Önce Kahramanmaraş merkezli iki deprem ardından Hatay'da yaşanan peş peşe depremler! Türkiye yaralarını sarmaya çalışırken bu sırada dezenformasyon ve algı operasyonu peşinde olanlar da vardı.
İşte tek tek belgeleriyle ortaya konan yalanlar ve gerçekler...
1. İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özlale: "Kamu Bankaları güçlükle ayakta duruyorlar. Bu kadar deprem yardımı yapabilmeleri mümkün değil." 19 Şubat
İDDİA İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özlale, deprem bağışlarıyla gündeme gelen kamu bankalarının bu kadar paralarının olmasının imkansız olduğunu, zira güçlükle ayakta durduklarını iddia etti.
GERÇEK Bahse konu olan kamu bankalarından Ziraat Bankası 2022 yılında 41,1 milyar lira net kar elde etmiştir. Vakıfbank 24 milyar lira ve Halkbank ise 14,7 milyar lira net kar etmiştir.
2. Ümit Özlale: "AFAD, Sayıştay denetimine açık değil." 19 Şubat
İDDİA Ümit Özlale, AFAD'ın Sayıştay denetimine tabi olmadığını iddia etti
GERÇEK AFAD, İçişleri Bakanlığına bağlı bir kamu kurumu olup faaliyetleri Sayıştay denetimine açıktır.
3. Muharrem İnce: "Askere çık emrini geç verdiniz." 20 Şubat
İDDİA Muharrem İnce, sosyal medya hesabından, askerin depremin ardından sokakta olmadığını ve askere "çık" emrinin geç verildiğini iddia etti.
GERÇEK 6 Şubat 04.17'de gerçekleşen depremin hemen ardından MSB, 04.30'da Genelkurmay Başkanlığı, Kara, Hava ve Deniz Kuvvetlerinden rapor isteyerek, TSK İnsani Yardım Tugayına "hazır ol" emri vermiştir. 06.00 itibariyle de 2. Ordu Komutanlığı birlikleri deprem bölgesinde arama kurtarma çalışmalarına başlamıştır.
4. Haluk Levent: "Daha önce hiç böyle bir yıkım görmedim." 20 Şubat
İDDİA Haluk Levent, 20 Şubat'ta Hatay'da meydana gelen 6,4 ve 5,8 şiddetindeki depremlerin ardından 60 binanın çöktüğünü ve daha önce hiç böyle bir yıkım görmediği iddiasında bulundu.
GERÇEK Halkı endişe ve paniğe sevk eden bu paylaşım, yanlış olduğunun ortaya çıkmasının ardından Haluk Levent tarafından silinmiştir.
5. İbrahim Haskoloğlu: "Hatay'daki 6,4 şiddetindeki depremin ardından tsunami uyarısı verildi" 20 Şubat
İDDİA İbrahim Haskoloğlu, 20 Şubat'ta Hatay'da meydana gelen 6,4 şiddetindeki depremin ardından "tsunami uyarısı verildiğini" iddia etti.
GERÇEK Tsunami, "dev dalga", "sıra dışı yükseklikteki ve uzunluktaki dalga" anlamlarına gelmektedir. İlgili deprem sonrası tsunami tehlikesi oluşmadı. AFAD, bölgedeki vatandaşlara "deniz seviyesinde 50 cm'e kadar yükselme riskine karşı tedbir amacıyla sahil şeridinden uzak durmaları" uyarısı yaptı.
AFAD, su yükselmesi riskinin bulunmadığı tespit edildikten sonra bu uyarıyı da 1 saat geçmeden kaldırdı.
6. Ozan Balık: "Bir imam Cuma hutbesinde Haluk Levent ve Oğuzhan Uğur'u hedef aldı." 19 Şubat
İDDİA Ozan Balık isimli trol, Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı olduğunu iddia ettiği bir imamın camide verdiği Cuma hutbesinde bağış yapan kişilerin Türkiye Tek Yürek Kampanyasına verdikleri desteğin miktarını eleştirdiği videoyu paylaşarak, "Bir imam Cuma hutbesinde Haluk Levent ve Oğuzhan Uğur'u hedef aldı" ifadelerini kullandı.
