İyi-kötü doğru yanlış...

Geçtiğimiz hafta Fransız Alpleri'ne çakılan Germanwings uçağını yardımcı pilotun kasten düşürdüğünü öğrendik. Bir insan nasıl böyle bir şey yapabilir? Bu kadar karanlık bir fantezi, nasıl böyle korkunç bir eyleme dönüşebilir? Böyle bir caniliği normal bir insan olarak aklımız almadığı için bu tip soruları soruyoruz...
Eşitsizlik, haksızlık, dünyanın talepleri, sizin kendinizden talepleriniz, beyninizdeki tellerin bağlantı şekli...
Sebep her ne olursa olsun; hepimizin öfke, endişe, haset, panik, depresyon gibi gün içinde defalarca girdabına kapılıp boğuştuğumuz karanlık yönlerimiz var...Yine de çoğumuz; karanlık hisleri vicdan ve ahlaki değerlerimizle, irademizi kullanarak kontrol altına alıyoruz ve canileşmiyoruz.
Ama bazılarının içlerindeki nefretin ve yalnızlığın büyüklüğü, nedenini aşmış... Bu yıpratıcı hislerine esir olup davranışlarının kontrolden çıkmasına izin veriyorlar.
HERKES CANAVAR OLABİLİR!
Tam da bu hisleri ortaya koyan kara mizahi türünde ilginç bir film seyrettim. 'Wild Tales' (Asabiyim Ben), 2014'te En İyi Yabancı Film dalında Oscar'a adaydı. Film; Arjantin'de geçen altı farklı hikayeyi içeriyor. Hikayelerden birinde; bir gelin, evlendiği gece kocasının başka birisiyle yattığını öğreniyor. Bir başka hikaye, park ettiği yerden haksız yere arabası çekilen patlayıcı uzmanı bir adamın, araba çekici firması ile mücadelesini işliyor. Bir diğeri; geçmişte babasının intiharına yol açmış küstah bir tefeciyi zehirleyerek öldürmek isteyen bir garsonun hikayesi. Karşılaştığımız haksızlıklar karşısında yaşadığımız intikam hissi ve şiddet içeren davranışlara, film olduğu için gülüyorsunuz.
1972'de Stanford Üniversitesi'nde gerçekleştirilen bir deneyde, Profesör Philip Zimbardo bir grup sıradan insanı, üniversitenin bodrumunda yaratılan cezaevi simülasyonunda, mahkum ve gardiyan olarak ikiye ayırır. Ancak denekler kendilerini rollerine öyle kaptırırlar ki, mahkumlar firar etmenin yollarını aramaya, gardiyanlar ise sükuneti sağlamak için şiddete başvurmaya başlar. Prof. Zimbardo'nun, birkaç günde olayların kontrolden çıkması üzerine yarım bırakmak zorunda kaldığı deneyle vardığı sonuç şu: İyi ve sağduyulu insanlar da, belli koşullarda canavara dönüşebilir. Yaşadığı stres ve haksızlıklar karşısında duygusal açıdan kontrolden çıkmayan var mı aranızda? Derecesi ne olursa olsun; hepimiz o gri alandayız. Bu yüzden her gün kötü içgüdülerimizle savaşıp daha iyi bir insan olmaya çalışmak naiflik değil, yaşadığımız dünyada bir gereklilik bence...