ABD yönetiminin Türkiye'ye yönelik ekonomik saldırısında Afrika'dan Arap dünyasına kadar bir çok ülke Türkiye'nin yanında saf tuttu. Müslüman ülkelerin yanı sıra Avrupa da 'Türkiye ile birlikteyiz' mesajı verdi. Peki Almanya, İtalya, İngiltere ve AB neden dolar operasyonunda Türkiye'nin yanında duruyor, bu süreçte neler yapıyorlar ve daha neler yapmalılar, Taha Dağlı sabah.com.tr için yanıtladı. AB'NİN 'TRUMP'IN EK VERGİ KARARI GAYRİ MEŞRU' TEPKİSİNDEN NE ANLIYORUZ? Avrupa Parlamentosunun Türk forumu bir açıklama yaptı. Açıklamada AB'nin Trump'ın Türkiye'ye yönelik ek vergi kararının gayri meşru olduğunu belirttiği vurgulandı. AB kararın aynı zamanda dünya ticaret örgütü kurallarına da aykırı olduğunu söyledi. Yani açıklama AB adına yapılıyor. AB, ABD'nin Türkiye'ye yönelik ekonomik saldırısından rahatsız. ALMANYA, İNGİLTERE, İTALYA VE DİĞER BATI ÜLKELERİ NEDEN TEPKİ GÖSTERDİ? Almanya daha ilk günden Başbakanları Merkel ve ekonomi bakanlarının açıklamalarıyla Türkiye'ye destek mesajları verdi. İtalya da öyle. İngiltere'nin açıklamasında Türkiye'nin önemine dikkat çekiliyor. Şu bir gerçek ki Avrupa, TL'ye yönelik dolar operasyonuna tepkili. Türkiye 15 Temmuz darbe girişimine, terör saldırılarına hedef olduğunda sessiz kalan Avrupa, Türk lirasına yapılan bu ekonomik saldırıda anında refleks gösterdi. Bunun bir izahatı olmalı. BATI TÜRKİYE'YE YÖNELİK OPERASYONDAN NEDEN KORKUYOR? Batı'da endişenin kaynağı ABD'nin bir çok ülkeyi hedef alan ekonomik saldırıları. Unutmayalım ki Trump, ek vergilerle ilk önce Çin ve AB'ye karşı gümrük savaşı başlatmıştı. ABD'nin hedefinde AB var, Çin var, Rusya var, İran var. Kaldı ki Türkiye tek hedef olsa bile TL'nin değer kaybı, Amerikan dolarının yükselmesi, AB için Euro'nun kaybı anlamına geliyor. Zaten Trump'ın bizzat tetikçilik yaptığı TL saldırısında, Euro da dolar karşısında değer kaybetti. Bu durum Avrupa tarafından yakından takip ediliyor. Birkaç gündür başta İngiliz gazeteleri olmak üzere Avrupa'nın önde gelen yayın organları, Türk Lirası'ndaki dalgalanmaya odaklandılar. Bu durumun diğer ülkeler ve piyasalara olumsuz etkilerinden endişe duyulduğunu vurguladılar. TÜRKİYE'YE YÖNELİK SALDIRI DOMİNO ETKİSİ YAPAR ENDİŞESİ Mİ VAR? Türkiye ile AB arasında bankacılık iç içe durumda. Avrupa'yı en çok durum korkutuyor. İspanyol, İtalyan, Alman, İngiliz bankaları da bu süreçte sıkıntı yaşayabilir diye endişe var. En çok da İspanyol ve İtalyan bankalarının bu süreçten olumsuz etkilenme durumları var. Çünkü iki ülke de ekonomik olarak bıçak sırtında. Bu da TL kaynaklı bir krizin İtalya ve İspanya'ya bankalar üzerinden sıçramasına yol açabilir, sonra da Avrupa genelinde bir domino etkisi yapar diye korku duyuluyor. KRİZ AVRUPA İÇİN DE BULAŞICI ÖZELLİĞE Mİ SAHİP? Avrupa için ekonomik krizlerin bulaşıcı özelliği var. Özellikle son yıllarda hem ekonomik krizler hem de siyasi krizler AB'yi daha da kırılgan hale getirdi. İngiltere'nin Brexit kararı, yükselen aşırı ırkçılık, bunun ülke siyasetlerindeki etkisi ve ABD'nin son dönemde AB'yi de hedef alan ekonomi politikaları