MEHMET BONCUK: Piyasa

Gaziantep emlak piyasası Türkiye'nin sayılı piyasaları haline geldi, pek çok nedeni var ama önemli bir nedeninin sanayide azalan kârlılık oranları olduğu söyleniyor. İlginç bir durum değil mi? Sanayide, kar oranlarından tatmin olamayan bazı girişimciler emlak piyasasına girdi, tersine para kazanan inşaatçılar da halı fabrikası açtı. Kimse kendi sektöründeki kârı yeterli görmüyor, herkes yeni bir şeylerin peşinde. Gerçi sanayici inşaat yapmıyor sadece arsa alım satımı yapıyor. Piyasadaki hareketlilikten son dönemde kent yaşamında bu sektörden kaynaklanan hareketliliğe dikkat çekmek istiyorum. Malûm, büyük bir inşaat firması iflas etme- mek için mahkemeden karar aldırtmış; amaçları ise (ev sattıkları insanlara gönderdikleri mektuba göre) evlerinin ipotek göstererek kredi aldıkları için müşterilerinin mağdur olmamasını sağlamak. Adamlardan yıllarca para toplayacaksın, o parayla yaptığı evleri sahiplerine vermediğin tapularla bankalara teminat gösterip kredi çekerek başka işlerini büyüteceksin. Sonra 'ben iflas etmemek için mahkemeden karar aldırdım, haklarınızı koruyacağım' diyeceksin ama o evleri de hiç olmazsa kiradan kurtulmaları için sahiplerine kullandırmak yerine el altından yeni kurulan şirketlere satacaksın. Adamlar, sanki hırsızmışçasına yıllarca taksitlerini ödedikleri evlerine, kapılarına demir kaynak yaptırman nedeniyle tahta merdiven dayadıkları balkonlardan girecekler, sen "Başka sektörlerde kazanacağım parayla borçlarımı ödeyip sizi kurtaracağım" diyerek onları oyalayacaksın. Sakın başka sektörlerde kazanacağın para, onlara yıllar önce 70-80 bin liraya sattığın ama bugün piyasası 200 bin lirayı bulan evleri satarak kazanacağın para olmasın! Çünkü yarın öbür gün bu garibanlara "Evler başkalarına satıldı, en iyi paranızı iade edeyim" demeyeceğinin bir garantisi yok. Ne de olsa fiyatlar yükseldi "piyasa" bozuldu! Sanayici sadece yatırımdan artan parasıyla arsa alıyor veya birkaç büyük aile inşaat sektörüne de giriyor belki ama hareketlilikleri sadece onları etkileyecek; karı da zararı da onlara ama açgözlülük yapıp bilmedikleri inşaat sektörüne giren, tüm birikimleriyle aldıkları arsalara müşteriden topladıkları paralarla inşaat yapanlar ciddi tehlike oluşturuyor. Yarın öbür gün birer ikişer battıklarında akılları başlarına gelecek ama arada kaynayanlar yine garibanlar olacak.