Murat Arın: Bu piyasa dalgasız olmaz

Küresel piyasalarda ABD Merkez Bankası'nın (Fed) politikalarının gölgesinde hareket etmeye devam etti. Önceki hafta Fed'in para basma politikasında değişikliğe gitmeyeceğini açıklaması, borsaları coşturmuş, günün en büyük yükselişi Borsa İstanbul'da (BİST)yaşanmıştı. Bunu izleyen günlerde borsalara ve BİST'e satışlar hakim oldu, lira değer kaybetti. Fed'in kararı gelişen ülke piyasaları üzerindeki baskıyı biraz azalttı ama Türkiye'den sıcak para çıkışları sürüyor. Bunun temel nedeni Bloomberg, The Economist, Financial Times gibi yayınlarda döviz açığı ve kredilerdeki hızlı artışa vurgu yapılarak Türkiye'nin gelişen ülke ekonomileri arasında en risklisi olarak gösterilmesi. Genel anlamda Fed'in son kararının piyasaları eskisi kadar mutlu etmemesinin birkaç nedeni var. Birincisi ABD ekonomisinde yavaşlamaya yönelik işaretlerin geliyor, en azından küresel piyasaları coşturacak bir gidişat yok. İkincisi ABD'de Başkan Barack Obama'nın Kongre ile uyuzmaşlığı nedeniyle hükümet duvara toslamak üzere. ABD Kongresi'nden hükümet harcamaları ve Hazine'nin borçlanma yapabilmesi yönünde karar çıkmazsa bir kaos yaşanabilir; Kongre'de Cumhuriyetçiler ile Demokratlar uzlaşmaya varamazsa bu hafta içinde hükümet ödemelerini yapamaz duruma gelebilir. Borçlanma tavanı yükseltilmezse 17 Ekim'de Hazine'nin eli kolu bağlanacak. Büyük bir kaosa neden olacak bu riskler gerçekleşmeden önce Kongre'de bir uzlaşmaya varılacağı inancı hakim, bu nedenle ABD hisse senetleri başta olmak üzere borsalar bunu satmadı. Bununla birlikte ABD siyasetinde o kadar büyük bir kutuplaşma var ki sorunların aşılacağı yönünde bahse girmek mümkün değil. Bir gün büyük bir kaza olacak ama o günün geldiğini söyleyebilmek de imkansız. Tek bilinen bir kaza olursa dünyanın her yerinde borsalarda sert satışların geleceği. Son durumda Cumhuriyetçiler Obama'dan sağlık harcamaları yönünde yaptığı düzenlemelerden geri adım atmasını istiyorlar, Obama ise bu konu hakkında görüşmeyeceğini açıkladı. Bunun içinden bir uzlaşma çıkar mı, birkaç gün içinde göreceğiz.
Diğer siyasi risk İtalya'da
İtalya'da hükümetin düşürülmesi riski devam ediyor. Eski Başbakan Silvio Berlusconi vergi kaçırma suçundan mahkum oldu ve 4 Ekim'de Senato'da yapılacak oylama sonrasında parlamento dışında kalırsa dört yıl hapis yatacak. Berlusconi'nin merkez sağ partisi Halkın Özgürlüğü, bu yönde bir karar çıkarsa hükümetten desteğini çekmekle tehdit ediyor. Hükümet zaten çok zor kurulmuştu, düşerse yeni bir hükümet kurulması mümkün olmayabilir. Bu durumda İtalya yeniden genel seçimlere gitmek durumunda kalabilir. Avrupa Merkez Bankası Başkanı (ECB) Başkanı Mario Draghi'nin bir yıl önce verdiği gerekirse sınırsız tahvil alma güvencesi Avrupa'nın borç sorununun gündemden düşmesini sağladı. Ancak sorunlu ülkelerde durum düzelmediği gibi daha da ağırlaşıyor. İtalya'nın borç stokunun gayrisafi milli hasılaya oranı yüzde 130'u geçmek üzere ve hükümetin Berlusconi'yle değil bütçe sorunlarıyla boğuşması gerekiyor. Önce Fed'in ardından ECB'nin para basması, gelişmiş ülkelerdeki sorunların üzerini örttü ama işlerin yolundan çıkması durumunda borsaların kağıttan bir kale gibi devrilmesi riski var. Trilyonlarca dolar basıldıktan sonra borsalarda dalgalanmaların azalması, piyasaların sakin bir dönem geçirmesi zaten mümkün değil. Kemerleri gevşetmeye kalkmayın.