etraftaki ekonomik sıkıntıların Avrupa geneline bulaşma ihtimalini arttıran etkenler olarak göze çarpıyor. LİRA'NIN KAYBI EURO İÇİN NE İFADE EDİYOR? ABD ekonomik saldırı başlattı, ticaret savaşı başlattı. Bu sadece Türkiye'ye yönelik bir durum değil. Çelik ve alüminyuma ek vergiler AB'yi de kapsıyor. Mesela ABD, İran'a ambargo koyuyor, AB buna karşı çıkıyor. Çünkü AB'nin İran'la ticari beklentileri var. ABD bu kez AB'ye 'İran'la iş yaparsanız benimle iş yapamazsınız' diyor. Bir de ekstradan petrol ambargosu var Kasım ayında. Yani ABD ekonomik saldırıda AB'yi hem direk hem de başka ülkeler üzerinden ticaretini olumsuz etkilemek suretiyle dolaylı yoldan hedef alıyor. SURİYELİ MÜLTECİLER DE BU ENDİŞENİN BİR PARÇASI SAYILABİLİR Mİ? Avrupa için mülteci meselesi en büyük karın ağrısı. Şu an ABD'nin ticaret savaşında hedef olan AB, bir yandan da Afrikalı, Suriyeli mülteci korkusuyla uğraşıyor. Suriye kısmını Türkiye ile çözdüler. Ama öte taraftan Kuzey Afrika'dan gelenler var. AB, ABD'nin Türkiye'ye yönelik ekonomik saldırısında kendisinin de hedef olduğunun farkında. Türkiye'yi burada yalnız bırakırsa, hem ticari, ekonomik yönden zarar görecekler hem de mülteci konusunda 2015'te yaşadıkları buhrana geri dönecekler. ABD TÜRKİYE'YE MALİ YAPTIRIM UYGULAMAYA KALKARSA AVRUPA NE YAPAR? ABD'nin Türkiye'ye yönelik mali yaptırım için senatoya yetki vermesi de bir ara olasılık dahilindeydi. Mali yaptırımdan kasıt uluslararası kredi kuruluşlarının Türkiye'ye kredi vermesini engellemek. ABD başkanı senatoya bu yetkiyi verse de ABD tek başına bunu yapamıyor çünkü uluslararası kredi kuruluşlarının çoğunun Avrupalı ortakları da var. Türkiye'ye yönelik bu saldırı sürecinde ABD mali yaptırıma kalkarsa, ABD'nin Türkiye'ye kredi verilmesin' baskısına karşı Avrupa ülkelerinin bu baskıya hayır deme opsiyonları var. Böyle bir durumda o baskıya boyun eğmek aynı zamanda Avrupa ülkeleri için de kriz anlamına geliyor. AVRUPA TÜRKİYE İÇİN NE YAPMALI? Avrupalı liderlerin özellikle de Almanya Başbakanı Merkel'in Türkiye tavrı önemli. Siyasi mesajlarla birlikte ABD üzerinde bir etki de kurulmalı. LİRA KRİZE GİRERSE ABD BİLE SARSILIR? Trump'ın tetikçilik yaptığı operasyon sonrası TL değer kaybettiğinde bunun ABD borsalarına da olumsuz yansıdığını gördük. Wall Street'te işlem gören özellikle enerji şirketleri ve bankaların hisselerinde düşüş yaşandı. Asya piyasaları da düşüş gördü. TL hafta başından itibaren toparlanınca özellikle Asya piyasalarının da kendine geldiği görüldü. Bu nedenle uluslararası yatırımcılar, Türkiye'deki bir değer kaybının diğer ülkelerin ekonomilerine de anında yansıdığının farkındalar. Kaldı ki yatırımcıyı kenara bıraksak da ABD iç piyasalarında da bu saldırgan tutumun olumsuz etkileri oluyor. Çin mallarına ek vergi koyarken, onunla iş yapan firmaların kepenk kapattığına tanık olduk. ABD Türkiye'ye saldırırken, Türkiye de misilleme yapıyor ve ABD'den Türkiye'ye ürün satan şirketler burada ciddi kayba uğruyor. Misillemelerin AB ayağında da ABD'nin iç piyasalarına 75 milyar dolarlık bir maliyeti var.