Mucizevi bir besin denildiğinde hiç kuşkusuz anne sütü listenin ilk sırasında yer alıyor. Bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirmekten kalp, obezite, diyabet ve kanser gibi pek çok hastalığın riskini düşürmeye kadar yaşamsal önem taşıyan pek çok fayda sağlaması nedeniyle anne sütü oldukça değerli. Anne sütünün yeterince fayda sağlayabilmesi içinse kaliteli ve bol miktarda olması çok önemli.
BEBEĞİN KORUYUCU KALKANI
Bebeğinizin en kıymetli besini olan anne sütünün oluşumu hormonal, fiziksel ve psikolojik etmenlerin etkilediği kompleks bir süreçtir. "Annelik hormonu" ya da "süt hormonu" da olarak bilinen prolaktin hormonu doğumdan sonra en üst seviyeye ulaşarak anne sütünün oluşmasını sağlar. Prolaktin hormonun yanı sıra "sevgi hormonu" olarak adlandırılan oksitosin hormonunun da doğumdan sonra seviyesinde artış meydana gelir. Oksitosin hormonu anne sütünün meme ucuna gelmesini sağlayan hormondur. Sindirim sistemi henüz gelişmekte olan bebeğiniz için anne sütü kolay sindirilebilen, besleyiciliği yüksek en önemli besin kaynağıdır. Anne sütü, bebeğinizin zihinsel gelişmesini ve fiziksel büyümesini sağlar. İçerdiği antikorlar sayesinde bağışıklık sisteminde önemli rol oynayarak özellikle yenidoğanda sık rastlanan enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
DENGELİ BESLENMEK ARTIRIYOR
Her anne, sütünün yeterli olup olmadığı ve bebeğinin yeterince beslenip beslenemediği endişesini taşır. Araştırmalar, anne beslenmesinin süt üretimine direkt etkisi olduğunu gösteriyor. Bol sıvı tüketimi, proteince zengin beslenmek, yeterince uyumak anne sütünün miktarını ve kalitesini arttırıyor. Beslenme programına anne sütü yapan yiyecekler eklemek ise sürece olumlu etkide bulunuyor. Bu nedenle annenin bol su içmesi, sıvı besinler tüketmesi, proteinden zengin beslenmesi, uykusunu alabilmesi ve stresten uzak olması gerekli.
ÖNEMLİ İPUÇLARI
Anne bebek arasındaki iletişim anne sütünün artmasında etkilidir. Emzirme sırasında oluşan tensel temas ve göz kontağı, prolaktin ve oksitosin hormonlarının seviyesini yükselterek anne sütünün artmasını sağlar.
Annenin psikolojik durumu süt üretimini etkiler. Uykusunu iyi almış ve stresten uzak annelerin süt üretimi daha fazladır.
Bebeğinizi, size ve bebeğinize uygun doğru pozisyonda emzirmeniz, bebeğinizi emmeye teşvik eder. Daha çok emzirme, daha çok süt üretimini sağlar. Ayrıca doğru ve yeterli sıklıkta emzirmek de süt üretimini arttırır.
İlk altı ay ek gıda önerilmez. Bebeğinizin bu sürede sadece anne sütü alması süt üretimini arttırır.
Özellikle sezaryen doğum sonrasında göğüs kanalları yeteri kadar açılmayabilir. Süt miktarını artırmak ve anne sütünü boşa harcamamak için göğüs pompası kullanabilirsiniz.
Dengeli ve düzenli beslenme anne sütünün artmasını sağlar. Birçok anne hamilelik kilolarından hızlıca kurtulmak için doğum sonrasında uzun süre aç bırakan ya da yetersiz beslenmeye neden olan diyetler yapar. Kontrolsüz yapılan diyetler anne sütünün miktarını ve kalitesini azaltır.
Emzirme döneminde annenin enerji ihtiyacı artar. Dengeli bir beslenme düzeni uyguluyor özellikle süt üretimini azaltacak besinlerden ya da içeceklerden uzak durursanız muhtemelen sütünüz bebeğinize yetecektir. Fakat süt miktarını artırmak için yiyeceklerden faydalanabilir ve sütünüzü arttırabilirsiniz.
BU BESİNLER ANNE SÜTÜNÜ ÇOĞALTIYOR
Galaktagoglar ya da laktojenikler, anne sütünün miktarı ve kalitesinin artırılmasında yararlanılan maddelerdir. Yapılan çalışmalarda galaktagog bitkilerin içerdiği isoflavonlar, polifenoller, saponinler A-linolenik asit ve taninlerin katkısıyla süt verimini, süt üretimini, süt yağının artışını ve protein sindirimini desteklediği gösterilmiştir. Galaktagog etkili besinler; anne sütü miktarını artırıcı, sütün akışkanlığını sağlayıcı özelliklerinin yanı sıra anne ve bebekte sinir sistemini rahatlatıcı, anne ve bebekte gaz sorununu giderici ve yeterli süt oluşumunu sağlamak üzere gerekli, vitamin, mineral gibi elementleri sağlayıcı etki gösteriyor.