GERÇEK Diyanet İşleri Başkanlığı Ofisi yetkilileri videodaki yerin camii değil, bir fabrikaya ait ibadet için ayrılmış bir yer olduğunu, videoda konuşan kişinin ise Diyanet İşleri Başkanlığı ile hiçbir ilişiğinin olmadığını açıkladı.
7. "Isias Otel'in yıkılması hakkında yürütülen soruşturmada gizlilik kararı verildi." 18 Şubat
İDDİA Bazı sosyal medya hesaplarında yıkılan Isias Otel'le ilgili yürütülen soruşturma için gizlilik kararı verildiği iddia edildi.
GERÇEK Adıyaman Cumhuriyet Başsavcılığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen kentte yıkılan binalara ilişkin hiçbir dosyada gizlilik kararı olmadığını açıkladı.
8. "Devlet yardımlarına haciz konuyor." 20 Şubat
İDDİA Bazı sosyal medya hesaplarında, devletin afetzedelere yaptığı 10 bin liralık deprem yardımlarına vergi dairelerince haciz konduğu iddia edildi.
GERÇEK Vergi daireleri, depremin yaşandığı günden bu yana kamu alacaklarının tahsili için hiçbir haciz uygulaması yapmamıştır. Ayrıca 8 Şubat 2023 tarihli, 120 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile vergi daireleri tarafından yapılanlar dahil tüm icra takipleri durdurulmuştur. Deprem tarihinden sonra herhangi bir şekilde haciz yapılmadığı için daha önce hesapta haciz olsa dahi bu haciz işlemi, Devlet tarafından yapılan 10 bin TL'lik deprem yardımlarına etki etmemektedir
9. "Depremzedeler Konya'daki boş evlere yerleştirilmedi." 19 Şubat
İDDİA Twitter'da paylaşılan bir video ile boş olan evlerin depremzedelere verilmediği iddia edildi.
GERÇEK Görüntüye konu olan evlerin Konya Meram ilçesine TOKİ tarafından kurulan Dedemli mahallesini gösterdiği tespit edildi. AA'nın haberine göre Konya'nın Hadim ilçesine yapılan Bozkır Barajı'nın suları altında kalacak Dedemli Mahallesi'nin sakinleri için Meram ilçesinde yeni yaşam alanı inşa edilmişti. Habere göre 428 hanede yaşayan yaklaşık 2 bin kişi, kurulan bu yeni mahalleye taşınacak
10. Yer kabuğunun kırıldığını gösteren bir videonun "depremden sonra Hatay'da kaydedildiği" iddiası 19 Şubat
İDDİA Sosyal medyada, Hatay'da meydana gelen depremlerin ardından yer kabuğunun kırıldığını ileri süren yeni bir video dolaşıma sokuldu.
GERÇEK Videonun, Çin Halk Cumhuriyeti Shanxi (Şansi) eyaletinin Yuncheng kentindeki Pinglu ilçesinde bulunan ovadaki 10 kilometrelik yer yarığına ait olduğu tespit edildi.
11. "Kızılay'ın yardım kolileri içindeki malzemeler çıkarılarak Suriyeli bir derneğin kolilerinin içerisine yerleştiriliyor." 19 Şubat
İDDİA Bazı sosyal medya hesaplarında Kızılay'ın yardım kolilerinin açılıp içindeki malzemelerin Suriyeli Derneğin kolilerine yerleştirildiğine dair iddialar paylaşıldı
GERÇEK 26 Eylül 2020'ye ait görüntüler, manipüle edilmiştir. Kızılay'ın yaptığı açıklamaya göre Suriyelilerin kendi aralarında kurmuş olduğu dernek, ellerinde bulunan hurmaları Kızılay kolilerine koyarak dağıtım gerçekleştirmiştir. Görüntüler bu çalışmalar sırasında kaydedilmiştir. Pandemi döneminde isminin açıklanmasını istemeyen Ş.K isimli bağışçı, Türkiye'de bulunan çeşitli milletlerden mültecilere dağıtılmak üzere Kızılay'a 4 bin 495 paket gıda kolisi bağışında bulunmuştur. İddiaya konu görüntüler, bu bağışların Kızılay kolilerine aktarılması sırasında kaydedilmiştir.
