Prof. Dr. Murat Tuncer'den çalışan annelere dadı tüyoları: 'Düzgün diksiyon, tanıdık birinden referans ve çocuğunuzun onun yanında huzurlu olması, doğru bakıcıyı bulduğunuzun en temel göstergeleridir.' Hazırlayan: ESRA TÜZÜN DÜZGÜN KONUŞSUN Bakıcı seçerken mutlaka diksiyonunun düzgün olmasına dikkat edin. Çünkü özellikle bebekler, yedinci aydan itibaren çevresinde konuşulan dili öğrenmeye başlar ve hafızalarına bununla ilgili her şeyi kaydeder. Birlikte oldukları kişilerin konuşması bozuksa, ilk kelimelerden itibaren aynı yanlışları bebeğinizde de görebilirsiniz. Yani diksiyon önemli! OTORİTER OLMASIN Bir bakıcıda aramanız gereken en önemli özellik, çocuklara karşı gerçekten sevgi dolu olmasıdır. Çocuğa yönelik sert uyarılar, ileride onu sevgi yoksunu yapabilir. Bakıcılar nedeniyle otistik bulgular sergileyen bebek sayısı hiç de az değildir. Dadının cinsel organına vurarak cezalandırdığı çocuklarda, ergenlik döneminde önemli sorunlar ortaya çıkabilir. REFERANSI BULUNSUN Bir bakıcıyı işe alırken, mutlaka çok iyi tanıdığınız birinin referansını arayın. Kararınızı tavsiye eden kişiye danışıp verin. YALNIZ BIRAKMAYIN Bakıcınız işe yeni başladığında, bir süre evde onunla birlikte olun. Çalışma tarzını ve çocuğunuza ilgisini gözlemleyin. TEMİZLİK ÖĞRETİN Dadınıza kendi çalışma prensiplerinizi öğretin. Özellikle bebek bakımı, temizlik konusunda en ufak bir taviz vermeyin ve bu konuda çok titiz olduğunuzu hatırlatın. BEBEĞİNİZE SORUN Bebeklerin hislerine ve tepkilerine güvenin. Birlikte olmak istemediği, hareketleriyle hoşlanmadığını ifade eden bir bakıcıya, onu teslim etmeyin. ANİ BASKINLAR YAPIN Evden ayrıldıktan sonra, ara sıra haber vermeden bebeğinizi kontrol etmek için uğrayın. Bakıcıdan ayrılırken ve karşılaştığında, bebeğin ona nasıl davrandığını gözlemleyin. DOKTORA GÖTÜRÜN SAĞLIK RAPORU ALIN Çocuğunuza yakın çalışacak kişiden hepatit A ve B durumunu ve tüberküloz için parazit tetkiklerini isteyin. Aşıları tamam değilse mutlaka aşılatın. AİLE BÜYÜĞÜ OLSUN Dadınız ne kadar iyi olursa olsun, başlangıçta bebeğinizi aileden biri olmaksızın onunla yalnız bırakmanızı önermem. Ya anneanne ya da babaanne bir süre bakıcıyla eşlik etmeli. Bebeğin alışmasını sağlamalı. 'BİR BİLENE' SORMALISINIZ Çocuk yetiştirmek, bakmak artık bir uzmanlık dalı... Bebeğini kucağına alan anneler bu konuda hemen uzman kesilemiyor. Tıp dünyası ise bu konuda sorun yaşayanlara yardım ediyor... Çocuk Gelişim Uzmanları, üniversitelerin bu nedenle en çok tercih edilen bölümleri arasında yer almaya başladı. Psikolog ve psikiyatristler de gerekirse devreye giriyor. Çocuğunuza bakıcı seçerken sadece yakın arkadaşınız, konu komşunuzun ya da ailenizin sözünü dinlemek yerine; bu uzmanların tüyolarına kulak vermekte fayda var. Onun hayatıyla ilgili en önemli kararlardan birini verirken acemice değil özenli davranmak istiyorsanız, bu hafta sizler için bu yazı dizisini hazırladık; bilenlere danıştık... Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Tuncer ve Çocuk Gelişim Uzmanı Şenay Yılmaz dadı seçiminde yol gösterici bilgiler verdi. İstanbul Tıp Fakültesi Liyazon Psikiyatri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mine Özkan, bakıcıların çocuk psikolojisini nasıl etkilediğini anlattı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülnihal Şarman ise bu seçimin çocuğunuzun beden sağlığıyla bağlantısını izah etti... Her şey sağlıklı çocuklar için... ANNEDEN AYRILIK BEBEKTE GÜVEN EKSİKLİĞİ YARATIR KARŞILAMA ŞEKLİ Uzun bir ayrılıktan dönüşte iki davranış şekliyle