İzmir'de yaşanan deprem, salgın döneminde unutulan deprem gerçeğini yeniden hatırlattı. Deprem yer aldığı coğrafyada yarattığı yıkımın yanı sıra, insanların yaşamlarını derinden sarsan ciddi psikolojik etkiler yaratma gücüne sahip bir doğa felaketi. Bu dönemde insanları iyileştirecek olan duyguların ifade edilmesi, bastırılmaması gerekir. Anlatmak iyileştirecek ve rahatlatacak. Bu konuyu enine boyuna, Manavgat Sınav Koleji Psikolojik Danışmanı Merve Yılmaz ile masaya yatırdık.
Deprem ve Sonrası İnsan Psikolojisi nasıldır? Depremler travmaya yol açabilir. Travma sonrası stres bozukluğu tedavi edilmeli. Ruhsal yaralar da, bedensel yaralar kadar önemli. Deprem sonrası psikolojik reaksiyonlar korku, öfke, panik, suçluluk, gerginlik, hüzün gibi güçlü zihinsel ve duygusal durumlar gözlenir. Yaşananların sürekli zihinde canlanması, uyku ve odaklanma problemleri, duygusal uyuşma, yaşamın anlamını yitirdiği duygusu, huzursuzluk ve tükenmişlik hissi gözlenecek. Ruhsal ve bedensel etkilerin yanı sıra her koşulda yapılması gereken, ilk yaraların sarılmasından sonra yaşanan trajedinin atlatılması, yaşamın yeniden anlamlandırılması ve kalınan yerden yaşamsal sorumluluklara devam edilmesidir.

Neler yapılabilir
Deprem sonrası çocuklarınıza nasıl yardımcı olabilirsiniz? Çocuklarınızın anlayabileceği bir dil kullanarak depremle ilgili bilgi vermek kendini fiziksel ve duygusal olarak güvende hissetmesini sağlar. Bu zorlu süreci doğal ve sağlıklı atlatabilmeniz için dinleyin, yaşanan duyguları normalleştirin, çocukların güvende olduklarını hissettirerek rahatlatın, moral verin, onları cesaretlendirmek için takdir edin, oyun oynayın, günlük rutinlerini koruyun, doğru bilgi edinin. Çocuğunuz deprem sonrasında aşırı panik olma, ağlama nöbetleri, sürekli uyku sorunları ya da yoğun davranış sorunları gibi tepkiler gösteriyorsa, bir ruh sağlığı uzmanına başvurun.
Ebeveynler ise, yaşadıklarıyla baş etmeleri için kendilerine zaman ayırmalı ve sağlıklarına dikkat etmeli. Aileniz ve arkadaşlarınızla zaman geçirin, duygu ve düşüncelerinizi paylaşın. Yaşadıklarınızı yazmayı deneyin, ani kararlar almayın, medyayı sağlıklı kullanın, uzmana başvurun.
Okullarda ne yapılabilir? Kriz yönetimi, bütün öğrenci seviyeleri için, deprem konulu derslerin eğitim öğretim döneminde tüm personeli kapsayacak şekilde tatbikatlarla yapılmalı. PDR uzmanları tarafından hazırlanan deprem sonrası öğrencilerin yaşayabilecekleri psikolojik süreçlerle ilgili olarak, PDR bölümü tarafından, okul personeline yönelik olarak, öğrencilerle sınıflarda yapılacak çalışmalar ve nasıl bir tutum sergileyecekleri ile tahliye durumunda toplanma alanlarında davranışlar konusunda eğitim verilmeli. Deprem sonrası eğitim sürecinde depremin yaşandığı bölgede, ders zilinin çalmasıyla birlikte tüm okullarda öğrencilere yönelik bir psikoeğitim programı uygulanmalı.