MURAT ARIN: Diken üstünde oturmak

Küresel piyasaların gündemini ABD'nin politikaları ve sorunları işgal etmeye devam ediyor. Kongre'den bütçe çıkmayınca ABD hükümetinin bir kısmının kapanmasının ardından tartışmalar bütçe tavanına odaklanmış durumda. Piyasalar da ABD'den gelen haberlerle sert dalgalanmalar yaşıyor. Londra'dan Şanghay'a kadar yatırımcılar Başkan Barack Obama ile Cumhuriyetçi Parti arasındaki çekişmeye kilitlenmiş durumda. ABD Kongresi'nden borç tavanını yükseltme kararı çıkmazsa dünya piyasalarında büyük bir kaos yaşanabilir. Mantıklı olan ne olursa olsun bir karar çıkarılması, tavanın yükseltilmesi ve ABD'nin temerrüde düşmesinin önlenmesi. Ancak son 10 yıldır başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere mantık yitirilmiş durumda. 2008 krizi ne kadar mantıksız uygulamaların sonucu gerçekleştiyse 2008 sonrasında alınan önlemler de o kadar yetersiz kaldı, Avrupa'daki mali riskler büyüdü, ABD'de mali piyasalardaki trilyonlarca dolarlık riskli hacim küçültülemedi, ABD birkaç ayda bir siyasi çatışma nedeniyle kilitlenme noktasına geliyor ve merkez bankaları yapısal olarak çözülmeyen sorunların aşılmasını umarken aralıksız para basıyor. Para basılması, varlık fiyatlarını şişirirken borsa endeksleri yüksek seviyelerini koruyor. Piyasa göstergelerine bakınca dünya ekonomisinin çok iyi gitmesi gerekir, ancak gelişmiş ülkeler ancak yüzde 1-2 büyüyebiliyor, geişmekte olan ülkeler ise ABD Merkez Bankası'nın parasal genişlemeyi sona erdirme işaretleri nedeniyle çekilen yatırımların baskısı altında ve büyüme hızı yavaşlıyor. Piyasalardaki bu algı bozukluğu önünde sonunda büyük bir kaosla noktalanacak. ABD politikasındaki kilitlenme mi bu kaosa yol açacak, yoksa AB'deki, Japonya'daki ya da dünyanın başka bir yerindeki bir gelişme mi treni raydan çıkaracak bunu kestirmek imkansız.

FED'e yeni başkan
ABD Başkanı Barack Obama, Fed'in 2014'ten itibaren başkanı olacak kişinin şu andaki Başkan Yardımcısı Janet Yellen olacağını açıkladı. Yellen'in Bernanke'nin parasal genişleme politikalarını izleyeceği beklentisi nedeniyle piyasalar çok sevindi. Ancak Yellen'in medyada fazla yer almayan bir özelliği var: ABD'de konut kredilerindeki sorunlar nedeniyle gelen krizi görememesi. Bunu bir röportajda açıkgönüllülükle itiraf etti. Oysa 2006 yılında ABD mali sisteminde büyüyen sorunlar sektör içinde biliniyor, bugün iflas edip tarihe karışan bankalar, o günlerde bilançolarını riskli kredilerden temizlemek için zamanla yarışıyordu. Dünyayı alt üst eden bir krizin gelişini göremeyen Yellen, Kongre'den onay alırsa başkanlık dönemi performansını incelemek ilginç olacak.
İstanbul finans merkezi
ABD'nin sadece bütçe konuştuğu bir dönemde, Borsa İstanbul, İstanbul'un bölgesel bir finans merkezi olmasını destekleyen etkinliklerine Washington'da başladı. Etkinliğin açılış konuşmasını yapan Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, İstanbul'u 10 yıl içinde dünyanın en büyük 10 finans merkezi arasına sokmayı hedeflediklerini söyledi. Bunun için hukuktan mali düzenlemelere, altyapıdan yatırım ürünlerine kadar çok sayıda alanda büyük adımlar atılması gerekiyor ama Türkiye'nin bu iddialı hedefe adım adım yürümesi, finansman ve döviz açığı sorunlarının da aşılmasında önemli bir rol oynayacaktır.