İmmün Sistem Nedir? İmmünoloji Nedir, Neyle İlgilenir?
İmmün sistem nedir, tıpta karşılığına baktığımızda, hastalıklara karşı vücudu koruyan bağışıklık sistemidir. Vücudu yabancı tehlikelerden koruyan bu karmaşık sistemin belirli organları da vardır. Bu nedenle immün sistem organları neler olduğuna baktığımızda Kemik iliği, timüs, peyer plakları vb. gibi organ ve yapılarla karşılaşırız. Aynı zamanda immünoloji nedir ve de neyle ilgilenir, baktığımızda bu savunma ve bağışık sistemlerinin yapısını inceleyip sağlığına bakan bilim dalıdır.
İmmün Sistem Nedir?
Bağışıklık sistemi ya da immün sistem, bir canlıda hastalıklara karşı savunma mekanizmasını oluşturan, patojenleri ve tümör hücrelerini tanıyıp onları yok eden, vücudu yabancı ve de zararlı maddelerden koruyan karmaşık bir sistemdir. Bu tanımdan yola çıktığımızda vücudu koruyan bir koruma kalkanı olduğunu görürüz. Canlıların vücudundaki bağışıklık sistemi, vücuda girmeye çalışan tüm zararlı madde ya da organizmaları tanıyarak bunları yok etmeye kurulu bir çalar saat gibidir. Çok hassas bir işleyişe sahip olan bu sistem protein ve aminoasit gibi yapı olarak birbirine çok benzeyen maddelerin bile ayrımını yapabilir.
Bağışıklık sistemi doğum ile birlikte aktif hale gelen bağışıklık sistemi zayıfladığında insanın hastalığa yakalanma riski de aynı oranda artmaktadır. Bağışıklık sistemindeki zayıflığı fırsat bilen virüs ya da mikroplar da vücuda akın ederek hastalıklara yol açmaktadır. Bu nedenle de enfeksiyonlar gelişir. Oradan da enfeksiyonlar, bağışıklık sisteminin daha da zayıflamasına yol açar. Vücudun hastalıklara yakalanma riskini en aza indirmek için bağışıklık sistemini güçlendirmek gerekir. Bunun için vücudunua iyi bakara gerek beslenme gerekse spor gibi aktivitelerle bunu desteklemelisiniz. Bunlar sayesinde vücut hastalıklara karşı tekrar direnç kazanır.
İmmün Sistem Organları Nelerdir?
Vücut savunması bağışıklık siteminde önemli olan faaliyetleri kapsamaktadır. Bu savunmada doğal bağışıklık önemli olmakla birlikte yapay bağışıklığın da temel hücreleri olan lenfositler vardır. Bağışıklık açısından lenfositlerin önemi: çok özel yanıtta görev almaları ve antijenik moleküllere karşı vücudu çok özel olarak savunmalarıdır. Lenfositler bu aşırı derecedeki koruyucu özelliklerini vücutta belli organlarda kazanırlar ve de antijenik uyarıma da yine bu organlar ile yanıt verirler. Bu organlara İmmun Sistem organları ya da Lenfoid organlar denilmektedir. Başlıca immün sistem organları ve görevler şunlardır:
Kemik İliği: Tüm kan hücrelerinin yapım yeridir (Hemopoiesis). Kemik iliğinde ana (kök) hücrelerden farklılaşarak oluşan immün hücrele, kan dolaşımına karışıp gili organlara giderler. Kemik iliği bütün canlılarda yassı ve yuvarlak kemikler ile uzun kemiklerin uç kısımlarındaki süngerimsi yapının içinde bulunmaktadır. Vücut ağırlığının %6'sını kemik iliği oluşturur.
Timus: Kemik iliğinde kök hücreden farklılaşan lenfosit öncü hücrelerinin olgunlaşmasıyla olgun T-lenfosit haline geldiği bir organdır. Timus, bağışıklığa yanıt oluşmasında önemli bir organdır. Özellikle hücresel tiplerde bağışık yanıtta etkilidir. Deney hayvanlarındaki yavrularda timus çıkartıldığında T-lenfosit işlevi bozulup dolaylı etki olarak da antikor yapımında da bozukluk oluşmaktadır.
Fabricius kesesi (Bursa of Fabricius) : Özellikle kuşlarda kalın bağırsağın son kısmında bulunan bir organdır. Bu kesecik kemik iliğinden göç eden lenfosit öncü hücrelerinin olgunlaştığı ve olgun B-lenfosit haline gelen yerdir. Civcivlerde bu kese çıkartıldığında ise antikor sentezi durmaktadır. Bunun yanında memelilerde böyle bir kese yoktur. Bu görevi memelilerde bu görevi kemik iliği yapmaktadır.
Dalak: Karında sol üst köşede yer alan 100-200 gr ağırlığında bir organdır dalak. Bir immün sistem organı olarak dalak, hücresel ve hümoral bağışık yanıt oluşturarak vücut savunmasına katılır. Ayrıca güçlü fagosifik işlevi ile kanı yabancı ve zararlı parçacıklardan (özellikle mikroorganizmalardan) temizlemektedir.
İmmünoloji Nedir ve Neyle İlgilenir?
Günümüzde "bağışıklık bilimi" olarak da bilinen "immünoloji". Canlı vücudunda geniş bir çeşitlilikte, toksinlere, virüslere, parazitlere, vücuda giren ya da vücut ile temasta bulunan her yabancı maddeye kadar tarama yaparak onların sağlıklı vücut hücrelerinden ve dokularından ayırt eder.