknik eğitim almış ara eleman olarak adlandırılan işgücünün reel sektörün kalbi durumunda olduğunu belirterek, "Oysa gençler ve aileler iyi bir iş bulmak için tek seçeneğin üniversite okumak olduğunu düşünüyor. Öncelikle bu algıyı yıkmalıyız" dedi. Üniversitelerden her yıl mezun olan yüzbinlerce gencin aradığı işi bulamadığı gibi, işverenlerin de aradığı elemanı bulamadığına dikkat çeken Baran, "İyi şartlarda bir iş bulmaya giden yolun mesleki eğitimden geçtiğini anlatmalı, mesleki ve teknik liselerden mezun çalışanlara kolaylıklar sağlamalı, teşvikler getirmeliyiz. Ücretten sigorta primine, askerlikten sağlık giderlerine verilecek teşviklerin, reel sektörün kronik hale dönüşen ara eleman sorununun çözülmesinde etkili olacağına inanıyoruz" değerlendirmesinde bulundu. İNDER Genel Sekreteri Kubilay Salihvatandaş, inşaat sektöründe ciddi bir personel eksikliği yaşandığını belirterek, "Bu durum, ödenen ücretlerin son bir yılda yüzde 400 artmasına rağmen usta bulunamadığına işaret ediyor. Örneğin, bir ustanın günlük kazancı şu an 3.000-3.500 lira civarında. Ancak, bu ücretlere rağmen sektörde vasıflı işçi eksikliği sürüyor" dedi.
Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Kurucu Başkanı Burak Önder
FABRİKAMDA ASGARİ ÜCRETLİ YOK
EV ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Kurucu Başkanı Burak Önder, ara eleman ve sanayideki maaş skalasına ilişkin olarak "Şu an benim fabrikamda asgari ücretle çalışan tek bir işçi yok. Bunu yaparsam çalıştıracak kişi bulamam" dedi. Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan ise sektörde yaklaşık 100 bin çalışan olduğunu, son 1 yılda yüzde 5 ila 10 arasında istihdam kaybı yaşadıklarını belirterek, "Dolar bazında tarihteki en yüksek maaşı verir duruma geldik ancak çalışanlar geçinmekte zorlanıyor. Çok sayıda diplomalı işsiz var. Her şeyin yeni baştan analiz edilip, kurgulanması lazım" diye konuştu.
DİŞSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Uçar
YAPTIĞIMIZ ZAM YÜZDE 100'Ü GEÇİYOR
DİŞSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Uçar, sektörlerin çalışanını kaybetmemek için yüzde 100'ün üzerinde zam yaptığı dönemlerin olduğunu belirterek, "Dental malzeme sektöründe asgari ücretle çalışan kişi oranı, genel sektör oranına baktığımızda oldukça düşük. Asıl hedefimiz sektörümüzdeki nitelikli eleman sayısını artırmak. Ekonomi yönetiminin bu yıl nitelikli iş gücü kapsamında işverenin önünü açan düzenlemeleri hayata geçireceğine inanıyorum" dedi. Yenikapı Boat Show Ceo'su Murat Arslan da, Türk tekne ve motoryat sektörünün son 20 yılda dünyanın en büyük ilk beş üreticisi konumuna geldiğini belirterek, "Bu konumu pekiştirmenin ve daha ileri seviyeye taşımanın yolu nitelikli iş gücünden geçiyor. Bir tasarımcı veya mühendisi asgari ücretle çalıştırmak imkânsız. Bu nedenle yüksek zam oranları veriliyor" diye konuştu.
EN ÇOK ARA ELEMAN ARANIYOR
İŞVERENİN İŞKUR'a en çok talepte bulunduğu meslekler, özel güvenlik görevlisi, satış danışmanı, turizm ve otelcilik elemanı, garson, konfeksiyon işçisi, reyon görevlisi, makineci (dikiş), elle yapılan diğer imalatla ilgili işçiler, market elemanı ve gıdada perakende satış elemanı olarak sıralandı.
