Osmanlı padişah sıralaması araştırılırken devlet yönetiminin babadan oğula geçtiği dikkat çeker. Osmanlı padişah sırası bilinerek daha doğru değerlendirme yapılabilir. Osmanlı padişahları listesi değerlendirilirken Osmanlı padişahları soy ağacı baz alınmalıdır. Osmanlı padişahları kronolojisi, okulların panolarında dahi yer bulmuştur. Duraklama, gerileme ve dağılma dönemi padişahları yazımızın devamında.
Osmanlı Devleti, 1299 yılında kurulmuş, 1922 yılına kadar da varlığını devam ettirmiş büyük bir imparatorluktur. Devletin kuruluş, yükselme ve gerileme devrinde birçok padişah tahta geçmiştir. Devletin varlığı sürecinde toplam 36 adet padişah tahta çıkmıştır.
Editörün Önerisi ➨ Osmanlı Savaşları Kronolojisi İçin Tıklayınız
Osmanlı Devleti'nin 1299 yılında kurulması ile birlikte 1451 yılına kadar olan süreç kuruluş dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde 6 padişah sırası ile tahta çıkmıştır. Söz konusu padişahlar aşağıda sıralanmıştır.
Osman Gazi (1299-1326)
Osmanlı Devleti'nin ilk padişahı ve kurucusudur. Devletin kuruluşundan itibaren genişleme politikası izlemiş ve birçok fetih yapmıştır.
Orhan Gazi (1326 – 1362)
Osman Gazi'nin oğlu olan Orhan Gazi, babasının vefatı üzerine tahta çıkmıştır. Padişahlığı döneminde Bizans ile yoğun bir mücadele içine girmiştir.
1. Murad (1362 – 1389)
1. Murad, Sırpsındığı ve 1. Kosova gibi önemli savaşlarda bizzat savaşmıştır. Kendisi aynı zamanda Edirne'yi de fethetmiştir. Kendisi 1. Kosova Savaşı'nda şehit olmuştur.
Yıldırım Bayezid (1389 – 1402)
Yıldırım Bayezid, Osmanlı Devleti'nin topraklarını Fırat Nehri sınırlarına kadar genişletmiştir. Niğbolu Savaşı'nda Haçlı ordusunu ağır yenilgiye uğratan padişah Ankara Savaşı sonrasında Timur'a esir düşerek bu esaret sırasında 1403 yılında vefat etmiştir.
Çelebi Mehmed (1413 – 1421)
Ankara Savaşı'ndan sonra yaşanan Fetret Devri, Çelebi Mehmet ile sona ermiştir. Bu sayede Anadolu'daki siyasi birlik tekrar sağlanmıştır. Bu özelliği nedeniyle kendisine Osmanlı Devleti'nin 2. kurucusu da denir.
2. Murad (1421 – 1451)
Hükümdarlığı döneminde Varna ve 2. Kosova Savaşı'na katılan 2. Murad Balkanları bir Türk yurdu haline getirmiştir.
Osmanlı Devleti'nin 1453 ile 1579 yılları arası yükselme dönemi kabul edilir. Bu süre içerisinde 5 padişah tahta çıkmıştır. Bu padişahlar aşağıda sıralanmıştır.
Fatih Sultan Mehmed (1451 – 1481)
Osmanlı Devleti'nin en önemli ve kudretli padişahıdır. İstanbul'u fetheden padişah, adını tarihe altın harflerle yazdırmıştır.
2. Bayezid (1481 – 1512)
Fatih Sultan Mehmed'in oğlu olan 2. Bayezid yoğun deniz savaşları ile gündeme gelmiştir. Bu sayede Akdeniz'deki Venedik üstünlüğüne son verilmiştir.
Yavuz Sultan Selim (1512 – 1520)
Bu dönemde doğu seferlerine önem verilmiştir. Bu dönemde aynı zamanda halifelik Osmanlı Devleti'ne geçmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman (1520 – 1566)
Osmanlı Devleti'nde en uzun süre tahtta kalan padişah Kanuni Sultan Süleyman'dır. Tam 46 yıl tahtta kalmıştır.
2. Selim (1566 – 1574)
2. Selim dönemi Osmanlı Devleti'nin gücünü koruduğu bir dönemdir. Tunus, Sakız Adası ve Kıbrıs gibi yerleşim yerleri bu dönemde fethedilmiştir. Söz konusu dönemin en önemli savaşlarından biri İnebahtı Savaşı'dır.
1579 ile 1699 yılları arası devletin duraklama dönemi olarak kabul edilir. Bu dönemde aşağıdaki padişahlar tahta geçmiştir.
3. Murad (1574 – 1595)
Osmanlı Devleti'nin en geniş sınırlara ulaştığı döneminde 3. Murad tahta çıkmıştır. Fas, Gürcistan ve Tiflis bu dönemde fethedilmiştir.
3. Mehmed (1595 – 1603)
3. Mehmed, tahtta bulunduğu 8 yıllık sürede sadece 1 kez sefere çıkmıştır. Eğri ve Kanije Kaleleri bu dönemde fethedilmiştir.
1. Ahmed (1603 -1617)
Sancağa çıkmadan padişah olan ilk hükümdar 1. Ahmed'dir. Bu dönemde yapılan Zitvatorok Antlaşması ile devletin Avusturya'ya olan üstünlüğü sona ermiştir.
