Çocuk yetiştirirken ebeveynlerin en çok zorlandığı konulardan biri sınır koymaktır. Çok katı olmak çocukta korkuya ve özgüven eksikliğine yol açabilirken, fazla gevşek davranmak ise sorumluluk duygusunun gelişmesini engelleyebilir. Peki, sağlıklı sınırlar nasıl belirlenir? Disiplin ile baskı arasındaki farkı nasıl ayırt edebiliriz?
Sınırlar neden önemlidir? Bir evin düzeni, kurallarla ve sınırlarla sağlanır. Çocuklar da aslında belli sınırların içinde kendilerini daha güvende hisseder. Nasıl ki trafik kuralları olmasaydı kaos yaşanırdı, evde de net kurallar olmazsa çocuklar nerede durmaları gerektiğini bilemez. Ancak burada önemli olan, sınırların sevgi ve anlayış çerçevesinde belirlenmesi, baskıya dönüşmemesidir.
ÇOCUĞA REHBER OLUNMALI
Disiplin, çocuğa rehberlik eder; baskı ise kontrol etmeye çalışır. Çocuğa belli kurallar çerçevesinde seçim hakkı tanımak, onun birey olduğunu kabul etmek anlamına gelir. Örneğin, "Yemekten sonra dondurma yiyebilirsin" bir disiplindir, "Dondurma yok, çünkü ben öyle istiyorum" ise baskıdır.
Disiplin tutarlıdır; baskı anlık ve değişkendir. Çocuk hangi davranışlarının hangi sonuçları doğuracağını bilirse kurallara uyması kolaylaşır. Ancak ebeveynler bazen izin verip bazen yasak koyarsa, çocuk neyin doğru neyin yanlış olduğunu anlayamaz.
Disiplin, çocuğun iç motivasyonunu destekler; baskı dışsal bir korkuya dayalıdır. Çocuk bir kuralı sadece ceza almamak için uyguluyorsa, bu uzun vadede etkili olmaz. Önemli olan, kuralların neden var olduğunu anlamasını sağlamak.
SINIR KOYMANIN YOLLARI
1 Kuralları net ve açık belirleyin Çocuğa neden-sonuç ilişkisini anlatan net ve yaşına uygun kurallar koymak önemlidir. Örneğin, "Oyuncaklarını toplamazsan, onlara basıp düşebilirsin" gibi somut örnekler işe yarar.
2 Alternatif sunun Çocuklara tamamen yasak koymak yerine, kontrol edebilecekleri alanlar sunmak daha etkili olur. Örneğin, "Bu akşam pijamalarını kendin mi giymek istersin, yoksa ben mi yardım edeyim?" gibi seçenekler sunmak, onların karar verme becerilerini geliştirir.
3 Tutarlı olun Aynı durum karşısında farklı tepkiler vermek, çocukta kafa karışıklığına neden olur. Bir gün bağırarak yasak koyup ertesi gün aynı şeye göz yummak, disiplin anlayışını zedeler.
4 Sevgi ve saygıyı elden bırakmayın Disiplin sert bir üslup gerektirmez. Çocuklar ebeveynlerine güvendiklerinde kurallara daha kolay uyarlar. Açıklayıcı, nazik ve sabırlı olmak, baskıyı önler.
DENGEYİ BULMAK MÜMKÜN
Sınırlar koymak ebeveynliğin kaçınılmaz bir parçasıdır, ancak bunu sevgiyle ve anlayışla yapmak çocukları baskı altına almak yerine onlara rehberlik etmeyi sağlar. Bir çocuk kuralların neden var olduğunu anladığında, kendisini daha güvende ve değerli hisseder. Önemli olan, onu şekillendirmeye çalışmak yerine, büyüyüp gelişmesine rehberlik etmek.
25 BİN VELİ EBEVEYN OKULUNA GİTTİ
Maarif Modeli Ebeveyn Okulu'nu duydunuz mu hiç? Muhtemelen duyanlarınız vardır ama ilk kez duyacaklar için mutlaka bilgi vermek istedim. Milli Eğitim Bakanlığı 81 ilde ebeveynler için okullar açmış ve 2025'in başından beri bu okullardan 25 binden fazla veli yararlanmış.
OKULLARDA NELER VAR?
Öncelikle eğitimler iki bölümden oluşuyor. "Aile Okulu 1" kurs programı, 26 ders saati süresiyle küçük yaşta çocuğu olan aileler için, "Aile Okulu 2" kurs programı ise 22 ders saati süresiyle daha çok ergenlik çağında çocukları olan aileler için düzenleniyor. Maarif Modeli Ebeveyn Okulu kurs programı; "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli", "Türk sosyal hayatında aile", "ailece nitelikli zaman", "ailede kültürel zenginlik", "çocuğun başarısında aile", "sosyal etkinliklere katılımın ve çevre bilincinin aile ve çocuk üzerindeki etkisi", "hane içi dijital eğitim" ile "akran ve arkadaşlık ilişkileri" olmak üzere sekiz konuyu kapsayan 32 saatlik bir program olarak veriliyor. Kurs programlarında her hafta belirlenen bir konu işlenirken, velilerden kursta gerçekleştirdikleri etkinlikleri hafta boyunca evde çocuklarıyla birlikte uygulamaları bekleniyor.
KURS BAŞVURULARI
Kurslara katılmak isteyen tüm öğrenci velileri, "eyaygin. meb.gov.tr" üzerinden veya şahsen başvuru yapabilir.
İLK KEZ TİYATROYLA BULUŞTULAR
Geçtiğimiz hafta kızımı Zorlu PSM'de bir etkinliğe götürdüm. Orada neredeyse her çocuk etkinliğinde dezavantajlı bölgelerde yaşayan daha önce hiç tiyatro ve konsere gitmemiş çocukları misafir ettiklerini öğrendim. Bu sosyal sorumluluk bir anne olarak tam kalbime dokundu. Zorlu PSM Genel müdürü Filiz Ova'dan detaylı bilgileri aldım: "Sanatı toplumun her kesimine ulaştırmayı hedeflediğimiz ödüllü sosyal fayda projemiz "İlk Tiyatrom İlk Konserim" ile dezavantajlı bölgelerde yaşayan, hayatlarında hiç konsere ya da tiyatroya gitmemiş yetişkinler, gençler ve çocukları sanatla tanıştırıyoruz.
Bu proje, sahne sanatlarının sihirli atmosferi aracılığıyla, sanata erişimi sınırlı olan bireylerin hayatlarına değer katıyor. İlk Tiyatrom İlk Konserim'i hayata geçirdiğimiz 3 yıla yakın zamandan beri sahnelerimizde sayıları 5.000'i aşan kişiyi ücretsiz olarak ağırladık. Bu anlamlı projeyi SosyalBen Vakfı ve Türk Eğitim Vakfı (TEV) gibi uzman sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içinde yürütüyoruz.
