Günümüzde doğal olana özlemimiz arttı. Eskinin doğal dünyasından sanal bir dünyaya geçiş yapıyoruz. Bu süreçte hepimiz elimizdeki cep telefonlarına, kucağımızdaki dizüstü bilgisayarlara bağımlı yaşıyoruz. İş, hayatımızın büyük bir bölümünü kapsıyor ve stres hayatımızın olmazsa olmaz bir parçası. Giderek artan hava, su ve çevre kirliliğinin yanında bir de yediğimiz, içtiğimiz her şeyin içinde bulunan doğal olmayan koruyucu ve ek maddeleri düşünürsek; çocuk sahibi olmak zorlaşıyor. Kısırlık, çağımızın en önemli sorunu. Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre, 100 yıl önce sperm sayısı mililitrede 100- 120 milyon iken, bugünlerde 15 milyona düştü. Medical Park Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Yard. Doç. Dr. Çağcıl Yetim, tabu haline gelen ve konuşulmayan erkek kısırlığında doğru bilinen yanlışları açıkladı...
KEMOTERAPİDEN ÖNCE DONDURULUR
Bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların yol açtığı kısırlık iyileştirilebilir mi?
Radyasyona veya kemoterapiye bağlı olarak oluşan kısırlıkların tedavisi genellikle mümkün olmuyor. Bu nedenle, örneğin çocuk yaşlarda kanser tedavisi görülecekse koruyucu bazı ilaçların da kullanılmasını mutlaka tavsiye ediyoruz. Ancak tıp çok ilerledi ve ergenlik çağını geçen kişilerin spermini ya da yumurtasını tedavi öncesinde dondurarak saklamak mümkün.
Vücut geliştirmek için kullanılan gıda takviyeleri, sperm fonksiyonlarını olumsuz mu etkiliyor?
Günümüzde erkekleri, spor salonlarında kas yapma yarışı sardı. Bu noktada bazı erkeklerin daha fazla kas yapmak için bazı gıda takviyelerine başvurduklarını görüyoruz. Erkeklerin bu ürünleri kullanırken dikkat etmesi gereken en önemli konu; içeriğinde testosteron yani erkeklik hormonunun bulunup bulunmadığını kontrol etmeleridir. Bazı kas geliştirici gıda takviyelerinin erkeklerin spermlerini olumsuz etkilediğini görüyoruz. Bunun tıbbi nedeni ise dışarıdan alınan testosteron nedeniyle hipofizin vücutta yeteri kadar testosteron olduğunu düşünerek diğer sperm üretimini sağlayan hormonların fonksiyonlarını durdurmasıdır. Bu nedenle giderek sperm üretimi hiç olmayacak noktaya kadar geriler.
ERKEKLER DAR PANTOLON GİYMESİN
Yeni trend olan dar pantolonlar ve dar iç çamaşırları kısırlığa yol açar mı?
Dar pantolonlar özellikle kot gibi kalın kumaşlı olanlar ve ayrıca sıkı iç çamaşırları, testisin vücuda daha çok yapışmasına ve ısısının artmasına neden olabilir. Bu da sperm hareketliliğini etkiler ancak bu durum abartılacak oranlarda değildir. Ancak bu noktada daha önce sperm sayımı yaptırmayan erkeklerin dikkatli olmasını tavsiye ederim; modaya uymak uğruna sınırlı sayıdaki sperminizden olmayın.
Stres, üremeyi etkiler mi?
Stres sırasında adrenalin hormonunun yükselmesi, testislerden testosteron salınımını azaltırken, sperm üretimi de yavaşlar. Erkeklerde stres azaldıkça, çocuk sahibi olma olasılığı artar. Bu amaçla düzenli fakat ağır olmayan spor yapmak, yüzmek; stresten arınmak için faydalı olabilir. Fakat uzun süreli ve ağır kondisyonlu sporlar da kısırlık sebebi olabilir. İdeali orta derecede egzersiz yapılmasıdır.
Depresyondaysak çocuk sahibi olamaz mıyız?
Depresyon, cinsel fonksiyonları en çok etkileyen faktörlerden biridir. Erkeklerde iktidarsızlığa neden olabilen depresyonun tedavisinde kullanılan antidepresanların çok yüksek dozda kullanılması da hormonları etkiler ve bunun da sperm yapısının bozulmasında etkisi olabilir. Hastanın psikiyatristiyle sürecin iyi takip edilmesi ve kısırlık sebebi olabilen depresyonun tedavisinde verilen antidepresanların dozajının iyi ayarlanması ile çocuk sahibi olma şansı artar. Bu tür ilaçların yüksek dozlarda alınmasının da kısırlığa yol açabileceği bilinmelidir.
Elektromanyetik dalgalar üremeyi nasıl etkiliyor?
