Amerikan Merkez Bankası hazırladığı yükselen ülkeler raporunda en kırılganın ülkenin Türkiye olduğunu ileri sürdü. Peki niye kırılganmış Türkiye? Çünkü Türkiye, Brezilya, Hindistan gibi ülkelerin geçen yılın ortasındaki gerilimde Merkez Bankaları hatalı uygulamalar yapmış.
Evet Türkiye'de Merkez hata yaptı. Faizleri bütün uyarılara rağmen 2013'ün Nisan ayına kadar yüksek tuttu. Böylece yüksek faiz -düşük kur politikasıyla ithalatı cazip hale getirdi. İhracat kârlı olmaktan çıktı. Ve ihracata yönelik mal üretimine yatırım yapılacağına lüks lokantalara, lüks konuta, lüks alışveriş merkezlerine, lüks otomobillere kaynaklar aktarıldı. Ve bu ülke son dört yılda 60 milyar dolarlık otomobil ithal etti. Tabii bu nedenle cari açık yükseldi. Hatta geçen yılın cari açığı tahminlerin üzerine çıkarak 65 milyar dolar oldu.
Peki niye cari açık tahminlerin üzerinde çıktı? Merkez Bankası, Başbakan Erdoğan'ı dinleyip zamanında faizleri indirip döviz kurunu rekabetçi hale getirseydi, cari açık tahminlerin üzerinde çıkmazdı. Çünkü 2012'nin Haziran ayında Erdoğan "Bakanlar Kurulu'na sunum yapmaya gelen Merkez Bankası yetkililerine faizlerin yüksek olduğunu söyledim. Ama beni dinlemiyorlar. Bağımsız olduklarından yapacağım bir şey de yok" dedi. Ve Erdoğan, reel faizlerin sıfır olması gerektiğini bu sayede nominal döviz kurlarının dalgalanarak reel kur seviyesine geleceğinin bilincinde olarak hep tekrarladı bu gerçeği. Fakat Merkez yüksek faiz- düşük kur politikasından vazgeçmedi. İşte bu nedenle oluşan cari açık Türkiye'nin kırılganlığı olarak sürekli gündeme getiriliyor şimdi.
Gelelim Türkiye'nin bir türlü görülmek istenmeyen güçlü tarafına... Türkiye'nin kırılgan tarafı olarak gösterilen cari açık yanında çok güçlü olan kamu maliyesi var. Nedense bu güçlü tarafı görülmüyor. Oysa bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 1.1, kamu borç yükü yüzde 35 olan ülke sayısı dünyada oldukça az. Ve devletin kısa vadeli dış borcu yok. Dolayısıyla Türkiye diğer yükselen ülkelerden olumlu ayrışıyor.
İşte Türkiye, bu disiplinli kamu maliyesi sayesinde cari açıktan gelen kırılganlığını ortadan kaldırıyor. Bir de kurlardaki son düzeltmenin bundan sonra cari açığı azaltacağını belirtelim. Fakat Merkez'in yüksek faiz artırımı yeniden sıcak para girişine kapı açtığından bu kapının kapatılması şart.
Gelelim önemli bir konuya... Bazıları Türkiye'nin ithalat yapmadan ihracat yapamayacağını ileri sürüyor. Oysa döviz kurları rekabetçi olsa, Türkiye, ithal edeceği pek çok ara malını kendisi üretebilir. Çünkü rekabetçi kurlarla, ithalat pahalı olacağından firmalar bu ülkede üretime başlayabilir. Hemen bir örnek verelim 2013'te Türkiye, Çin'den 24.6 milyar dolarlık ithalat, aynı ülkeye 3.6 milyar dolarlık ihracat yaptı. Açık 21 milyar doları buluyor. Açığın nedeninin yüksek faizdüşük kur politikası olduğunu hemen belirtelim. Anlayacağınız, faiz lobisinin dayattığı yüksek faiz-düşük kur politikası işte bu ülkenin kırılganlığı oluyor.
