INRES Zirvesi'nin "Tedarik Güvenliğinde Değişen Dengeler: Karşılaşılan Zorluklar ve Yeni Fırsatlar" başlıklı panelinde yedi enerji bakanı, enerji arz güvenliği için neler yapılması gerektiğini ele aldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar moderatörlüğünde yapılan panele Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Petrol Bakanı Hayan Abdul Ghani Alsawad, Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, Bulgaristan Enerji Bakanı Zhecho Stankov, Moldova Enerji Bakanı Dorin Junghietu, Romanya Enerji Bakanı Sebastian-Ioan Burduja, Suriye Arap Cumhuriyeti Enerji Bakanı Muhammed El-Beşir ile Libya Petrol ve Gaz Bakanı Khalifa Abdulsadek'in katıldı.
KERKÜK-CEYHAN HATTI NE ZAMAN AÇILACAK?
Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Petrol Bakanı Hayan Abdul Ghani Alsawad, 1.5 senedir kapalı olan Kerkük-Ceyhan Hattı üzerinden petrol akışının ne zaman başlayacağına dair soruya şu yanıtı verdi: "Petrol üretimi Irak Parlamentosu'ndaki bütçe onayına bağlı. Irak'ın her tarafındaki petrol sahaları imtiyaz sözleşmeleri ile farklı uluslararası petrol şirketlerinin yönetiminde. Bütçeye göre varil başına üretim maliyeti 6 dolar olmak zorunda. 1 cent bile üzerine çıkamayız. Ancak Irak Kürdistan yönetimi, bütçede belirtilen maliyetle üretim yapamıyor, bütçenin üzerinde kalıyor. 1.5 senedir hat kapalı olduğu için Bağdat yönetimi ile Irak Kürt yönetimi arasında müzakareler yapıldı. Bütçe kanunu değiştirmeye çalıştık ve varil başına 16 dolar üzerinde anlaştık. Ayrıca her iki yönetimin de mutabakatıyla bir danışmanlık firmasıyla anlaşıldı. Bu firma sahalar arasındaki maliyet farkını incelemek üzere görevlendirildi. Ancak Kürt yönetiminde danışman grubunu reddetti. Dolayısıyla bu konuda müzakereler henüz nihayetlenmedi."
UZUN SOLUKLU İŞBİRLİĞİ
Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, Türkiye ile enerji alanında uzun soluklu ve başarılı bir işbirliği olduğunu belirterek, "Bu işbirliği, bölgesel enerji güvenliği açısından örnek bir model oluşturuyor. Türkiye'ye yönelik doğalgaz tedarikimizi bu yıl yaklaşık 10 milyar metreküpe ulaştırmayı hedefliyoruz. Türkiye, bizim için sadece stratejik bir ortak değil, aynı zamanda bölgesel enerji güvenliği açısından kritik bir aktör" dedi. Şahbazov, fosil yakıtların küresel enerji karmasındaki rolünün bazı politikalar tarafından göz ardı edilmesinin, yatırım eksikliklerini beraberinde getirdiğine dikkat çekerek, "Bu durum, özellikle altyapı yatırımlarının yetersiz kalmasına ve enerji kaynaklarının farklı pazarlara ulaştırılmasında sıkıntılara yol açtı. Gelecekte, enerji stratejilerinin şekillendirilmesinde jeopolitik kaygılar ya da ideolojik tercihler yerine, teknolojik gelişmelerin ve piyasa gerçeklerinin esas alınması gerektiğini düşünüyoruz" diye konuştu.
GÜÇLÜ SİSTEM ZORUNLU
Bulgaristan Enerji Bakanı Zhecho Stankov ise elektrik ve doğalgaz iletim hatlarını her yıl geliştirdiklerini belirterek, şöyle devam etti: "22 yeni transit hattı ile arz güvenliğini sadece ulusal çapta değil, bölgesel düzeyde de sağlamlaştırıyoruz. Enerji bağımsızlığımızı nükleer enerji, hidroelektrik santraller ve linyitle çalışan termik santrallerimizle büyük ölçüde teminat altına almış durumdayız. Ancak gerçek bir arz güvenliği, komşularla kurulan güçlü bağlantılar sayesinde mümkün olur. Bu noktada Türkiye ile olan entegrasyonumuz ve Azerbaycan'dan aldığımız doğalgaz, bizim için stratejik önem taşıyor." Avrupa'da yaşanan elektrik kesintilerini de değinen Stankov, "Bu durum bizlere enerji dayanışmasının ve hazırlıklı olmanın ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gösterdi. Bugün burada bulunan ülkelerle birlikte çalışarak bölgemizde böyle bir durumun yaşanmasına asla izin vermeyeceğiz. Eğer bir ülke bir zorlukla karşılaşırsa, hep birlikte harekete geçebilecek entegre, güçlü ve dayanıklı bir sistem kurmak zorundayız" değerlendirmesinde bulundu.
