Liv Hospital Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü'nden Prof. Dr. Şefik Hoşal, çocuklarda görülen orta kulak iltihabıyla ilgili bilgi verdi...
Orta kulak iltihabı nasıl bir hastalıktır?
Orta kulak iltihabı, hava ile dolu olan orta kulak boşluğunun, bakteri veya virüsler tarafından enfekte edilmesi sonucunda orta kulakta oluşan sıvı ve inflamasyon ile karakterize bir hastalıktır. Çocuklarda sık görülmesinin nedeni, orta kulağın havalanmasını sağlayan östaki borusunun erişkinlere göre daha kısa olması ve 10 yaşına kadar tam fonksiyonla çalışmamasıdır. Orta kulak iltihabının en önemli belirtileri kulak ağrısı ve ateştir. İşitme azlığı, kulakta akıntı, huzursuzluk, iştahsızlık, kusma ve genelde eşlik eden üst solunum yolu enfeksiyon bulguları ile ortaya çıkıyor. Tedavi edilmeyen veya tedaviye cevap vermeyen hastalarda, enfeksiyon çevre dokulara yayılıyor. Bu durumda kulak arkasındaki kemiğin erimesi ve iltihap birikmesi nedeniyle kulak arkasında şişlik veya daha da ilerleyip beyin apsesi veya menenjit gibi komplikasyonlara yol açabiliyor. Günümüzde etkili antibiyotik kullanımı ile bu sorunlar çok nadir görülüyor. Tanı, kulak-burunboğaz muayenesiyle konuluyor. Kulak zarı genelde bombeli ve kırmızı görünümde oluyor. Uzun dönemde tekrarlayan orta kulak iltihapları veya kulakta sıvı birikmesi ortaya çıkabiliyor. Tekrarlayan enfeksiyon veya orta kulakta sıvı toplanması durumlarında orta kulak basınç ve işitme testi de tanı ve takip açısından yapılıyor. Tedavide antibiyotik ve ağrı kesiciler öneriliyor. Beraberinde alerji veya üst solunum yolu enfeksiyonu da varsa uygun tedaviler ekleniyor. İlaç tedavisiyle düzelmeyen EOM'lı veya tekrarlayan enfeksiyonu olan hastalara, orta kulaktaki sıvının drenajını ve orta kulağın havalanmasını sağlamak amacıyla kulak zarına tüp takılması tavsiye ediliyor. Özellikle yarık damak, otizm, konuşma geriliği, dikkat dağınıklığı, okul sorunu ve işitme kaybı olan çocuklarda cerrahinin en kısa sürede yapılması gerekiyor.
İŞİTME KAYBINA NEDEN OLABİLİR
Burun boşluğunun arkasında yer alan geniz eti, lenfatik dokulardan oluşan bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Genellikle 3-6 yaş arasında bazı çocuklarda enfeksiyon sonrası büyüyerek hava pasajını kapatır. Bu takdirde horlama ve ağız açık uyuma gibi belirtiler ortaya çıkar. Aynı zamanda tekrarlayan orta kulak enfeksiyonlarına ve kulak zarının arkasında sıvı toplanmasına yol açarak işitme kaybına neden olur. Bu çocuklarda ameliyatla geniz etinin alınması gerekebilir. Kulak enfeksiyonlarına erişkinlerde nadir olmakla beraber çocuklarda çok sık karşılaşılır ve üç ana grupta değerlendirilir:
Akut orta kulak iltihabı: En sık görülendir. Ağrılıdır ve ateş vardır.
Efüzyonlu orta kulak iltihabı (EOM): Kulak zarının arkasında sıvı toplanmasıyla karakterizedir. Çocukta şikayet vermeyebilir. Muayene sırasında tespit edilir. İşitme azlığına yol açar.
Kronik orta kulak iltihabı: Kulak enfeksiyonun uzun sürmesi ile ilişkilidir. Kulak zarında delik ve iltihaplı akıntı görülebilir.
KONUŞMAYI GECİKTİREBİLİR
Liv Hospital Ankara'dan Uzman Odyolog Nur Baykal anlattı:
Çocuğunuz TV'nin sesini fazla açmaya, uzaktan söylediklerinizi tekrar ettirmeye başladıysa; orta kulak problemlerine bağlı işitme kaybından şüphelenebilirsiniz. Küçük çocuklarda sürekli kulakla oynama durumunda da ilerlemiş orta kulak problemi düşünülebilir.
Çocukluk çağının en sık görülen problemlerinden birisi olan bu durum enfeksiyon sonucu kulakta negatif basınç oluşmasına, daha ilerleyen durumlarda sıvı birikmesine yol açıyor. Bu sıvı, duvar gibi seslerin iç kulağa geçmesini engellediğinden işitme kayıplarına neden oluyor. İşitme algısındaki azalma konuşmanın öğrenilmesinin gecikmesine hatta zihinsel gelişimin yavaşlamasına, dolayısıyla okul başarısının düşmesine dahi yol açabiliyor.
AĞRILAR GECELERİ ŞİDDETLENİR
Çocuk ne kadar erken yaşta orta kulak problemi geçirirse tekrarlama olasılığı o kadar fazla oluyor. Yatınca değişen basınç nedeniyle özellikle de geceleri ağrı ve diğer şikayetlerde artış görülüyor.
KBB muayenesinden sonra orta kulakta biriken negatif basınç ve sıvı miktarını belirlemek amacıyla Timpanogram adı verilen ve işitme kaybının cinsini ve miktarını belirlemek amacıyla da Odyogram adı verilen bir dizi inceleme sonucunda orta kulakta görülen problemler tam olarak belirleniyor ve bu doğrultuda tedavi biçimleniyor.
Çocukların yüzde 80'inde görülüyor.
Kulak enfeksiyonları kış aylarında artış gösteriyor.
Kreş gibi kalabalık ortamlarda büyüyen, sigara dumanına maruz kalan çocuklarda daha sık görülüyor.
Özellikle yatırılarak biberonla beslenen bebeklerde daha fazla rastlanıyor.
2 yaş altı bebeklerin yüzde 60'ında karşılaşılıyor.
6 yaşına kadar çocukların yüzde 80'i en az bir kez orta kulak enfeksiyonu geçiriyor.
Erkek çocuklarında kız çocuklarına oranla daha sık görülüyor.
BELİRTİLER NELERDİR?
Kulak ağrısı, önceden geçirilmiş üst solunum yolu enfeksiyonu, bebeklerde ağlama, huzursuzluk, işitme azlığı, ateş, kulakta akıntı ve iştah azlığı; orta kulak iltihabının başlıca belirtileridir.
ÖNLEMİNİZİ ALIN
Anne sütü ile beslenmenin kulak enfeksiyonlarına karşı koruyucu olduğu düşünülür.
Çocukluk çağı aşıları, çocuk hekimi önerilerine göre tamamlanmalıdır.
Çocuğun sigara dumanına maruz bırakılmaması gerekir.
Kulak ağrısı, işitme azlığı, ateş, kulakta akıntı gibi şikayetler varsa kulak burun boğaz hekiminin muayenesi gerekir.
TEDAVİ EDİLMEZSE...
Enfeksiyon çevre dokulara yayılabilir. Menenjit gibi çok ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Kalıcı veya geçici işitme kaybına yol açabilir.