Tüm gün elimizden cep telefonlarımızı, kucağımızdan da dizüstü bilgisayarlarımızı indirmiyoruz. Bunun dışında alışveriş merkezleri, elektronik reklam panoları, yürüyen merdivenler derken teknolojinin nimetlerinden faydalanırken elektromanyetik dalgalarla mücadele ediyoruz. Tüm bu cihazların bir araya gelip yaydıkları bu dalga da üreme fonksiyonlarını olumsuz etkiliyor. Basit önlemlerle bu olumsuz etkilerden kurtulabiliriz. Örneğin diz üstü bilgisayarınızı bütün gün kucağınızda tutarsanız testis bölgesi sürekli sıcak kalır ve bu da üreme fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Bunun yerine masada çalışmayı tercih edebilirsiniz.
SİGARA VE ALKOLE VEDA ETMELİSİNİ Z
Sigara kullanımı ile kısırlık arasında bir ilişki var mı?
Sperm sayısı ve hareketini etkileyen en önemli unsurlardan biri de sigara kullanımıdır. Sigara kullanımı, damarlarda daralmaya neden olur ve sperm sayısı, hareketliliği ve şeklini olumsuz yönde etkiler. Aşırı miktarda alınan alkol de benzer etkilere sahiptir.
Banyoyu sıcak mı, yoksa soğuk mu yapmalı?
Erkeklerin aşırı sıcak banyo yapması testislerinin fazla ısınmasına neden olur. Sıcak banyo yapma alışkanlığı, sıcak su dolu küvette uzanma, çok sıcak hamamlar, sauna ve jakuzilerden uzak durulmalıdır.
TARIM İLAÇLARI SPERMİ BOZAR
Hormonlu gıdalar ve besinler üzerinde bulunan böcek ilaçları zararlı mıdır?
Tarım ve böcek ilaçları vücuda girdiğinde kadınlık hormonu olan östrojenleri taklit ederek sperm üretimini bozabilir. Yiyeceklerdeki hormonlar östrojenik etki gösterir ve onlar da sperm üretimini bozabilir.
Uzun süre bisiklet kullanmak kısırlık yapar mı?
Aşırı ve uzun süre bisiklet kullananlarda problem spermlerde değildir. Penise giden damarların ve sinirlerin sıkışması, peniste ereksiyonla ilgili problemlere yol açabiliyor. Bu da cinsel iktidarsızlığa sebep olarak dolaylı yönden kısırlığa neden olabiliyor.
OBEZİTE KADAR AŞIRI ZAYIFLIK DA TEHLİKELİ OLABİLİYOR
Obezite kısırlığa yol açıyor; peki ya zayıflık?
Aşırı kilonun kısırlığa yol açtığı biliniyor;
oysa ki aşırı zayıflık da
kısırlık sebebi. Çocuk sahibi
olmak isteyen çiftlerin aşırı
zayıflıktan da, aşırı kilodan
da sakınmaları gerekiyor.
Yapılan çalışmalara göre
obez çiftler, normal kilodaki
çiftlere oranla bir çocuğa iki
katı daha zor sahip oluyor.
Obezite, üreme hücrelerini
olumsuz etkileyerek daha
az sperm üretimine ve daha
az yumurta gelişimine
neden olur. Aşırı zayıflık da
üreme fonksiyonlarına zarar
verir. İdeal vücut ölçülerini
korumak önemlidir. Kilo ve aşırı kelimeleri
kesinlikle yan yana gelmemelidir.
Ülkemizde her üç kişiden biri obeziteyle
mücadele ediyor. Çocuk
sahibi olabilmek için ideal
kiloda olup olmadıklarını
ölçmek için çiftler Vücut Kitle
İndeksi (VKİ) hesabına başvurabilirler.
Vücut ağırlığınızı
(kilogram olarak), boy uzunluğunuzun
(santim olarak)
karesine böldüğünüzde çıkan
sonuç ideal kilonuzda olup
olmadığınızı gösteriyor. Eğer
sonuç 25-29.9 aralığından
daha yüksekse ya da 18.5'in
altındaysa dikkat etmeli ve
ideal kilonuza ulaşmaya çalışmalısınız.
ANTİOKSİDAN İÇEREN DOMATESİ BOL TÜKETİN
Kısırlıktan
uzaklaşmak için şifa doğada. Kısırlık riskini en aza indirmek için sperm hareketlerini hızlandıran besinleri tüketmek gerekiyor. Antioksidan ve likopen içeren besinler bu noktada önemli. Likopenden zengin yiyecekler arasında ilk sırayı domates, nar, karpuz ve pembe greyfurt alıyor. Çok güçlü antioksidan ve likopen içeren bu yiyecekler, sperm hareketlerini artırıcı etkiye sahip. Bunların dışında sığır ve dana karaciğeri tüketmekle günlük A vitamini, B12 vitamini, folik asit, selenyum ve çinko gereksinimi karşılanabilir ve bu da sperm kalitesi ve hareketliliğini artırır. Sperm sayısını ve hareketliliğini artıran diğer bazı besin maddeleri arasında; portakal, baklagiller, balık (somon v.b.), kabuklu deniz ürünleri, ceviz, fındık, badem, fıstık, ananas ve yumurtayı da sayabiliriz.
