Murat Arın: Ekonomiler aşağı, borsalar yukarı

Dünya ekonomisinden olumsuz haberler gelmeye devam ederken, başta ABD borsaları olmak üzere birçok hisse senedi piyasası yüksek seviyelerini korudu. İMKB'de ise satışlar geçen hafta da devam etti. ABD ekonomisinin geçen yılın dördüncü çeyreğinde daraldığı açıklanmıştı. Geçen hafta ise Japonya'nın ve Euro Bölgesi'nin son çeyrekte küçüldüğü haberi geldi. Merkez bankalarının para basmasının varlık fiyatlarında balon oluşturmak, gelişen ülkelerin ekonomilerini alt üst etmek, mal ve gıda fiyatlarını yükselterek alt gelir grubundaki kitleleri daha yoksullaştırmanın ötesinde bir yararı olmadığı bir kez daha ortaya çıktı. Piyasalarda hala ekonomilerin düzlüğe çıkacağı beklentisi korunuyor, bu çeyrek olmadı, bir sonraki çeyrek büyüme gelir umudu sürekli ileri taşınıyor. Ancak zaman ekonomiler için aleyhte çalışıyor. ABD'de kesintiler geliyor ABD'de yılbaşından itibaren halkın yüzde 77'si için yeni vergiler devreye girdi. Şubat ayında ABD Hazinesi'nin borçlanma tavanında sınıra gelmesi nedeniyle Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında büyük bir kapışma bekleniyordu. Cumhuriyetçi Parti, borçlanma tavanı için süreyi iki ay uzattı ve Başkan Barack Obama'ya biraz soluklanma fırsatı tanımış gözüktü. Ancak iki hafta sonra harcama kesintileri otomatik olarak devreye girecek, tansiyon düştüğü için bu konu fazla gündeme gelmiyor. Bu kesintilerin devreye girmesiyle ABD ekonomisi ilk çeyrekte biraz kıpırdanmış olsa bile ikinci çeyrekten itibaren küçülme baskısı altında kalacak. Cumhuriyetçiler, borç tavanı baskısını azaltarak kesintileri devreye sokma konusunda avantaj sağlamış oldular. Dünya ekonomisi ABD'nin başlattığı ve şimdi Japonya'dan Çin'e birçok ülkeye yayılan para basma yarışıyla bir felakete doğru sürükleniyor ancak borsalar için şimdilik hava hoş. Para basma henüz enflasyon olarak geri dönüş yapmadığı için yatırımcılar para bolluğu aldatmacasına güvenerek kendini avutacak gerekçeler buluyor. Borç yığınlarının daralan ekonomiyle eritilmesi mümkün değil. Ekonomi daraldıkça işsizlik artıyor, tüketim azalıyor, borçlar kartopu gibi büyümeye devam ediyor. Yunanistan'da, İtalya'da, İspanya'da ekonomi her geçen ay daha da kötüleşiyor. Ama Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) para basarak piyasaları ayakta tutacağı kandırmacası piyasaların iyimserliğini aylardır korumasına neden oluyor. İtalya, soru işareti Euro Bölgesi ülkeleri, yaz aylarında yapacaklarını açıkladıkları düzenlemelerden hiçbirini yapmadı. Mali birlik ve bankaların denetimi konularında çok az adım atıldı. Borç sorunu olan ülkelerin ekonomileri daha kötüye gitti, borç stokları şişmeye devam etti. Piyasada bu ülkelerin tahvilleri üzerinde baskı oluşmadığı için hükümetler yardım isteme yoluna da gitmediler. ECB Başkanı Mario Draghi'nin "sınırsız tahvil satın alırız" sözü de gerçeğe dönüşmedi. Haftaya İtalya'da yapılacak genel seçimler sonrasında nasıl bir hükümet çıkacağı, hatta bir hükümetin kurulup kurulamayacağı belirsizliğini koruyor. Sol eğilimli Demokrat Parti son kamuoyu yoklamalarında liderliği sürdürüyor. İkinci sıradaki Silvio Berlusconi'nin oluşturduğu birliğin kazanması durumunda da Euro Bölgesi'yle uyumlu çalışan bir iktidar çıkmayacağı ortada. Piyasaların sevdiği Teknokrat Mario Monti'nin oluşturduğu birlik ise yüzde 10 civarında oy oranıyla dördüncü sırada. ECB'nin sınırsız tahvil alımı için, yardım isteyen ülkenin AB ve IMF'nin koyduğu kuralları yerine getirmesi gerekiyor. İtalya'da çıkacak hükümetin bu kurallara uymayacağı anlaşılıyor. İtalya'nın savunmasız olduğunu anlayan piyasa, aylardır unutulan Avrupa krizini yeniden canlandırabilir.