Erhan Özmen: Tarım şurası kooperatifleşmenin önünü ne kadar açacak?

Türkiye'nin tarım politikasını belirleyecek Tarım ve Orman Şurası 15 yıl sonra 18-21 Kasım tarihlerinde yapıldı. Tarım deyince benim aklıma iki şey geliyor: Kooperatifleşme ve Hollanda… Hollanda coğrafi koşulları göz önüne alındığında en zor şartlarda tarım yapan ülkelerden biridir. Topraklarını büyük oranda denizden kazanmış, güneşli gün sayısı da oldukça az, 41 bin kilometrekare yüz ölçümlü (Konya'nın yüz ölçümü 38 bin kilometrekare) ama tarımda rekorlar kıran bir ülke. Tarımsal ihracatı 100 milyar Euro'dan fazla, tarım ihracatında dünya ikincisi. Türkiye tarımsal hâsıla bakımından dünyada 7'nci ve Avrupa'da 1'inci sırada. Ama neden Hollanda kadar kazanamıyoruz? Eksiklerimiz nelerdir? Hollanda kıt kaynak ve zor şartlara rağmen güçlü bir tarım ekonomisine nasıl sahip oluyor? Hollanda'nın bu başarısı elbette tesadüf değil. Başarının sırrı, verimli üretim modeli, Ar-Ge, kooperatifleşme, pazarlama ve piyasa denetiminin ileri derecede gelişmiş olması. Hollanda, 7 yıllık tarım bütçesi yapıyor. Hollandalı çiftçi 7 yıl boyunca hangi ürüne ne kadar destek alacağını biliyor. Çiftçi her aşamada denetleniyor ve her yıl üretimi kalite olarak puanlandırılıyor. Ülkemizde daha uzun ve istikrarlı tarım politikaları yapmalıyız. Tarıma ciddi destek veriliyor ancak yeterli sonuçları elde edemiyoruz. Hollanda veya ciddi tarım ülkelerinden Ukrayna, Rusya, Kazakistan ve Kanada tarımlarında benim en çok dikkatimi çeken şey örgütlenme yani kooperatifleşme. Hollanda'nın tarım ve özellikle süt bitkisi sektöründeki başarısında kooperatiflerin ve mezat sisteminin payı büyük. Çiftçinin ne yetiştireceğine kooperatif karar veriyor. Kooperatifteki yönetici ve mühendisler çiftçiyle ekeceği ürünün getiri hesabını yaparak doğru ürünü belirliyorlar. Ekim yapılacak ürünler onaylandıktan sonra, ekim için plan ve program yapılıyor ve ona göre çalışma başlatılıyor. Çiftçiler üretimin her aşamasına uzman kooperatif yetkilileri ile iş birliği içerisinde karar veriyor. Hasat zamanı da personel desteği sağlanıyor ve hasat yapılıyor. Ülkemiz tarımının da ürünleri işleyip katma değeri çiftçinin yararına kullanabilecek şekilde örgütlenmeye ihtiyacı var. 3. Türkiye Tarım ve Orman Şurasında uzmanların ve sektörün beklentisi güçlü kooperatifleşme kararıydı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli burada kooperatifçilik ve sözleşmeli üretim modeline dikkat çekerek, örgütüyle sözleşme yapan çiftçilere kooperatiflerin hasat vadeli sıfır faizli kredi sağlayacağını, girdilerini temin edeceğini ve hasat sonrası mahsuplaşma olacağını söyledi. Bu söylenenlerin Türk tarımında kooperatifleşmenin önünü açması ve Türk tarımına değer katmasını diliyorum.