Kırgızistan'daki devrimin rengi belli oldu!

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva geçen hafta yaptığı açıklamada, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek yakınlarında bulunan ABD Manas Askeri Üssü'nün 2014 yılında kapatılacağına inandığını, ABD ve Kırgızistan arasında yapılan askeri anlaşmanın 2014'te sona ereceğini söyledi.
Otunbayeva, Afganistan'daki müttefik güçlerinin operasyonlarının da 2014'te sona ereceği tahmininde bulunup, Kırgızistan'da hem ABD hem Rus askeri üslerinin bulunduğunu, bunun ise çelişkili bir durum olduğunu vurguladı. Otunbayeva görüşlerini, Kırgızistan'ın şimdiye kadar ABD'ye karşı sözlerine sadık kaldığını, ABD'nin de sözüne sadık kalacağını umduğunu belirterek tamamladı.
Kırgızistan'daki Manas Askeri Üssü, şüphesiz kurulduğu Aralık 2001'den bu yana ABD'nin Afganistan'daki operasyonlarında çok kilit rol oynamış stratejik bir öneme sahip. Afganistan'a sadece 1,5 saat mesafede olan Manas Üssü, ABD'nin Afganistan'daki operasyonları için lojistik, askeri, yakıt ve kargo işlerinde vazgeçilemeyecek kadar önemli. Diğer yandan Manas Askeri Üssü'nün 50 km. ötesinde ise 2003 yılında Rusya'nın kurduğu Kant Askeri Üssü bulunuyor.
2001 yılında ABD'nin 2003 yılında da Rusya'nın Kırgızistan topraklarında askeri üsler edinmesi ile Kırgızistan 2003'ten bu yana hem ABD hem de Rusya'nın askeri üslerinin bulunduğu tek ülke konumunda. Rusya açısından Orta Asya'daki güvenlik ve dengeler, Afganistan'da zafer kazanacak bir Taliban'ın Rus özerk Müslüman cumhuriyetlerini etkilemesi ihtimali uzun vadede Rusya'nın iç güvenliğini tehlikeye düşürebilecek şeyler olarak görüldüğü için Rusya, ABD'nin Afganistan'a gömülmesine razı görünmüyor. Fakat aynı Rusya, ABD'nin Afganistan vesilesi ile arka bahçesi olarak gördüğü Orta Asya'ya yerleşmesi ihtimallini de çok büyük bir tehdit olarak görüyor. ABD'nin Orta Asya'daki diğer askeri üssü olan Özbekistan'daki Hanabad Askeri Üssü 2005 yılında kapatıldıktan sonra, Manas Askeri Üssü, ABD açısından Afganistan savaşının geleceği için daha vazgeçilmez hale geldi. ABD kaynakları 2010 Mart'ında 50 bin askerin Manas Üssü üzerinden Afganistan'a girip çıktığını açıkladı. Geçtiğimiz yıl Afganistan semalarındaki savaş uçaklarına Manas Üssü vesilesi ile 12 bin kez yakıt ikmali yapıldığı belirtiliyor. Ayrıca Manas Üssü üzerinden binlerce ton askeri kargo Afganistan'a gönderiliyor. Manas, ABD açısından işte böylesine önemli bir stratejik nokta.
Bölgede şu an hâlihazırda Manas'a alternatif olabilecek herhangi bir askeri üssü bulunmadığından, Kırgızistan'ın Fergana Vadisi'ndeki stratejik konumundan, ABD için hem Çin hem Rusya'ya karşı önemli bir mevzi olduğundan ve İran-Orta Asya-Çin hattı üzerindeki durumundan dolayı ABD, Kırgızistan'ı bırakmak istemiyor. Rusya ise Orta Asya'daki Büyük Oyun'da mevzii kaybetmemek, güvenlik-enerji gibi konularda bölgede daha etkin olabilmek adına Kırgızistan'dan vazgeçmiyor.
ABD ve Rusya arasındaki askeri üs kavgasının Kırgızistan'ı bugünlere getirdiği artık daha sarih görünüyor. 2009 yılında Kırgızistan yönetiminin Manas Üssü'nün geleceği ile ilgili değişken tutumunun Bakiyev'i deviren yolu açtığı da bugünden bakınca daha aşikar görünüyor.
Şubat 2009'da Kırgızistan Parlamentosu, Manas'taki ABD Üssü'nün 6 ay içerisinde kapatılacağına dair karar aldı. Bu karara Rusya'nın Bakiyev yönetimine hibe ettiği 150 milyon doların ve taahhüt ettiği 2 milyar dolarlık kredinin sebep olduğu iddia edildi. Kırgız yönetimi bunu inkar etse de Bakiyev,Manas Üssü'nün kapatılacağını Bişkek'te değil Moskova'da açıkladı! 3 ay sonra, Mayıs ayı içinde Manas Üssü ABD Komutanı ABD'nin boşaltma işlemlerinin başladığını ve Ağustos ayı içerisinde Manas Askeri Üssü'nün boşaltılmış olacağını açıkladı. ABD'li generalin bu açıklamasından 1 ay sonra Bakiyev bütün dünyayı şok ederek Manas Üssü'nün kapatılma kararını Haziran 2009'da iptal etti! Ve tabii o günden sonra Kırgızistan'da sular hiç durulmadı. Nihayet Nisan 2010'daki halk ayaklanması sonucunda Bakiyev devrildi. Bakiyev devrildiğinden bu yana bütün dünya kamuoyu yeni Kırgız yönetiminin Manas Askeri Üssü ile ilgili tutumunu ve dolayısıyla devrimin "Rus mu yoksa ABD Devrimi" mi olduğunu merakla bekliyordu.
Otunbayeva'nın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalar sonucunda hem Kırgız yönetiminin hem de devrimin rengi böylelikle açığa çıktı!

baha.erbas@usasabah.com