Konya Ticaret Odası Karatay Üniversitesi (KTO) Kalkınma Odaklı Stratejik Araştırmalar Merkezi (KOSAM) Yönetim Kurulu Başkanı, Lütfi Can Başaran, bölgesel ve sektörel asgari ücret çalışmasına ilişkin açıklama yaptı. Başaran, 11 Aralık'ta başlayacak olan 2024 yılı asgari ücret görüşmelerinin gündemin üst sıralarında yer aldığını kaydederek, hazırladıkları raporla, mevcut asgari ücret sisteminde tüm Türkiye'de tek tip uygulama bulunduğunu ifade etti. Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksine göre 1. bölge ile 6. bölgede çalışanlar aynı ücreti aldığını belirten Başaran, farklı yetkinliklerde iş yapan çalışanların aynı ücreti almasını da sürdürülebilirlik açısından sağlıklı bulmadıklarını söyledi.
'İŞİN VE BİREYİN ÖZELLİKLERİNE GÖRE ÖDEME YAPILIYOR'
'Çalışma hayatına yeni bir bakış' başlığıyla asgari ücret konusunu masaya yatırdıklarını aktaran Başaran, raporlarında sektörlere, bölgelere ve farklı bileşenlere göre asgari ücretin tespit edildiği iki modelin yer aldığını kayetti. Başaran, ülkedeki yatırım teşvik bölgelerini, hane halkı tüketim harcamalarını, eşdeğer hane halkı gelirlerini, istihdam düzeylerini, sektörel çalışmalar gibi verileri inceleyerek iki çözüm önerisi sunduklarını ifade ederek, "Çalışma kapsamında incelenen örnekler, adil bir ücretlendirme zemini oluşturabilmek için sistemin sade, açık, anlaşılır, uygulanabilir ve denetlenebilir bir şekilde kurgulanmasına ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor. Pratikte de ülkemizdeki işverenlerin önemli bir bölümü, çalışanlara asgari ücret düzeyinde değil, işin ve bireyin özelliklerini göz önünde bulundurarak farklı ücretlerle ödeme yapıyor" dedi.
'BECERİ VE DONANIM DÜZEYİ YÜKSEK İŞ GÜCÜNE İHTİYAÇ VAR'
Başaran, dünyadaki örnekleri, Türkiye iş dünyasının gerçek verileriyle sentezlediklerini, işin ve çalışanın niteliklerine göre değişen adil bir ücret tabanı oluşmasını hedeflediklerini aktardı. Başaran, "Teori ve pratiği birbirine yakınlaştıracak bir ücret matematiğinin ortaya konulduğu, bireyin ve işin temel özelliklerinin dikkate alındığı bu modelde, eğitim düzeyi, deneyim, işin ve çalışanın niteliği, iş kazası ile mesleki hastalık riski gibi parametreler temel belirleyicileri oluşturuyor. İstihdam hacminin, ekonomik büyüme performansının ve uluslararası rekabet gücünün zarar görmemesi için devlet sübvansiyonları bu aşamada kritik bir rol oynuyor. Üretimde yüksek teknolojili çıktı elde etme hedefiyle bağlantılı olarak beceri ve donanım düzeyi yüksek iş gücüne ihtiyaç var" diye konuştu.
'ÇALIŞANLARIN REFAHINI ARTIRICI BİR ROL OYNAMASI AMAÇLANIYOR'
Başaran, bölgeler arasında sosyo-ekonomik farklılıkların, yatırım ve tüketim eşitsizliğine neden olduğuna dikkat çekerek, "Özellikle gelişmişlik düzeyleri belirgin tezatlık gösteren iller söz konusu olduğunda, bölgesel asgari ücret en rasyonel sistemi temsil eder hale geliyor. KOSAM, bölgesel asgari ücret sayesinde ödeme kapasitelerine, yaşam standartlarına ve genel gereksinimlere uygun asgari ücret modeli için iki farklı çözüm önerisi sunuyor. 'Çalışma Hayatına Yeni Bir Bakış' felsefesiyle öne sürdüğü asgari ücret modellerinin, kalkınmaya sürdürülebilir katkı sağlamasını, toplumsal adaleti desteklemesini ve adil rekabet şartları altında çalışanların refahını artırıcı bir rol oynamasını amaçlıyor" şeklinde konuştu.
