Kritik kütle

Yandaki sütunlarda Dilek Güngör, 3'üncü havalimanı ihalesini kazanan Çılgın Beşli'yi bir araya getirme başarısı gösterdi. 90 milyar lirayı tek projeye ayıracak ölçeğe gelen Türkiye'nin şimdi nitelik kavramına odaklanması şart.
Nasıl ki TİM sayesinde 2023'te 500 milyar $ ihracat hedefi herkesin ezberine geldiyse şimdiki uğraşımız, daha nitelikli mal ve hizmet üretmek olmalı... İnovasyon gayretlerimiz, sanayi ile bilimi bir arada telaffuz ediyor oluşumuz ve neredeyse her kentin, teknopark talep etmesi, nitelik algımızın yükseldiğini gösteriyor.
Fakat bir sorun var: Yüksek teknoloji merkezleri, teknopark, teknoloji transfer ofisleri ve diğerleri... Adı ne olursa olsun, bunların nicelikten öte nitelik üzerine inşa edilmesi şart. Her şehir, teknopark talep ediyor. Bu iyi. Ancak her şehre teknoparkın kaynak israfı olduğu gerçeği var. Kimyadaki temel prensip, teknopark için de geçerli: "Zincirleme tepkimenin başlayabilmesi için aktif madde miktarının kritik kütleye ulaşması gerekir." Burada aktif madde, bilimcilerimizdir. TÜBİTAK veya bakanlıkların bilime ayırdıkları kaynaklardır. Zincirleme tepki ise araştıran ama bir türlü geliştiremeyen, çıkardığı icadı henüz ticarileştiremeyen zihinsel bariyerin aşılmasıdır.
Gelelim en önemli yere: Kritik kütle... Eğer siz elinizdeki bilim insanı mevcudunu, ülkenin her yerine saçarsanız, her isteyen kente teknopark kurarsanız, bu bilim insanlarının bir arada olmalarının sağlayacağı zincirleme tepkiyi, sürekli "ölü düzeyde" tutarsınız.
Ar-Ge, yenileşim (inovasyon), buluşçuluk genelde bilim insanlarının kümelenmesiyle değer yaratmış. Silikon Vadisi, Foton Vadisi ve benzerleri... Her ile havaalanı istemek gibi teknopark olmaz. Zaten sınırlı sayıdaki bilim insanımızı kritik kütle oluşturacak düzeyde kümelemek zorundayız.