Propolis Ne İşe Yarar? Propolis Faydaları Neler, Neye İyi Gelir?
Propolis ne işe yarar sorusu son zamanların en çok aratılanları arasındadır. Birçok faydası olduğu bilinse de tam olarak propolis faydaları neler, neye iyi gelir bilinmemektedir. Bu yüzden yaptığımız araştırmada propolis hangi hastalıklara iyi gelir sorusuyla beraber sıvı propolis nasıl kullanılır sorusunun da cevabını vereceğiz. Haberimizin kalan kısmında propolis ne işe yarar konusu hakkında bulduklarımız sizleri bekliyor.
Propolis Nedir?
Propolis, arıların bitki öz suları ile kendi balmumlarını karıştırarak oluşturdukları yeşilimsi kahverengi yapışkan maddedir. Ancak bal propolis ile aynı şey değildir. Arı propolis üretimini kovanını kaplamak amacıyla yapar. Bu sayede hem kendisinin, hem de kovanının hijyenik olmasını sağlar.
Arıların ürettiği propolisin faydalarından haberdar olan insanlar da binlerce yıldır doğada kendiliğinden var olan propolisin etkisinden pek çok alanda faydalandı. Örneğin; eski uygarlıklar tıbbi özellikleri için, Yunanlılar apse için, Asurlular enfeksiyonla savaşmak veya iyileşme sürecine yardımcı olmak için ve Mısırlılar mumyalama işlemi için propolisi kullanmıştır.
Kullanımı çok eskilere dayanan propolis ile bal arasındaki önemli farklardan biri balın tatlı, saf propolisin ise acı olmasıdır.
Propolis Ne İşe Yarar?
Propolis birçok yaşam formları üzerine farklı etki gösterir. Propolisin genel faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Antimikrobiyal etkinlik: Propolis, antibakteriyel, antiviral, antifungal (mantarlara karşı etkinlik), antiprotozoal (protozoa: tek hücreden oluşan bir canlı grubu) yaşam formları üzerinde ayrı etkinlik gösterir. Bunun dışında antioksidan, antienflamatuar, antikanser etkileri olduğu da bilinir. Birçok farklı çalışmada karaciğer işlevlerini desteklediği, sinirleri koruduğu, üriner sistem enfeksiyonlarının tedavisine destek sağladığı, kalp damar sağlığını desteklediği, kan şekeri düşüşünde rolü olduğu, göz hastalıklarına karşı koruyucu etkisi olduğu da gösterilmiştir.
- Yara iyileştirici etkisi: Propolisin içeriğinde antifungal (mantar üremesini engelleyici) özelliğe sahip pinocembrin adı verilen bir bileşik vardır. Pinocembrin bir tür flavonoiddir ve flavonoidler bitkilerde bulunan güçlü antioksidanlardır. Aynı zamanda antimikrobiyal ve antienflamatuar etkileri ile de yara iyileşme sürecinin hızlandırılmasına destek olur.
- Uçuk tedavisi: Bir araştırmada propolis içeren topikal ürünlerin (krem, merhem gibi…) kullanılması ile uçuklarda daha hızlı iyileşme sağlandığı ve ağrıda azalma olduğu görülmüştür.
- Bağışıklık sistemini düzenleyici etki: Fagositoz, bağışıklık sisteminin birincil ve en önemli basamağıdır. Yani fagositoz aşamasında herhangi bir sorun yaşanırsa, bağışıklık sistemi çökebilir. Bu nedenle, bağışıklık sistemini destekleyen birçok takviye edici gıda, fagositoz basamağının düzgün çalışmasına ya da hızlanmasına yönelik eti gösterir. Bağışıklık sistemini güçlendiren ajanlar arasında propolisin yer almasının sebebi de fagositik aktiviteyi artırabilmesinden kaynaklanır. Farklı bir çalışmada propolis bileşenlerinden kafeolkinik asit türevlerinin, fagositoz yapan temel hücre olan makrofajların hareket ve yayılışını arttırdığı ve bağışıklığı desteklediği görülmüştür.
Hücre büyümesini hızlandırdığı için cilt yanıklarının daha hızlı iyileşmesinde etkili olan propolisin, ülseratif kolit, ülser, mide ve bağırsak kanserlerinin yanı sıra diğer gastrointestinal sistem rahatsızlıklarına karşı koruma sağladığı ve bu hastalıkların tedavisine de yardımcı olduğu yönünde sınırlı çalışmalar bulunur.
Propolis Nasıl Kullanılır?
Özellikle bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, ağız ve boğazda var olan rahatsızlıkların giderilmesinde etkili olduğu düşünülen propolis, suda çözünür damla, tablet, kapsül, krem, sprey, şurup ve toz formlarında bulunur. Formlarının çeşitliliği nedeniyle genel olarak propolis kullanımının oral ya da cilt üzerine sürülerek yapıldığı söylenebilir. Damla propolis, ağız yaraları ve boğaz enfeksiyonları için sıvı ve katı gıdalara damlatılarak tüketilebileceği gibi gargara yapılarak da kullanılabilir. Tablet ve kapsül propolis, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve uyku problemlerinin giderilmesi amacıyla su ile birlikte yutularak; krem propolis, küçük yanık ve yaraların tedavisi için cilt üzerine sürülerek kullanılır. Sprey formda olan propolis boğaz enfeksiyonlarının tedavisine yardımcı olarak boğaza sıkılarak, şurup ise öksürük ve ağız yaraları için uygulanır. Toz formunda olan propolisin ise bal ile birlikte tüketildiğinde daha etkili olduğu bilinir. İçeceklere ve yoğurda eklenerek tüketilebilir. Hastalıkların tedavisi için propolis kullanılmadan önce mutlaka hekime danışılmalı ve hekimin belirlediği doz ve sürede kullanılmalıdır.