Obezite ameliyatlarıyla ilgili olarak basında olumlu pek çok habere rastlandığı gibi olumsuz haberlere de rastlanıyor. Peki hangi hastaya nasıl bir ameliyat uygulanacağına nasıl karar veriliyor, tüp mide ameliyatları iddia edildiği gibi riskli bir yöntem mi? Tüm bu soruların yanıtlarını, Prof. Dr. Mehmet Ali Yerdel verdi...
Obezite sorununu çözmek için kaç ameliyat türü bulunuyor?
Dünyada en sık yapılan obezite ameliyatı, tıpta sleeve gastrectomy olarak bilinen 'tüp mide' ameliyatı. Biz de, çoğu dünya merkezi gibi önceden hiçbir şişmanlık ameliyatı olmamış hastalarda tüp mide ameliyatını tercih etmekteyiz. İşin içine ince bağırsakların da katıldığı bypass yöntemleri ise bazı özel durumlarda halen çok önemli girişimler. Vücut kitle indeksinin 60'ın üstünde olduğu süpersüper obez olgularda 'duodenal-switch' girişimi, tüp mide sonrası yeniden kilo alanlarda ise mide-by-pass'ı hali hazırda bizim de başvurmakta olduğumuz ameliyatlar. Duodenal switch yöntemi, Tip 2 şekerin çok ön planda olduğu ve insülin kullanmakta olan ileri şişmanlarda ilk tercih olabiliyor. Çünkü bu girişimin direk olarak şeker hastalığı üzerine etkisi daha da fazla.
HAYAT KURTARAN KALICI YÖNTEM
Obezite cerrahisinde uygulanan ameliyat türlerini artıları ve eksileriyle değerlendirir misiniz?
Hastanın VKİ, şeker, yaş ve kaçıncı ameliyatı oluşuna göre değişen bir seçenek yelpazesi var aslında. Bizim görevimiz ise o hasta için en uygun ameliyatı en mükemmel teknikle gerçekleştirmek. Tüm dünyada; ilk kez şişmanlık ameliyatı olacakların yüzde 90'ından fazlasında tüp mide ameliyatı birinci seçenek durumunda. By-pass yöntemleri ise özellikle ikinci ameliyatlarda halen geçerliliğini koruyan daha zor, daha riskli fakat gene hayat kurtarıcı yöntemler.
Size aşırı kilo sorunu ile gelen bir hastaya hangi tür ameliyat yapacağınıza nasıl ve hangi kriterlere bakarak karar veriyorsunuz?
Hangi hastaya, hangi ameliyatın yapılacağı kararı tamamen hastaya ait bir dizi özellik ve kısmen de cerrahi ekibin deneyimi ile ilgili. Hastaların büyük çoğunluğunda tüp mide girişimini öncelikle tercih ederken, nadiren ilk ameliyat seçeneği bir 'by-pass' girişimi olabiliyor. Bazı aşırı kilolu hastalara cerrahi öncesinde balon uygulaması ya da özel ve kısa süreli diyetlerle az da olsa kilo verdirmeyi arzu edebiliyoruz. Çoğu zaman hastamızla ofisimizde yaptığımız ilk konuşma ve muayene bile ameliyat seçimindeki kararımızı etkileyebiliyor. 'Hastanın şeker hastalığı var mı ve ileri evrede mi?', 'Kaç yıldır ve ne dozda insülin kullanıyor?', 'Psikolojik bir yemek yeme sorunu var mı, varsa ne boyutta?' gibi bazı faktörler göz önünde bulundurularak hastayla birlikte ameliyat tipi seçiliyor. Karar aşamasında bile bünyenizde hem psikolog, hem de diyetisyen bulundurmanın büyük önemi var.
10 YILLIK SONUÇLAR VAR
Basında tüp mide ameliyatı olanlarla ilgili bazı olumsuz haberlere rastlıyoruz.Tüp mide operasyonu sonrası yaşanan olumsuzluklar hasta kaynaklı mı, hekim kaynaklı mı, yoksa yanlış hasta seçiminden mi kaynaklanıyor?
Tüp mide ameliyatı binde birden düşük, yani son derece makul risk içeren bir girişim. Hatta en risksiz şişmanlık ameliyatı ve en az 10 yıllık uzun dönem sonuçları mevcut. Basına yansıyan tüm olumsuzluklar ise malesef bir talihsizlik. Estetik bir amaç ölümle sonuçlanmış gibi yanlış bir algı var. Tam tersine, tüp mide ameliyatı da en güvenli ve risksiz şişmanlık giderici ameliyat. Öte yandan şişmanlık cerrahisi tabii ki özel ve kendini bu konuya adamış ehil ekiplerce yapılması gereken girişimler. Yetkin ve deneyimli olmayan ekip ya da hekimlere bağlı yaşanan olumsuzluklar tabii ki dikkat çekebilen durumlar ama bu kötü örnekler herhangi bir çareleri bulunmayan morbid obezlerin moralini bozmamalı. Obezi cerrahisi; bir bütün olarak düşünülmeli. Doğru hasta seçimi, ayrıntılı ameliyat öncesi hazırlık, mükemmel teknik, yakın ameliyat sonrası takip ve diyetisyen ve psikologlar ile birlikte uzun dönemde hastalara destek sağlanması durumunda yan etki ve olumsuzluklar çok çok az gözlenmekte.
Tüp mide ameliyatı geçirenlerle ilgili kamuoyunda yaklaşık üç yıl sonra verdikleri kiloları yeniden almaya başladıklarına dair bir söylem var; bu doğru mudur?
Bu sorunun cevabı hem evet, hem de hayır. Öncelikle 'Hiçbir ameliyat morbid obeziteyi yüzde 100 tedavi eder ve bir daha da kilo almanıza imkan yok' diye birşey yok! Hatta tüm ameliyatlar sonrasında tekrar morbid obez olmak bile az olasılık da olsa mümkün. Konuyu biraz açarsak; tüp mide ameliyatı sonrasında yüzde 60-70 olasılıkla kilo problemi ömür boyunca bitiyor. Yüzde 20-30 hasta ise ameliyattan üç-dört yıl sonra biraz da olsa tekrar kilo alıyorlar. Yüzde 4'e yakın bir grup ise uzun dönemde tekrar morbid obez olabiliyor. Zaten bu nedenle şişmanlık cerrahisinde ikinci ve hatta üçüncü ameliyatı olan hasta sayısı da giderek artmakta.
SARKMAYA ESTETİK ŞART DEĞİL
Obezite cerrahisi sonrası cilt sarkmaları için estetik ameliyat şart mı ?
Hiçbir şekilde şart değil. Ancak arzu ediliyorsa estetik cerrahlar birtakım girişimlerle yardımcı olabiliyorlar. Ancak bunlar sağlık için şart değil ve sadece estetik amaçla yapılan girişimler.
RAHAT VE MUTLU ŞEKİLDE KİLO VERİYORLAR
Ameliyat süreci ve sonrası zor ve ağrılı mı? Hasta için kısıtlamalar var mı ?
Kesi olmadığı ve ameliyatlar milimetrik deliklerden yapıldığı için ağrı hiçbir zaman problem olmuyor. İşin en güzel tarafı; kişiler rahat ve mutlu biçimde diyet yaparak kilo veriyorlar. Çünkü iştah bariz biçimde frenleniyor. Yani aş ererek ve isteyip de yiyemiyerek değil, rahat ve mutlu biçimde diyet yapmayı sağlayarak kilo verdiriyor yeni yöntemler. Kilo kaybı miktarı giderek azalarak en fazla 1.5 yıl sonunda duruyor.
