ERCAN ATALAY: Sporcuda öfke kontrolü

Öfke, her insanda var olan ve kontrol altında tutulmaya çalışılan yoğun bir kızgınlık halidir. Öfke kontrol edilemediğinde istenmeyen davranışlara ve saldırganlığa yol açabilir. Kazanmanın çok yüceltildiği, kaybetmenin aşağılandığı bir kültürde sporcular kendilerini görememekte ve dengesizlik yaşamaktadır. Sporcunun kendi kapasitesinin üzerinde efora zorlanması, taraftarlarla ve diğer sporcularla ilişkilerindeki tutarsızlık, aşırı stres, başlıca öfke nedenidir. Kısaca fiziksel ve psikolojik olarak aşırı yük altında kalan sporcu bu yükle baş edememektedir. Türk Milli Futbol Takımı'nın son Kazakistan maçında, kaleci Volkan Demirel'in seyircilere öfkelenerek takımı yalnız bırakması örneğinde görüldüğü gibi kısa vadede kişisel tatmin amaçlı öfke kontrolsüzlüğü, uzun vadede sporcuya ve takıma daha büyük zararlar verir. Sporda duygusal zeka kişinin kendi duygularını bilmesi, anlaması, yönetebilmesi ve kendi dışındaki kişilerin duygularını anlayabilmesi ve etkili iletişim kurabilmesi demektir. Duygusal zekanın temeli özbilinç yeteneğinin geliştirilmesidir. Özbilinç duyguları kontrol edebilmek, empati ve sosyal ilişkileri düzenleyebilmek demektir. Özbilinci gelişmiş sporcu, taraftardan veya herhangi bir sporcudan gelen olumsuz bir tepki karşısında hissettiği duyguları kontrol altına alabilmeyi öğrenmiştir. Bu tür sporcular kendilerini iyi tanıdığından sonradan pişman olacağı davranışlarda bulunmaz, öfkeye kapılmaz. Duygularının farkına varamayan ve doğru yorumlayamayan sporcular kendilerini denetleyemez, kontrolden çıkar, duygularının etkisinde ve doğru kararlar veremez. Özellikle profesyonel anlamda spor yapan elit sporcuların öfke kontrolü eğitimi alması gerekir. Bu eğitim genç yaştan itibaren teknik-taktik eğitimiyle birlikte verilmelidir. Motivasyonun yüksek tutulması, odaklanma noktasının değiştirilmesi, ortamın değiştirilmesi, öfke kontrolünde etkili yöntemlerden bazılarıdır.