1. Mustafa ( 1617 – 1618)
1. Mustafa, 2. Murad ve Fatih Sultan Mehmed'den sonra iki kez tahta çıkan 3. Padişahtır. Kendisinin ilk saltanatı sadece 96 gün sürmüştür.
Genç Osman (1618 – 1622)
1. Mustafa'nın tahttan indirilmesi ile Genç Osman tahta çıkmıştır. Yapmak istediği yenilikler nedeniyle çeşitli isyanlar çıkmış ve yeniçeriler tarafından tahttan indirilmiş ve öldürülmüştür.
1. Mustafa ( 1622 – 1623)
Genç Osman'ın öldürülmesi ile 1. Mustafa ikinci kez tahta çıkmıştır. 1 yılı aşkın bir süre süren 2. saltanat dönemi, kendisinin tahttan indirilmesi ile son bulmuştur.
4. Murad (1623 – 1640)
4. Murad tütün ve alkon yasakları ile bilinen bir padişahtır. Bağdat, Erivan ve Kafkasların büyük bir kısmı Onun döneminde Osmanlı egemenliğine girmiştir.
Sultan İbrahim (1640 – 1648)
Sultan İbrahim 4. Murad'ın kardeşidir. 18 Ağustos 1648 tarihinde tahttan indirilmiş ve idam edilmiştir.
4. Mehmed (1648 – 1687)
Sultan İbrahim tahttan indirildikten sonra 4. Mehmed tahta çıkmıştır. İki ay süren 2. Viyana kuşatmasının başarısızlıkla sonuçlanması üzerine tahttan çekilmiştir.
2. Süleyman (1687 – 1691)
Bu dönemde kaybedilen Belgrad tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır.
2. Ahmed ( 1691 – 1695)
2. Ahmed döneminde daha çok Avusturya ile mücadeleler söz konusu olmuştur. 1695 yılında Sakız Adası tekrar fethedilmiştir.
2. Mustafa (1695 – 1703)
Bu dönemde Avusturya topraklarına 3 kez sefer düzenlenmiştir. 3. Seferde çok ağır bir yenilgi alınarak Karlofça Antlaşması imzalanmıştır.
1699-1792 yılları arası Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemidir. Bu dönemde padişahlık yapan kişiler aşağıda sıralanmıştır.
3. Ahmed (1703 – 1730)
Sırbistan ve Belgrad 3. Ahmed döneminde kaybedilmiştir.
1. Mahmud (1730 – 1754)
Osmanlı Devleti'nin Avrupa tarzı ıslahatlar yaptığı bir dönemdir. Bu ıslahatların en önemlisi Kara Mühendishanesi'dir.
3. Osman (1754 – 1757)
3. Osman 3 yıl gibi kısa bir süre Osmanlı tahtında kalmıştır.
3. Mustafa (1757 – 1774)
3. Mustafa döneminde özellikle askeri alanda önemli ıslahatlar yapılmıştır. Mühendishane-i Bahri Hümayun bu dönemde kurulmuştur.
1. Abdülhamid (1774 – 1789)
Küçük Kaynarca Antlaşması bu dönemde imzalanmıştır. Kırım, bu dönemde Rusya tarafından işgal edilmiştir.
3. Selim (1789 – 1807)
Osmanlı Devleti'ndeki yenileşme hareketlerinin en önemlileri 3. Selim döneminde yapılmıştır. Bu dönemin en önemli ıslahatı Nizam-ı Cedid ordusunun kurulmasıdır.
4. Mustafa (1807 – 1808)
1 yıl tahtta kalan 4. Mustafa, bu süre sonunda tahttan indirilmiş ve yerine 2. Mahmud tahta çıkmıştır.
Dağılma döneminde Osmanlı tahtına çıkan padişahlar aşağıdakilerdir.
2. Mahmud (1808 – 1839)
2. Mahmud döneminde çok önemli ıslahat hareketleri yapılmıştır. Bunlar içinde il resmi gazetenin çıkarılması, tıp okulunun kurulması ve Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması gibi gelişmeler ön plana çıkar.
Sultan Abdülmecid (1839 – 1861)
Osmanlı döneminde çıkarılan Tanzimat ve Islahat Fermanları bu dönemde gündeme gelmiştir. Tarihte ilk kez İngiltere'den borç alınmıştır.
Sultan Abdülaziz (1861 – 1876)
Bu dönemde batı ile iyi ilişkiler geliştirilmeye önem verilmiştir. Danıştay ve Yargıtay da bu dönemde kurulmuştur.
5. Murad (30 Mayıs 1876 – 31 Ağustos 1876)
93 gün gibi kısa bir süre tahtta kalan padişah bu süre sonunda tahttan indirilmiştir.
2. Abdülhamid (1876 – 1909)
Dağılma döneminde tahtta en uzun süre kalan padişah 2. Abdülhamid'dir. Önemli bir hadise olan 93 harbi bu dönemde gerçekleşmiştir.
Mehmed Reşad (1909 – 1918)
Mehmed Reşad'ın tahtta kaldığı dönem, dünya siyasetinde önemli gelişmelerin olduğu bir dönemdir. 1. Dünya Savaşı bu dönemde gerçekleşmiştir.
Mehmed Vahdettin (1918 – 1922)
Osmanlı İmparatorluğu'nun son padişahı Sultan Vahdettin'dir.