karşılaşabilirsiniz. Birincisi, size aşırı bağlanır ve yanınızdan ayrılmaz. Veya size yabancı gibi davranarak sizi cezalandırır. Bu iki halde de ona gereken sabırla ve olabildiğince yakın davranın ve bir kez daha uzun ayrılık yaşatmayın. UMURSAMAZSA ZOR! En sağlıksız davranış size sanki hiçbir şey olmamış gibi umursamaz davranmasıdır. Bu durumda size çok daha fazla görev düşmektedir. Olabildiğince birlikte zaman geçirmeye ve ona yakın olmaya çalışın. YANINIZDA GÖTÜRÜN İş veya tatil nedeniyle olabilecek ayrılıkları, beş günle sınırlı tutmak uygun olur. Beş günden fazla ayrılık söz konusu olursa, bebeğinizi yanınızda götürün. İleride bu seyahat sizinle çocuğunuz arasında tatlı anılar olarak kalacaktır. BİLGİSAYAR KURUN Eğer zorunlu olarak uzun bir ayrılık planlanıyorsa, seyahatten birkaç hafta önce evde iki bilgisayar kurup MSN veya skype gibi bir erişimle, içerideki odadan bebekle görüntülü olarak konuşun. Daha sonraki birkaç gün de başka bir evden aynı iletişimi kurun. Bu bebeğiniz tarafından, siz uzaklaşmadan uyguladığınız bir oyun olarak algılanacaktır. Bakıcılara sormanız gereken 9 kritik soru 1-Daha önce bakıcılık yaptınız mı? 'Eğer yaptıysanız kaç çocuğa baktınız? Eğer mümkünse bu kişilerin telefonlarını alabilir miyim?' Bu soruyla kişinin tecrübesi, referansları ve çocukları ne kadar tanıdığı konusunda fikir sahibi olabilirsiniz. Hatta size verdiği telefonları arayarak çocuklara karşı tutumu hakkında da bilgi almış olursunuz. 2- Beslenmesinde nelere dikkat edersiniz? Sağlıklı beslenme konusundaki yeterliliği ve çocuklara da bunu kazandırabilme yetisi hakkında sizi yönlendirecektir. 3-Çocuğum düştü ve yaralandı, ne yaparsınız? 'İlk yardım bilginiz ne kadar?' Bu sorunun yanıtıyla; çocuğunuzun merdivenden düşmesi, açıkta duran ilacı içmesi ya da yerdeki boncuğu ağzına atması gibi tehlikeli durumlardaki mesleki yeterliliğini görebilirsiniz. 4- Acil bir durumda ne yaparsınız? Acil durumlarınız nelerdir? 5-Çocuk için kurallarınız nelerdir? Kuralları nasıl uygularsınız? Disiplinli mi, esnek mi yoksa tutarlı mı? Bu soru bakıcının hangi eğitim yöntemine yakın olduğu hakkında fikir verir. 6-Baktığınız çocukla geçirdiğiniz bir günü anlatır mısınız? Planlı ve düzenli olup olmadığı, günlük yaşamında nelere dikkat ettiği ve öncelikleri hakkında fikir verir. Çocukla yakınlığına ayna tutar... 7- Bir çocuğa tuvalet eğitimi verdiniz mi? Tuvalet eğitimi ile ilgili sorunlar sizi ne kadar etkiler? Bakıcı adayının bu soruya vereceği yanıt; bez değiştirme, çocuğun tuvalet ihtiyacını karşılama gibi konulara hakimiyeti hakkında size fikir verir. 8-Çocuk hastalıklarını bilir misiniz? 'Çocuk hastalandığında nelere dikkat edersiniz?' Bu soru size; dadı adayının çocukların rutin geçirdiği kızamık, çiçek ya da bulaşıcı hastalıklara karşı nasıl davranması gerektiğini bilip bilmediği hakkında fikir verir. 9-Çocuk bakımına ilişkin yeterlilik belgeniz, sertifikanız ya da diplomanız var mı? Bu soru; bakıcının çocuk bakma konusundaki yeterliliği hakkında resmi bilgi verir. İLK 3 AY ANNE SEVGİSİ GEREK Çalışan anneler; en azından ilk 3- 6 bebeğinin bakımını üstlenmelidirler. 'Güven-güvensizlik dönemi' dediğimiz bu zaman diliminde; anne çocuk ilişkisinin temelleri atılmaktadır. İÇİNİZDEKİ SESİ DİNLEYİN Doğru bakıcı bulma konusunda yaptığım öneriler size fikir verse de; önemli olan içinizdeki sesi dinlemektir. Yukarıdaki soruların hepsine olumlu cevap alsanız bile bakıcı adayı içinize sinmeyebilir. Çünkü bir anne gözünün görebileceği şeyleri tarif edecek cümleleri bulmak imkansızdır!