YENİ RUHSATLAR VERECEĞİZ
Libya Petrol ve Gaz Bakanı Khalifa Abdulsadek ise mart ayında, yeni bir ruhsat programının duyurusunu gerçekleştirdiklerini anlattı. Duyurunun ardından bir dizi tanıtım turu (roadshow) gerçekleştirdiklerini söyleyen Abdulsadek, "Program kapsamında 22 adet kara ruhsatlı bölge ve 11 adet deniz ruhsatlı bölge yatırımcılara açılmış durumda. Bu alanlardan bazılarında hali hazırda keşifler yapılmış olması, sürece ayrı bir potansiyel katıyor" dedi. Bu yıl sonuna kadar petrol üretimlerini üç yıl içinde 1.4 milyon varilden 2 milyona çıkaracaklarını belirten Libya Petrol ve Gaz Bakanı, rafine kapasitelerini de artırmak istediklerini söyledi.
GAZ VE ELEKTRİĞİ İTHAL EDİYORUZ
Moldova Enerji Bakanı Dorin Junghietu, şu anda hem elektriği hem de doğalgazı ithal ettiklerini belirterek, "Ancak aynı zamanda yenilenebilir enerji yatırımlarımız da hızla artıyor. Nitekim bu yıl nisan ayında elektrik üretimimizin yüzde 34'ü yenilenebilir kaynaklardan sağlandı. Elektrik iletim altyapısının güçlendirilmesiyle birlikte, Moldova hem daha fazla ithalat hem de ihracat yapabilecek konuma gelecek" diye konuştu.
YATIRIM İÇİN VERİMLİ BİR ÜLKE OLACAĞIZ
Suriye Arap Cumhuriyeti Enerji Bakanı Muhammed El-Beşir, başkent Şam'da kısa bir süre öncesine kadar sadece 1 saat elektrik verebildiklerini söyleyerek, "Savaş öncesi 4 bin varil petrol üretimimiz vardı, dörtte birine düştü. 11 elektrik santralimiz vardı, bugün ikisi çalışmıyor, geri kalanlarında ise kapasite düşük. Eskiden 300 bin MW güç üretiyorduk şimdi 5 bin. Petrol sahalarının ve iki rafinerinin rehabilite edilmesi gerekiyor" dedi. Bu açılardan yatırıma ihtiyaç duyduklarını belirtin Bakan, "Enerji ve güneş enerjisine öncelik veriyoruz. Çalışmalarımızı önümüzdeki hafta tamamlayacağız ve yol haritamız netleşecek. Ülkemiz artık daha istikrarlı ve güvenli. Birçok fırsat barındırıyoruz. Yapacak çok iş var. Önümüzdeki dönemde Suriye yatırım için verimli bir ülke olacak" ifadelerini kullandı.
ENERJİ GÜVENLİĞİ ÖNEMLİ
Romanya Enerji Bakanı Sebastian- Ioan Burduja, İspanya'da yaşanan kesintileri gündeme getirerek, "En önemli olanın enerji güvenliği olduğunu çok net biçimde gördük. Çünkü önce ışıkların yanması gerekiyor. Işıklar yanmadığında ne olduğunu hep birlikte yaşadık. Ayrıca enerji ucuz, erişilebilir ve rekabetçi olmalı ve mümkün olan her durumda temiz enerjiye geçiş desteklenmeli" ifadelerini kullandı. Son yıllarda Avrupa'nın enerji politikalarında fazlasıyla ideolojik bir yaklaşıma yöneldiğini belirten Romanya Bakanı, "Kendi ülkemden bir örnek vermek isterim: 2009 ile 2022 yılları arasında kömür ve gaz santrallerinden toplam 7 bin megavatlık bir kapasite kaybettik. Bunun sonucunda, şu anda enerjimiz olması gerekenden iki kat daha pahalı. Bunun sebeplerinden biri emisyonlar üzerine uygulanan ağır vergiler. Ayrıca Avrupa'nın kendi içinde tam anlamıyla birbirine bağlı olmadığını da görmek gerekiyor"açıklamasında bulundu.
