Murat Arın: 2013'te fantezi devam edecek mi?

Küresel piyasalar ABD Kongresi'nde bütçe konusunda varılan anlaşmayla yıla hızlı ve iyimser bir başlangıç yaptı. Dünya genelinde borsalar yükselirken İMKB rekor yenilemeye devam etti. ABD Merkez Bankası (Fed) yöneticilerinin para basma konusunda kaygılı olduklarının ortaya çıkması olumlu havanın biraz dağılmasına neden oldu. Dolar yükselirken altın inişe geçti. ABD'de siyasetteki kilitlenme son dakikada, hatta bir gün gecikmeyle aşıldı. ABD teknik olarak mali uçurumdan düştü. Üstelik siyasi kavga bitmedi, iki ay kadar ertelendi. Buna karşın küresel piyasalar günü yaşamaya devam etti. Borsalar iki ay sonrasına aldırmadan bugünü satın almayı tercih etti. Kongre'den çıkan uzlaşı yasası, sadece yılda 400 bin doların üzerinde olan ABD vatandaşlarını değil halkın yüzde 77'sine yeni vergi getirdi. En üst gelir grubundakilere vergi gelmesi, harcama alışkanlıklarını fazla etkilemeyebilir, bu karar daha çok siyasi tercihle ilgili bir konu. Ama hemen tüm gelir gruplarına ufak da olsa vergi gelmesi, bu grupların aynı oranda harcamalarını kısmalarına neden olacak. Bu nedenle ABD ekonomisinin özellikle yılın ilk yarısında yüzde sıfır ile bir arasında büyümesi bekleniyor. Son anda çıkan tasarı 600 milyar doları bulan harcama kesintilerini iki ay süreyle durdurdu. Vergilerin yanı sıra kesintiler de devreye girseydi ABD ekonomisinin daralması kaçınılmaz olacaktı. Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında iki ay sonra hükümet harcamaları konusunda şiddetli bir kavga daha yaşanması kaçınılmaz gözüküyor. Çünkü ABD Hazinesi borçlanma tavanına 2012 sonunda ulaştı. Geçici önlemlerle iki ay süre kazanıldı, şubat sonunda tavanın yükseltilmesi gerekecek. Aksi halde ABD Hükümeti ödemelerini yapamaz duruma gelecek, temerrüde düşecek. Seçimi ikinci kez kazanan Başkan Barack Obama, mali uçurum tartışmalarında psikolojik üstünlüğe sahipti. Ancak borçlanma tavanı ve temerrüde düşme ihtimali, şubat sonundaki kavgada Cumhuriyetçi Parti'nin elinin daha güçlü olmasını sağlayacak. Şiddetli bir kavga kaçınılmaz gözüküyor. Enflasyon ve cari açık İMKB yeni rekorlar kırmaya devam ederken, tahvil faizi yükselmeye başladı. İki yıl vadeli gösterge tahvilin faizi aralık başında yüzde 5.66'ya kadar indikten sonra yüzde 6.44'e yükseldi. Bunda Merkez Bankası'nın faiz indirimi konusunda temkinli davranmasının yanı sıra enflasyonda yükseliş beklentisinin de etkisi var. Büyümenin durma noktasına gelmesi, enflasyonun düşmesinde etkili olmuştu artık bu etki kalkmaya başladı. Gıda fiyatlarındaki yükselişin ve ekonomideki kıpırdanmanın enflasyonu yukarı itmesi bekleniyor. Ekonominin canlanmasının yaratacağı ikinci etki ise cari açıktaki azalmanın sona ermesi olacak. Döviz dengesi sıcak para girişleriyle sağlandığı için cari açık bugün için bir sorun oluşturmuyor. Ancak açığın yeniden büyümesi kronik döviz açığı sorununun sessizce büyümesine katkı sağlayacak. Riskler gözardı edilmemeli 2012'de felaket senaryolarının hiçbiri gerçekleşmedi ve borsalar iyi performans gösterdi. İMKB ise en yüksek getiriyi sağlayan borsalardan biri oldu. 2012'ye girerken Avrupa'nın borç krizi ön plandaydı. ABD ve Japonya'nın sorunları ise zaman olarak uzakta kalıyordu. Artık Avrupa'nın da ABD'nin de Japonya'nın da bir krizle dünya ekonomisini krize sürüklemesi daha yakın bir olasılık. Üstelik bunlardan birinde çıkacak kriz, örneğin sürpriz bir banka iflasıyla başlayacak bir süreç diğerlerini de kısa sürede batağa çekebilir. Borsalar bunu görmezden gelmeye devam etse de yatırım kararları alırken bu riskleri hep akılda tutmak gerekiyor.