ÇÖREKOTU: Çörekotu, içeriğinde bulunan timokinon, timohidrokinon ve ditimokinon gibi steroidal yapıdaki bileşikler sayesinde anne sütünün oluşmasını sağlayan prolaktin hormonunun sentezini artırarak anne sütünün çoğalmasını sağlıyor. Ayrıca emziren kadınların sağlığı ve bebeklerinin düzgün gelişimi için önemli olan antioksidanlar, antienflamatuar bileşikler ve demir, kalsiyum ve magnezyum gibi vitaminler ve mineraller içerir. Çörekotunun bu etkilerinin uygulamanın sekizinci gününden sonra belirginleştiği bildiriliyor. Yani etkinin sağlanması için uzun süreli kullanılması gerekiyor.
ÇEMEN OTU: Hint mutfağı ve Ayurvedik tıpta yaygın olarak kullanılan çemen otu tohumu anne sütünü artırmaya yardımcı olabilir. Sağlık açısından oldukça yararlı olan bu tohumun içindeki steroidal yapılar, süt üretimini destekliyor ve hormon sentezini arttırıyor. Yapılan araştırmalarda iki hafta boyunca düzenli olarak çemen otu tüketiminin anne sütünü belirgin oranda artırdığını ortaya koyuyor. Bunun dışında annenin yaşadığı ruhsal sorunlar süt kesilmesinde büyük rol oynarken çemen otu tohumunun da sakinleştirici etkisi ile süt üretimini olumlu etkilediği görülmüştür. Emziren anneler iki hafta boyunca düzenli olarak sabah ve akşam her gün bir tatlı kaşığı kadar tükettiğinde sütünün arttığını görebilir.
REZENE: Günde iki fincan içilen rezene çayı, hormon değişikliğine yol açan anetol, dianetol ve fotoanetol bakımından zengin olması sebebiyle anne sütü için gerekli olan östrojen hormonunun üretimini teşvik eder. Ayrıca anetol, dopamin hormonunun reseptöre bağlanarak prolaktin salınımını baskılayıcı etkisini önler, buna bağlı olarak da prolaktin salımını uyararak süt üretiminin artmasını sağlar. Anne sütünü arttırmakla kalmıyor, hem annenin hem bebeğin gaz problemini gidermeye yardımcı da olur.
ŞEVKETİBOSTAN OTU: Bitkisel galaktagog yani anne sütünü arttırıcı etki gösteren şevketibostan otu, annenin prolaktin seviyesini yükselterek anne sütü akışını arttırıcı etki gösterir. Bir fincan kaynar suya bir-iki yemek kaşığı kurutulmuş şevketibostan otunu koyun 15 dakika beklettikten sonra süzüp için, sütünüzün arttığını göreceksiniz.
ANASON: Anason, içinde bulunan anetol bileşeni sayesinde anne sütünü artırmanın yanı sıra sindirim sistemine bağlı olarak oluşan gaza ve hazımsızlığa iyi gelir, sakinleştirici etkisi sayesinde bebek koliklerinde yatıştırıcı etki gösterir. Bir bardak kaynamış suya yarım çay kaşığı anason ekleyip 10 dakika demlenmesini bekledikten sonra için.
YULAF: İçeriğinde bulunan beta glukan, bitkisel östrojen ve diğer maddeler sayesinde hem anne sütünü doğrudan arttırıyor hem de anne sütünün salgılanmasını sağlayan hormonların üretilmesini destekliyor. Beta glukan aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı oluyor. Yulafı süt veya yoğurt ile tüketebileceğiniz gibi, suyla pişirip meyveyle karıştırarak ya da omletin içerisine ekleyerek de yiyebilirsiniz
KALİTELİ PROTEİN KAYNAKLARI: Emzirme döneminde vücudunuz, 1 ml süt salınımı için 7 kalori harcar. Bu durum daha çok acıkmanıza ve tatlı isteğinizin artmasına neden olur. Bu nedenle her sabah kahvaltıda bir adet haşlanmış yumurta, peynir, öğle veya akşam öğününde et, tavuk, balık gibi kaliteli protein kaynağı tüketmek daha tok kalmanızı ve süt kalitenizin artmasını sağlar. Özellikle haftada iki gün balık ve her gün yumurta tüketmek bebeğinizin beyin gelişimini de destekler.
SU: Sütünüzün artmasını sağlayacak en önemli besin maddesinin su olduğunu unutmayın. Her emzirdiğinizde vücudunuzdan doğal olarak bir sıvı çıkışı oluyor ve bunu yerine koymak da yeni süt üretimi için çok büyük önem taşıyor. Anne sütünün yüzde 90'a varan kısmını oluşturan su, anne sütü üretiminin artması için çok önemli diyebilirim. Çünkü susuz bir vücutta süt üretimi de daha az oluyor. Sütünüzün artması için gün içinde 3 litre su içmeye özen gösterin.
