Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin yürürlüğe girmesinin ardından başvuruda bulunan 1.6 milyon kişiden 600 bine yakınının işlemleri tamamlandı. Yurtdışında yaşayan binlerce Türk vatandaşı da bu kapsamda emekli olmak için başvuruda bulunurken, konsolosluklarda da yoğun mesai sürüyor. Yurtdışı borçlanma ile başvuranlara emekli aylığı bağlanabilmesi yaşadıkları ülkedeki sigorta kasasından güncel hizmet belgesini alıp Türkçeye çevrilen metni konsolosluğa onaylatarak Sosyal Güvenlik Kurumu'na iletilmesi gerekiyor.
35 ÜLKE İÇİN GEÇERLİ
Türkiye'de hiçbir sigorta girişi olmayıp, yurtdışında çalışan Türk vatandaşı borçlanma ile hizmet kazanarak EYT ile emekli olabiliyor. Türkiye'nin sosyal güvenlik anlaşması bulunan 35 ülkede yaşayan Türk vatandaşları bu haktan yararlanabiliyor. Yurtdışında yaşayan ve yurtdışında kaldıkları sürelerin Türkiye'de geçmiş sigortalılık sürelerine eklenmesini isteyen vatandaşlar tarafından yurt dışı borçlanma yapılabilir. Yurtdışında geçirdikleri süreleri Türkiye'de sigortalılık sürelerine sayılarak ortaya çıkan borcun ödenmesiyle emeklilik hakkı doğuyor. Avrupa'da yaşayıp hiçbir işte çalışmayan ev kadınları da yurtdışı yapabiliyor. Türkiye'de sigorta girişi olmayıp yurtdışında 25 yıl çalışan bir Türk vatandaşı borçlanma ile Türkiye'de çalışır gibi hizmet kazanıp EYT'li olabilir. Geçen yıl günlük 96 lirayla borçlanılırken bu yıl 150 lira ile borçlanarak yurtdışı borçlanma yapılabiliyor.
GÜNCEL HİZMET BELGESİ
Borçlanmanın yapılması için sürelerin sağlanması ve yazılı talebin yapılması zorunluluğu bulunuyor. Önceden ya da yasa çıktıktan sonra yurtdışı borçlanmaya gidip EYT'ye başvuranların bulunduğu ülkede güncel hizmet belgesi alması zorunlu bulunuyor. Türkiye'deki çalışmalarıyla emekli olan biri yurt dışında çalışmaya başladığında Türkiye'den aldığı aylık kesilmiyor. Ancak yurtdışı süresini borçlanarak emekli olanlar yurtdışında çalışmaya başladığında emekli aylığı kesiliyor. 3201 sayılı Kanun uyarınca yurt dışında çalıştıkları ya da sosyal yardım aldıkları müddetçe Türkiye'den emekli aylığı alamıyor. Bu nedenle yaşanan ülkedeki sigorta kasasından bu hizmet belgesi isteniyor. EYT'den emekli olup işlemleri tamamlananların aylıkları yatırılmaya devam ediyor. İşlemler tamamlandığı gün hiçbir hak kaybı olmadan bayram ikramiyesi dâhil fark ve aylıklar yatıyor. Başvuruda bulunanlar aylıklarını en geç mayıs içinde ödenmiş olacak, iddia edildiği gibi eylül ayına sarkması söz konusu olmayacak.
TÜRKİYE'DE ÇALIŞMAYA BAŞLANGIÇ TARİHİ ÖNEMLİ
Yurtdışında
çalışan gurbetçilerden, 3201 Sayılı Kanun kapsamında yaptıkları borçlanma süreleri 5510 Sayılı Kanun'un 4/B (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilenler, yurtdışında çalışmaya başladıkları tarihi Türkiye'de çalışma başlangıcı olarak gösterebiliyor. EYT düzenlemesiyle beraber bu ülkelerde 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlardan EYT kapsamına girenler erken emeklilik hakkına kavuşmuş olacak. Eylül 1999 öncesinde Türkiye'de sigorta girişi olan ve Avrupa'da yaşayan 200 binin üzerinde Türk vatandaşı bulunuyor. Örneğin 1996 yılında Türkiye'de işe başlayıp 2 yıllık primi olup da o tarihten sonra Almanya'da çalışmaya giden bir kişi EYT kapsamındaki koşulları da taşıyorsa yeni yılda emekliliğe hak kazanacak.
EYT emeklilik şartları nedir?
-8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması
-Kademeli prim gününün doldurulması
Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması
Maaş hesaplaması nasıl yapılır?
Emeklılıkte yaşa takılanlar için maaş hesaplamasında şu 3 döneme ilişkin kazançlar dikkate alınarak hesaplama yapılır;
-1999 yılı öncesi 1999-2008 yılları arası
-2008 yılı sonrası Maaş hesabında neye bakılır? EYT maaş hesaplaması yapılırken şu parametreler dikkate alınır:
-İşçinin aylık kazancı, çalıştığı yıl İşçinin yaşının dolmasını beklerken ödediği fazladan prim miktarı
-Çalışanın çalışma süresine ara verip vermediği
-Çalışma süreleri, etkenleri.
