Anayasa Mahkemesi ve sonuçları

Anayasa Mahkemesi, önce Mustafa Balbay'ın seçilme hakkı ihlâl edildiği için tahliye edilmesine dair bir karar verdi. Şimdi de, terör suçuyla ilgili bir davada, Firas ve Hebat Aslan'a manevi tazminat ödenmesine hükmetti. Tazminat kararının sebebi, makul sürenin aşılması ve tahliye taleplerinin reddinde yeterli gerekçe bulunmaması. Bakalım bu kararlar, uygulamadaki aksaklığın giderilmesinde olumlu bir rol oynayacak mı?
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100'üncü maddesinde, tutuklama sebepleri arasında sanığın kaçması ya da kaçacağı şüphesini uyandıran somut olguların var olması gereğinin altı çiziliyor. Halbuki çoğu kez, hâkim, tahliyenin reddini, yasanın arzu ettiği şekilde gerekçelendirmiyor ve somut olgu göster- meden kaçma şüphesinden söz ediyor. Tutuklamanın devamı ve tutuklama talebinin reddine ilişkin kararların gerekçeleri, yasa hükmünün tekrarı niteliğindeki ifadelerden oluşuyor. Bunun üzerine 3. Yargı Paketi çıkarıldı.
Bu paket, kuvvetli suç şüphesinin ve diğer tutuklama sebeplerinin varlığı ile tutuklama tedbirinin ölçülü olduğunu, yargıcın somut olgularla gerekçelendirmesini şart koştu. Ama uygulamada hiçbir şey değişmedi. Dolayısıyla, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvurularla uzun ve haksız tutukluluklar son bulabilir ama "Bundan böyle mahkemeler tutuklama tedbirinin ölçülü olduğunu somut olgularla gerekçelendirecek" diyemeyiz. Gerekçelendirecek olsalar, zaten bunu şart koşan bir yasa var elde.
Nitekim Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Balbay kararını emsal almadı; savcının olumlu mütalâasına rağmen, 2 BDP milletvekilinin tahliyesini reddetti. Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi de, aynı şekilde davrandı. Aslında, açlık grevi yerine, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapılsa mesele daha kolay çözülecektir. Ama BDP'lilerin rencide olmasını da anlayışla karşılıyorum.