Seçim barajını kaldırmak işe yarar mı?

İktidarda bir 'hakim parti' olduğunda muhalefetin paralize olması ve demokrasi dışı yollara sapması şaşırtıcı değil. Çünkü muhalefet aynı partinin yanlış ve eksik işler yapsa bile uzun yıllar iktidarda kalacağını öngörüyor ve elden bir şey gelmiyor. Öte yandan genellikle söz konusu partinin başarısı sadece kendi maharetinden kaynaklanmaz. Aynı zamanda muhalefetin aczinin ve anlamlı bir alternatifin ortaya çıkmamasının sonucudur. Ancak muhalefetin aczi de, baştaki kadroların yeteneksizliğinden ziyade, bu muhalefetin sosyal tabanı ile birlikte siyasetin dışına sürüklenmesinden dolayı yaşanır. Buna 'hâkim partinin' asimetrik bir konumda olduğunu ekleyin… Yani bu parti de muhtemelen kendi toplumsal tabanı ile birlikte siyasetin merkezine yürüyen bir dinamizmi temsil etmektedir. Dolayısıyla merkezi yeniden belirleme gücüne sahip olan kesimlerin partisi doğal olarak bir 'hâkim parti' haline gelebilir. Bu durumun epeyce uzun sürmesinin nedeni ise, herhangi bir iktidar değişiminin yine sosyolojik zeminde bir değişimi gerektirmesi ve bunun da genellikle nesillere yayılan, zaman alan bir süreç olmasıdır.

AKP şu an bu konumda… Üstelik Cumhuriyet'in kurucu ideolojisinin makbul saydığı vatandaş kimliğine pek uyan bir tasavvura sahip değil. Nihayet on yıllardır dar bir kamusal alanın sağladığı imtiyazları kullanan kesimleri de dışlayan bir yaklaşımı var. Dolayısıyla AKP'nin niçin bunca zamandır hazmedilemediğini anlayabiliyoruz. Aynı şekilde AKP'ye karşı olan ama karşılarında bir 'hâkim parti' bulan bu kesimlerin 'siyasetten' nasıl bir beklenti içinde olacaklarını da tahmin etmek kolay. Onlar AKP'yi devirmek için her yolun meşru olduğunu düşünüyorlar… Belki bunu yüksek sesle söylemek 'şık' olmadığı için itinalı davranıyorlar ama özellikle hukuk üzerinden gelebilecek her türlü müdahaleyi destekliyorlar.

Bugünlerde gündeme gelen seçim barajı tartışmasının arka planı bu… Yüzde onluk barajın adil olmadığı konusunda herhangi bir kuşku yok. Bizzat iktidar partisi üyeleri de böyle düşünüyor. AKP'nin barajı kaldırmama nedeni de açık: Parti bu baraja rağmen oylarını yüzde elliye taşıdı ve şimdi bunun getirdiği avantajlardan yararlanmak istiyor. En önemli avantaj ise önümüzdeki seçimde anayasa yapacak bir çoğunluğu mecliste elde etmek. Dolayısıyla etik açıdan bakıldığında barajın düşürülmesi gerektiği açık… Aslında geçen yıl hükumet bunu teklif etti ve daraltılmış veya dar bölge seçim sisteminin tercih edilmesiyle birlikte barajı yüzde beşe, hatta sıfıra çekmeye razı olduğunu beyan etti. O zaman muhalefet partileri bu teklife itibar etmediler. Şimdi ise hepsi demokratik ilkelerin savunucularına dönüştü.

Öte yandan asıl mesele bu değişimin mecliste değil de Anayasa Mahkemesi kanalıyla yapılmak istenmesi. Mahkeme geçen Mart ayında bir tüzük değişikliği yaparak bu yolu açmıştı. Böylece konuyu Genel Kurula götürerek seçim barajını kaldırmak mümkün hale geldi. İşin ilginç yanı, bu hem hukuki bir eylem olacak, hem de yargının siyasete müdahalesini ifade edecek. Mahkeme sadece yüzde onluk seçim barajının insan haklarına aykırı olduğunu söylemiş olmayacak, kendisini meclisin yerine koyarak söz konusu barajın kaç olması gerektiğini de ihsas edecek. Amaç ise AKP'nin milletvekili sayısını olabildiğince düşürmek…

Ama bu beklenti sosyolojiye uygun olmayabilir! Çünkü böyle bir müdahale, aynen 2010 referandumunda olduğu gibi, AKP'nin oyunu artıracaktır. Sonuçta belki de kaybeden sadece CHP olacak ve bu sayede AKP istediği çoğunluğu sağlayacak. Belki de seçim barajının kalkması, AKP karşıtlarının iktidara bir hediyesi olacak…