12. Panik halindeki insanları gösteren görüntülerin "20 Şubat'taki Hatay depremine ait olduğu" iddiası 20 Şubat
İDDİA 20 Şubat'ta Hatay'da meydana gelen 6,4 şiddetindeki depremden birkaç dakika sonra sosyal medyada bir video dolaşıma girdi. Panikle etrafa kaçışanların, yıkılan bir binanın altında kalmaktan son anda kurtulduğuna yönelik ifadeler paylaşımda yer aldı.
GERÇEK Videonun Hatay'da değil, ilk depremin gerçekleştiği 6 Şubat 2023 tarihinde 04.17 sularında Diyarbakır'da güvenlik kamerasına yansıdığı belirlendi.
13. "Aknehir Mahallesi No:11. Enkaz altında kalanlar var" 6 Şubat-20 Şubat
İDDİA Sosyal medya hesaplarında Aknehir Mahallesi No: 11'de enkaz altında kalanlar olduğu ve acil yardım gerektiği mesajı tekrar dolaşıma sokuldu.
GERÇEK Söz konusu adresin 6 Şubat 2023 tarihinden bu yana düzenli olarak servis edildiği tespit edildi.
14. "Deprem bölgesinde bulunan Hulusi Akar ve Fahrettin Koca'dan haber alınamıyor." 20 Şubat
İDDİA 20 Şubat tarihinde Hatay'da gerçekleşen 6,4 şiddetindeki depremden sonra Hulusi Akar ve Fahrettin Koca'dan haber alınamadığı iddia edildi.
GERÇEK Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, deprem sonrası AFAD merkezinde son duruma ilişkin bilgi almaktaydı.
15. "Tomruksuyu Mahallesinde göçük altında 6 kişi var." 20 Şubat
İDDİA Tomruksuyu Mahallesinde göçük altında kalan 6 kişi olduğu iddia edildi
GERÇEK Konuyla ilgili açıklama yapan 112 görevlisi: "Sahte ihbarlardan dolayı iş yükümüz artıyor ve gerçek vakalara ulaşmakta zorluk çekiyoruz. Tomruksuyu mahallesinde göçük altında 6 kişi var dediler, tüm sokakları gezdik 'yıkılan binalar boştu' cevabını aldık."
16. "Gaziantep'te yıkılmayan Iconova Evlerini Japon mühendisler inşa etti." 19 Şubat
İDDİA Sosyal medyada yapılan paylaşımlarda, Gaziantep'te bulunan Iconova Evleri adlı siteyi Japon mühendislerin inşa ettiği öne sürüldü.
GERÇEK Sitenin Gaziantep merkezli Şireci ve Acarsan'ın iş birliği yaparak inşa ettiği öğrenildi. Şirket yetkilisi projenin bir sistemin ürünü olduğunu ve tamamen kendilerinin üretimi olduğunu belirtti.
17. Hatay Defne'de "İki katı çöken eve az hasarlı raporu verildi." 19 Şubat
İDDİA Bazı sosyal medya hesaplarında Hatay Defne'de iki katı çökmüş bir binaya "az hasarlı ve oturulabilir" raporu verildiği iddia edildi.
GERÇEK Rapordaki ev ile Twitter'da paylaşılan evin aynı olmadığı tespit edildi. Fotoğraflar karşılaştırıldığında balkonların farklılığından da anlaşılabiliyor.