15 Mart 2011 yılında Şam'da başlayan gösteriler bir özgürlük dalgası halinde tüm Suriye'ye yayıldığında dünya, bu Ortadoğu ülkesine demokrasinin geleceğini düşünüyordu. İran, Rusya ve Çin faktörünün devreye girmesi, İslam dünyasının ilgisizliği ve Batı'nın başta Türkiye olmak üzere Suriye sorunu ile yakından ilgilenen ülkeleri yalnız bırakmasıyla birlikte Suriye'deki iç savaş 4. yılına girdi. Sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı kilitlenen Suriye meselesini 10 soruda özetledi. SURİYE'DE HANGİ BÖLGE KİMİN ELİNDE? 1-IŞİD'İN ELİNDE OLAN ŞEHİRLER HANGİLERİ? Rakka ve Deyruzzor. IŞİD Suriye içerisinde Rakka kentinin hakimiyetini elinde bulunduruyor. Türkiye sınırına yakın bir bölge olan Rakka şehriyle beraber çevresindeki bir çok nokta da IŞİD'in elinde. Örgüt aynı zamanda Deyruzzor kentinin hakimiyetini de elinde bulunduruyor. 2-REJİMİN ELİNDE OLAN ŞEHİRLER HANGİLERİ? Başkent Şam, Lazkiye, Tartus, Hama ve Palmira bölgeleri Esat rejiminin kontrolünde. Özellikle Şam'ın Akdeniz'e açılan kapısı olan Tartus ve Lazkiye limanları iç savaşın başından bu yana rejim için kilit önem taşıyor. Rejim Şam-Tartus ve Lazkiye yolu üzerindeki ilçe ve kasabaların kontrolünü de elinde tutuyor. Kusayr gibi stratejik bir nokta da geçtiğimiz sene muhaliflerin elinden geri alınmış ve Esat rejimi bu sayede Rusya'dan gelen silahları taşıyan gemilerin demirlediği limanlara ulaşım konusundaki endişelerini gidermişti. Başkent Şam'ın merkezi rejimin elinde tutulurken Şam'ın bir çok dış mahallesinde ise aynı durum söz konusu değil. 3-MUHALİFLERİN ELİNDE OLAN ŞEHİRLER HANGİLERİ? Şam'ın banliyöleri, İdlip'in kuzeyi ve Halep'in kuzeyinde Suriyeli muhaliflerin kontrolü söz konusu. Bunlar dışında bir çok noktada da muhaliflerin rejim ve IŞİD'la çatışmaları yaşanıyor. 4-İHTİLAHLI BÖLGELER HANGİLERİ? Suriye'de mutlak kontrolün sağlanamadığı ve sık sık el değiştiren bölgeler çoğunlukta. Onların başında ülkenin en büyük ikinci şehri olan Halep geliyor. Halep'te rejim, muhalifler ve IŞİD arasında bir çok nokta sık sık el değiştiriyor. Aynı durum İdlip ve Dera kentlerinin merkeziyle çevre bölgeleri için de geçerli. 5-KÜRTLERİN ELİNDE OLAN ŞEHİRLER HANGİLERİ? Suriyeli Kürtler aslında buna PYD demekte fayda var çünkü PYD, iç savaşın başından bu yana rejimin terk ettiği bölgeleri elinde tuttu. Bunların başında Haseki şehri geliyor. Haseki ve çevresi yani Kamışlı gibi bölgeler PYD'nin kontrolünde. 6-KOBANİ'NİN DURUMU NEDİR? Kobani de tıpkı Haseki şehrine bağlı ilçeler gibi Halep'in bir ilçesi olarak PYD'nin kontolündeydi. Ancak yaklaşık 1,5 aydır bölge IŞİD kuşatmasında. Bu nedenle Kobani de ihtilaflı bölgelerden birisi. Zaten dünyanın gözü de uzun zamandır Kobani'de, herkes Kobani'nin kimin kontrolüne geçeceğini, Kobani'de mutlak hakimiyetin kim tarafından kurulacağını merakla bekliyor. 7-ABD'NİN BOMBALADIĞI YERLER NERELER? Amerika öncülüğündeki koalisyonun hava saldırılarında hedef alınan bölgeler IŞİD'in kuşatmasındaki şehirler olarak göze çarpıyor. Bunların başında da Kobani geliyor. Ayrıca Rakka, Deyruzzor gibi IŞİD'in hakim olduğu şehirler de bombalandı. Bununla birlikte Halep ve İdlip gibi hem IŞİD, hem muhalifler hem de rejim arasında gidip gelen ve IŞİD'in bazı noktalarını kuşatma altında tuttuğu bu iki şehir de Amerika tarafından bombalanıyor. Amerika ayrıca Irak sınırında olan ve IŞİD'in kuşatmasının devam ettiği Ebu Kemal bölgesini de hedef alıyor. 8-IRAK'TA IŞİD'IN KONTROLÜNDEKİ ŞEHİRLER HANGİLERİ? Irak'ta IŞİD'in kontrolü altında bulunan şehirlerin başında Musul geliyor. Musul ile birlikte Suriye sınırındaki Şengal bölgesi de IŞİD kuşatmasında. IŞİD Irak'ın kuzeyide Erbil yakınlarıyla Kerkük çevresinde de bazı bölgeleri elinde tutuyor. 9-BAĞDAT ÇEVRESİNDE DURUM NE? IŞİD'in geçtiğimiz Haziran ayında Irak'taki kuşatmasına başlamasıyla Bağdat'ı ele geçirmek için ciddi girişimleri olmuştu. Şu an Bağdat'ın kuzeyindeki Ramadi, Felluce ve Tikrit gibi Sünnilerin çoğunlukta yaşadığı şehirler de kontrol IŞİD'in elinde bulunuyor. 10-IRAK'TA HANGİ IŞİD MEVZİLERİNE OPERASYON YAPILIYOR? Irak'ın kuzeyinde IŞİD kuşatmasındaki bölgeler Kuzey Irak Bölgesel Yönetimine bağlı Peşmergelerin operasyonlarıyla kurtarılmaya çalışılıyor. Bununla birlikte Bağdat'ın kuzeyindeki IŞİD bölgelerine merkezi hükümete bağlı ordu operasyon düzenliyor. Ayrıca her iki taraftaki IŞİD mevzileri Amerikan savaş uçakları tarafından da bombalanıyor.