Skolyoz önlenemez bir hastalık olsa da, çoğu zaman fazla ilerlemeyip kendi kendini stabilize ediyor. Ancak bazı çocuklarda skolyoz ilerleyerek hem sağlık hem kozmetik sorunlara yol açabiliyor. Peki, omurgadaki eğriliğin ilerlemesi nasıl önleniyor? Schroth egzersizinin dünyadaki en iyi uygulayıcılarından biri olan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Manuel D. Rigo Caldito, skolyozun cerrahi dışı tedavi yöntemlerini anlattı.
YAŞI ÖNEMLİ
Skolyoz nasıl tedavi ediliyor? Skolyozda eğriliğin büyüklüğü ve şiddetine göre dört tedavi seçeneği mevcut: Periyodik olarak uygulanan gözlem, egzersiz, korse takmak ve ameliyat. Tedavinin başarılı olmasında en önemli nokta ise her hastaya özgü bir yaklaşım sağlamak. Eğriliğin derecesi, çocuğun yaşı gibi faktörleri dikkate alarak her çocuğa farklı bir tedavi yaklaşımı belirliyoruz.
Eğrilik nasıl gözlemleniyor? Çocuğun yaşına, büyüme beklentisine ve skolyozun ilerleme riskine göre 3 ay-1 yıl arasında değişen sıklıkta röntgen çekimleri ve klinik muayeneler ile takip ediliyor. Gözlemin sıklığı çocuğun büyümenin hangi evresinde olduğuna göre değişiyor. Genel gözlem aralığı; altı ayda birdir.
ÜST SINIR 40 DERECE
Korse tedavisi nedir? Skolyoz korsesi; gövde ve kalçaları saran, eğriliğe ters yönde baskı uygulayan sert bir plastik korsedir. Eğriliğe dışarıdan uygulanan basınç omurganın daha normal gelişmesine izin verebiliyor. Korseleme genellikle eğriliklerin 20-25 dereceyi geçtiği ve ameliyat gerektirmeyen durumlarda tercih ediliyor. Korse tedavisinin genellikle üst sınırı 40 derece. Bu derecenin üzerindeki eğriliklerde korse tedavisi fayda sağlamıyor.
Korse tedavisinin amacı nedir? Korselemenin amacı eğriliğin ilerlemesini engellemek, böylece ameliyatın önüne geçmek veya en azından geciktirmek. Skolyoz erken teşhis edildiği takdirde korse tedavisinin egzersizle birlikte kombine edildiğinde en azından cerrahi yöntemi önleyebileceğine dair somut bilgiler var. Ancak korse çıkarıldığında eğrilikler ilk hallerine de dönebiliyor.
Korse günlük yaşamı etkiler mi? Bazı korseler günde 20-23 saat takılırken, bazıları sadece uykuda kullanılıyor. Korseyi sürekli kullanıyorsa, bir yandan spor yapması da gerekiyor.
AİLELER MUTLAKA UZMANA BAŞVURMALI
Egzersizler skolyoz hastalarında ne tür faydalar sağlıyor?
Egzersizlerde amaç; postürü düzeltmektir. Egzersiz aynı zamanda ilerlemiş skolyozlarda oluşan ağrı ve solunum problemlerinin hafifletilmesinde de fayda sağlıyor. Ancak egzersizler, mutlaka multidisipliner bir ekibin önerileri doğrultusunda yapılmalı. Aileler tek bir egzersizi alıp, bunu çocuğuna yaptırmamalı. Aksi halde aslında korseye veya ameliyata ihtiyacı olan çocukların tedavilerinde gecikme olabiliyor. Skolyoz erken teşhis edildiğinde egzersizler daha etkili olabiliyor. Ancak egzersizlerin skolyozun en çok ilerlediği hızlı büyüme fazında başlaması ve yoğunlaştırılması gerekiyor. Hızlı büyümenin henüz başlamadığı ve ilerlemenin çok yavaş olduğu dönemlerde başlatılan egzersiz programları çocukta tükenmişlik sendromu yaratabilir ve çocuk asıl ihtiyaç olan hızlı büyüme döneminde egzersiz programını uygulamak istemeyebilir.
AĞIR ÇANTA TAŞIMAK RİSKİ ARTIRMAZ
Duruş bozukluğu ve ağır çanta taşımak skolyoza yol açar mı?
Skolyoz yaptığınız ya da yapmadığınız bir şey yüzünden olmuyor. Kötü duruş alışkanlığının, ağır çanta taşımanın ya da çantayı tek omuzda taşımanın skolyoz oluşturduğuna dair hiçbir kanıt yok. Bazı spor dallarının skolyoz gelişme riskini artırdığına dair bilgiler olmasına rağmen, bunun aksini iddia eden bilimsel yayınlar daha fazla.
ERGENLERİN TEPKİSİ: BUNU MU GİYECEĞİM?
Korse önerildiğinde gençler nasıl bir tepki veriyor?
"Bunu giymemi mi bekliyorsunuz?", "Herkes korse taktığımı öğrenecek", "Ameliyat olurum daha iyi"... Korse tedavisi önerildiğinde ergenlik çağındaki çocuklardan en sık bu tür tepkiler geliyor. Ergenlik dönemi; çocuğun kendisiyle çevresindekiler arasındaki farklara daha duyarlı olduğu bir dönem. Korse kullanımı kolay olmadığı için, ergenlik dönemini daha da zorlaştırabiliyor. Korse tedavisinde, kimin gerçekten buna ihtiyaç duyduğunu iyi belirlemek gerekiyor.
SCROTH EGZERSİZİ KORSEYE HAZIRLIYOR
Schrotch egzersizi nedir?
Bu egzersiz, 1921'de Almanya'da geliştirildi ve birçok ülkede yaygınlaştı. Hastaların eğrilik derecesine göre düzenlenen bu egzersizler, ameliyat ihtiyacının önüne geçemese de süreyi uzatıyor. Hem de çocuğu korseye hazırlıyor.