Ağırlıklı olarak bahar mevsiminde ortaya çıkan polenler, kimi zaman hayatı zorlaştırabiliyor. Aşırı hijyen, sigara, ani hava değişiklikleri, besinlerde kullanılan katkı maddeleri, ilaç ve kozmetikler ile stres; günümüzde alerjinin daha da artmasına sebep oluyor. Liv Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ferah Ece, alerji hakkındaki sorularımızı yanıtladı...
Alerjiler nasıl ortaya çıkar?
Alerjenler hava yoluyla alınarak, besinler ve ilaçlar şeklinde ağızdan yutularak, deri veya mukozadan temas ya da enjeksiyon yoluyla vücuda girebilir. Alerji belirtileri alerjenlerle ilk temas esnasında oluşmaz. Yaşamımızın başlangıcında organizmamız yabancı maddelerle karşılaştığında bağışıklık sistemimiz onları tanımayı ve belleğine almayı öğrenir. Ardından antijen dediğimiz bu yabancı maddelere karşı antikorlar üreterek yanıt verir. Bu süreç duyarlılaşma olarak bilinir. Organizmada ne zaman aynı antijen görülse hatırlama özelliği nedeniyle aynı yanıt başlar.
HALSİZLİK OLUR
Alerjik hastalıkların belirtileri nelerdir?
Alerjik sinüzit:Burun ve göz nezlesinde yılın belirli aylarında veya tüm yıl boyunca devam eden hapşırma, burunda kaşıntı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı vardır.
Astım: Nefes darlığı, öksürük, hırıltılıhışıltılı solunum, göğüste tıkanıklık olabilir.
Cilt alerjileri: Ciltte kaşıntı, kabarıklık, kırmızı renkli döküntüler, sulanma, kabuklanma, deride kalınlaşma ve deride renk değişikliği görülebilir.
Mide-bağırsak kanalı alerjileri: Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı, gelişme geriliği, kansızlığa bağlı halsizlik, solukluk, göz kapakları ve bacaklarda şişlikler gibi yakınmalar olabilir.
Anne-babasında alerji onların kendisinde alerji olma ihtimali nedir?
Anne veya babadan birisi alerjik ise çocukta alerjik hastalığa rastlanma olasılığı yüzde 40 dolaylarındadır. Hem anne, hem de babanın alerjik olduğu durumda ise çocukta bu oran yüzde 70'e çıkar. Alerjik bünyeli ebeveynler; gebelikte ve doğumu takiben ev içinde sigara içilmemesine, gebelik ve emzirme döneminde anneye yumurta ve inek sütü gibi alerjenik gıdalardan arındırılmış bir diyet uygulanmasına, bebeğin mutlaka anne sütünü emmesinin sağlanmasına dikkat etmeleri gerekir.
ARTIK AŞI VE DİLALTI HAPLARI VAR
Alerji tedavisi nasıl yapılır?
Alerji tedavisinde en sık kullanılan ilaçlar antihistaminiklerdir. Bu tür ilaçlar; en çok kaşıntı, akıntı ve hapşırma üzerinde etkilidirler. Antihistaminiklerden sonra diğer bir faydalı ilaç türü de kortizonlardır. Aşıyla alerji tedavisi (immünoterapi) ise alerjenden kaçınmanın mümkün olmadığı ve çoklu alerjen yerine sınırlı alerjene reaksiyon verildiği durumlarda, alerjenin (aşının), düşük dozdan başlayarak, artan şekilde enjektörlerle cilt altına verilmesi yöntemi ile uygulanır. Bu şekilde, vücut bu maddeyi tanıyarak, alerjik reaksiyon göstermemeye programlanır. Son yıllarda, alerjenin ağızdan (dilaltı) veya burundan damla şeklinde verilmesiyle de iyi sonuçlar alınabilmektedir.
TESTLER NASIL YAPILIR?
Prick (Epidermal) test: Alerjenler ince
uçlu özel iğneler veya aplikatörler ile
deriye bırakılır ve 15 dakika beklenir,
sonrasında derinin gösterdiği reaksiyonlara
göre değerlendirme yapılır. Prick
testteki reaksiyon alanı ne kadar genişse
test edilen maddeye olan alerji de o denli
yüksektir. Genellikle en sık karşılaşılan;
polen, ev tozu, gıda, hayvan tüyleri ve küf
mantarı gibi alerjenler kullanılır.
Intradermal test: Bu testte alerjenler,
ince uçlu bir enjektör ile derinin
daha derin kısmına çok küçük miktarlarda
enjekte edilir.
Yama testi: Yama testinde
deri, alerjen deriye
sürülerek, üzerine steril bant yapıştırılır
ve 48-72 saat beklenir. Egzama veya kontakt
dermatite sebep olan alerjik maddeyi
bulmak için uygulanan bir testtir.
Kan testi: Kan testinde, bağışıklık
sistemimizin belirli alerjenlere tepki olarak
oluşturduğu immunglobulin E (IgE)
antikorunun kandaki düzeyi ölçülür. Spesifik
IgE antikor testi ise kişide belli bir
madde veya maddelere karşı alerji benzeri
belirtiler varsa o madde ya da maddelere
özgü spesifik olarak üretilen IgE varlığı
olup olmadığı araştırmasıdır.
ÇAMAŞIRLARI DIŞARIDA KURUTMAYIN
Evde sigara içilmemeli
Lavaboların altı, duş ve banyo küvetinin çevresi, pencere eşikleri ile nemli olabilecek tüm alanlar araştırılarak rutubet ve küften korunmalı. Bodrumlarda nem alıcı cihazlar kullanılmalı
Havalandırılmış, yıkanmış perdeler, çarşaflar, yatak örtüleri kullanılmalı ve odaların her yerinin tozlardan ve alerjenlerden arındırılmış olması sağlanmalı
Filtreli elektrik süpürgesi kullanılmalı
Kullanmadan önce klimaların toz filtreleri değiştirilmeli
Yastık kılıfı, çarşaf ve nevresim takımları haftada en az bir kez değiştirilerek yüksek sıcaklıkta yıkanmalı ve alerjik olmayan plastik hurçlarda saklanmalı
Özellikle yatak odalarından halı kaldırılmalı, diğer odalardaki halı boyutları da küçültülmeli
YİYECEK KIRINTISI OLMAMALI
Hamam böcekleri kapalı ortamlarda alerjiye neden olabilen etkenlerdir. Bunlardan kurtulmak için yerlere dökülen yiyecek kırıntıları düzenli olarak temizlenmeli, çöpler sık sık atılmalı
Polen alerjisi olan kişiler polenlerin gün içinde havada en yoğun olduğu sabah erken saatlerde evini havalandırmamalı
Polenler çamaşırlara yapışabildiğinden yine bu vakitlerde çamaşırlar dışarıda kurutulmamalı, yatmadan önce polenlerden kurtulmak için duş alınmalı
Evin bir parçası olan evcil hayvanların evden uzaklaştırılması mümkün olmadığından, en azından yatak odası ve mutfağın dışında tutulmalı
Deodorant, kokulu mumlar, oda spreyleri ve tütsülerden kaçınılmalı
Genetik şifresiyle oynanmış gıdalar alerjik hastalıkları tetiklediğinden her gıda mevsiminde yenmeli, turfanda meyve sebzelerden uzak durulmalı