Murat Arın: Kurtarılmanın dayanılmaz hafifliğinde

Küresel piyasalar, ABD ve AB merkez bankalarının kurtarma rolünü üstleneceği beklentisiyle hafif dalgalı geçen bir haftayı geride bıraktı. İMKB de bu dalgalı seyre ayak uydururken dövizde yukarı yönlü hareketlendi. Dünya ekonomisinde durgunluk işaretleri gelmeye devam ederken küresel piyasaların tek umudu merkez bankalarının kurtarıcı rolüne bir kez daha soyunması. Avrupa'da ekonomiler daralmaya dönmüş durumda, Çin'de ve diğer BRIC ülkelerinden her gelen veri ekonominin yavaşladığını gösteriyor. ABD'de de ise ekonomideki daralma trendi şimdilik kırılmış durumda. Veriler ekonominin büyümese bile çaba gösterdiğini ortaya koyuyor.

Fed kurtaracak mı?
Hafta içinde ABD Merkez Bankası'nın (Fed) ay başında yaptığı toplantının tutanakları geldi ve piyasalar, yeni bir para basma geleceği işaretleriyle dalgalandı. Toplantıda ekonomik verilerin kötüleşmesi durumunda Fed'in yeni bir tahvil satın alımı programı başlatacağı açıkça konuşulmuştu. Küresel piyasalar bu bilgiye olumlu tepki verdi, euro-dolar, altın ve diğer emtia fiyatları yükseldi. Piyasaların dikkate almadığı ise son bir aydır ABD ekonomisinin kötüye gitmediği, verilerin geleceğe yönelik az da olsa umut verdiğiydi. Hafta içinde Cumhuriyetçi Parti adayı Mitt Romney seçilirse Fed Başkanı Ben Bernanke ile devam etmeyeceğini açıkladı. Cumhuriyetçiler, kasımdaki başkanlık seçimleri öncesinde Fed'in seçim sonuçlarını etkileyecek bir politika izlememesi yönünde baskı yapıyordu. Romney'nin bu çıkışından sonra Fed'in eylüldeki toplantısında para basma kararı alması iyice güçleşti. Cumhuriyetçiler'in para basma politikalarına sıcak bakmadıkları da dikkate alındığında Fed'in, Başkan Barack Obama lehine sonuçları olacak bir politika kararı açıklaması imkansız gözüküyor. Piyasaların yeni bir para basma kararı için en azından Aralık'a kadar beklemesi gerekecek.

Ecb'nin ne yapacağı belirsiz
ECB Başkanı Mario Draghi'nin, İspanya'nın kurtarma için başvurması durumunda kısa vadeli tahvil faizlerine müdahale edecek bir politika izleyeceklerini söylemesi sonrasında tartışmalar traji-komik bir havada ilerliyor. İspanya, ECB'nin sınırsız tahvil alımı yapmasını istiyor ve plan netleştikten sonra yardım isteme kararı vereceğini belirtiyor..ECB'nin ise zengin ülkelerin baskısı altında kesenin ağzını ne kadar açacağı belirsiz, birkaç günü ya da haftayı kurtaracak politikalar arasında gidip geliyor. Bu kararsızlık ortamı, İspanya'nın borçlanması olmadığı için bu ay bir sorun yaratmadı ancak ay başından itibaren başlayacak ihalelerle birlikte İspanya iflasa doğru sürüklenebilir. Avrupa'da karar anı yaklaşıyor: Ya zenginler, batık ülkelerin zararlarını üstlenmeyi kabul edecek ya da kurtarmaların yerini iflaslar alacak.

Döviz kıpırdandı
Euro ve dolardan oluşan döviz sepeti 2'nin altına inince TL aşırı değerli olma yönünde ilerlemişti. Dövizdeki kıpırdanma sepeti 2.02 seviyesine taşıdı. Lira için denge seviyesi 2.05 civarında. Bu seviyeye kadar olan hareket olağan karşılanabilir. Fitch geçen hafta notun yatırım yapılabilir seviyeye yükselebilmesi için formülü verdi. Ekonomi yüksek büyümeye döndüğü zaman enflasyon ve cari açık düşük kalırsa not yatırım yapılabilir seviyeye çıkabilecek. Ekonominin yapısal sorunu bu zaten dolayısıyla yüksek büyüme-düşük cari açık dengesinin kısa vadede sağlanması mümkün gözükmüyor.