İşte şampiyonu yere seren hastalık

Dünya boksunun efsane ismi Muhammed Ali, tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. 74 yaşındaki Muhammed Ali Parkinson hastasıydı. İşte şampiyonu yere seren o hastalık ve belirtileri... Parkinson hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir? Parkinson'un tedavisi var mı? Hareket bozuklukları, hareketi ince planda kontrol eden beyindeki merkezlerin hastalıklarına bağlı olarak oluşan ve yavaşlık ya da istemsiz hareketlerle kendini gösteren geniş bir grup hastalığı kapsar. Bu hastalıklardan en sık görüleni temelde yavaşlık ve titreme ile seyreder. İleri yaşlarda karşımıza çıkan yaygın hareket bozukluğu; Parkinson hastalığıdır. Parkinson hastalığı nedir? Parkinson hastalığı, beyindeki dopamin hücrelerinin hasara uğraması sonucunda oluşan kronik bir hareket bozukluğudur. Parkinson'un görülme yaşı 40 ile 70 arasında değişse de genellikle 60 yaş sonrasında başlar. Parkinson hastalığının görülme sıklığı erkeklerde kadınlara oranla daha fazladır. Parkinson'un belirtileri nelerdir? Genellikle orta yaşta görülmeye başlanan Parkinson hastalığı; tremor (titreme), rijidite (kas sertliği), denge bozukluğu ve bradikinezi (hareketlerde yavaşlama) ile belirti verir. Titreme çoğunlukla bir parmakta, elde, bazen de bir ayakta ortaya çıkar. Başlangıçta aralıklı olup zamanla sürekli hal alır ve diğer uzva da geçer. Kas sertliği de daha çok kollarda, bacaklarda, boyunda ve bazen de sırttaki kas gruplarının aynı anda kasılarak harekete engel olmasıdır. Hareketlerde yavaşlama ise Parkinson hastalığının belki de sorun yaratan en temel belirtisidir. Parkinson olan kişiler genellikle kalabalık ortamlardan kaçar ve içe kapanır. YAVAŞ İLERLEYEN HAREKET BOZUKLUĞU: ESANSİYEL TREMOR Parkinson gibi bir başka hareket bozukluğu ise esansiyel tremordur (ailevi titreme). İstemsiz hareketlerin görüldüğü esansiyel tremor, genç erişkinlik döneminde başlar. İyi huylu bir titreme bozukluğu olan esansiyel tremor, en yaygın görülen nörolojik hastalıklardan biridir. Neden oluştuğu kesin olarak bilinemez; ama genetik faktörlerin rolünün büyük olduğu düşünülür. Esansiyel tremor hareket bozukluğunun, beyincikteki çıkış yollarındaki bozukluk sonucu oluştuğu tahminlerden biridir. Hastalığın özelliği iki taraflı olması yani her iki elde de titreme görülmesidir. Titremeler yaşla birlikte artış gösterir. Kişinin yazı yazma, bardak doldurma, yemek yeme gibi istemli hareketleri bozulur ve hayati fonksiyonları çok kısıtlanır. Baş, yüz, çene, ses, dil, gövde, bacaklarda titreme bazı vakalarda yıllar sonra ortaya çıkabilir. Esansiyel tremor sürekli ve yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Kesin bir tedavisi yoktur ve tedavi seçenekleri de oldukça sınırlıdır. ETKİNLİĞİ 3-6 AY SÜRÜYOR Bir diğer hareket bozukluğu olan distoni, kasların istem dışı oluşan seğirmelerini, spazmları ya da hareketleridir. Sürekli veya tekrarlayıcı istem dışı kas kasılmaları olarak tanımlanan distoniler, eğilip bükülme ve dönme hareketleri şeklinde gerçekleşir. Bu kasılmalar hareketi ince planda kontrol eden beyindeki merkezlerin hastalıklarına bağlı olarak oluşur. Bu spazmlar ve hareketler, gözler, boyun ya da bir uzuv (kol veya bacak) gibi vücudun bir kısmında, boyun ve kollar gibi daha büyük bir bölgede, vücudun birçok bölgesinde, aynı taraftaki bir kol ve bacakta veya vücudun bütününde görülebilir. Hastalığın ortalama başlangıç yaşı 50'dir. Kadınlarda erkeklerden 3'te 2 oranında daha fazla görülür. Göz irritasyonu, fotofobi (ışığa duyarlılığın artışı) ve aşırı göz kırpma refleksi hastalığa eşlik eder. Stres, yorgunluk, yukarı bakma, parlak ışık, araç kullanma, TV seyretme ve konuşma gibi faktörler hastalığı artırabilir. Distoni tedavisinde eğer hastalık tek kasla veya birkaç grup kasla sınırlı ise oldukça etkin olan ve yan etkisi az olan botoks tedavisi ilk seçenektir. Etkinliği 3-6 ay sürer. Hangi yöntem uygulanmalı? Parkinson, esansiyal tremor ve distoni hastalıklarında tedavi öncelikle ilaçlarla yapılır. Ancak, kullanılan çeşitli ilaçlardan yeterli yarar görülmediği takdirde cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Hareket bozukluğu olan kişide ilaç tedavisi oldukça etkili ve olumlu sonuçlar verir. Beyin cerrahisinin, hareket bozukluklarından şikayetçi olan kişilere yardımcı olabilecek girişim yöntemlerinin en önemlileri iğneyle yakma, pil takma ve gamma knife yöntemleridir. Kişinin şikayetlerine göre ameliyatla ulaşılması gereken beyindeki çekirdek belirlenir. Titremesi çok olan hastada talamus çekirdeğine işlem yapılması gerekirken yürümesi sıkıntılı, adalelerinde sertlik ve hareket kısıtlılığı olan kişide pallidum çekirdeğine işlem yapılması gerekir. Ancak o bölgelere hangi yöntemle işlem yapılacağına hastayla konuşarak karar verilir. Kişiye iğneyle yakma, pil takma ve gamma knife yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları anlatılır. Sonra birlikte verilir. TEDAVİDE YAN ETKİLERE DİKKAT! Parkinson ise kronik bir hastalık olduğu için verilen ilaç tedavisi ömür boyu sürmek zorundadır. Parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlar, özellikle hareketlerde yavaşlama ve kas sertliği üzerine etkisini gösterir. Bu ilaçlar etkili olmasına rağmen yan etkileri oldukça fazladır. Bu nedenle Parkinson hastalığının ilaç tedavisindeki genel prensip; ilaçlara düşük dozla başlayıp dozu yavaş bir şekilde artırmak ve böylece yan etki olasılığını azaltmaktır. ŞUUR KAYBINA NEDEN OLABİLİR Parkinson tedavisinde bir diğer grup ilaç ise kişide hareket yavaşlığı, titreme ve kas sertliğine sebep olan beyindeki inhibitör (baskılayıcı) sistemi devreden kaldırmak amacıyla kullanılır. Bunlar özellikle titreme üzerinde çok etkilidir; ancak gençler ve göz tansiyonu olan kişilerde kullanılmaması gerekir. Parkinson hastalığına yakalanan ve bu ilaçları kullanan ileri yaşlardaki kişilerde de halüsinasyon, şuur durumunda bozulma ve algı güçlüğüne yol açabilir.

İşte şampiyonu yere seren hastalık

EN SON FOTOHABERLER