Kasım ayında yapılacak Kongre ve Senato araseçimleri yaklaştıkça Obama yönetimi Amerikan halkına daha etkili mesajlar vermeye çalışıyor. Beyaz Saray'ın en büyük korkusu Kongre ve Senato'da 2008'de zar zor yakalanan Demokrat çoğunluğu kaybetmek. Demokratlar için böylesine ciddi bir yenilgiyi muhtemel kılan temel unsur ekonomideki kötü gidiş. Özellikle işsizlik oranındaki yükseklik yönetimde moral bozukluğu yaratıyor. Geçen hafta açıklanan işsizlik oranının piyasa beklentilerinden kötü çıkması Amerikan ekonomisindeki durgunluğun sürdüğünü bir kez daha açıkça gösterdi. Yüzde 9.5 işsizlik oranı ABD gibi sosyal devlet hizmetlerinin son derece zayıf olduğu bir ülkede çok ciddi bir sorun. Her an işten çıkarılma korkusu içindeki orta sınıf bu nedenle çok tedirgin. Ve tabii ki ekonomik durgunluk sürdükçe, işsizlik azalmayacak gibi gözüküyor. Doğal olarak, işsizlik ve ekonomik durgunluk sürdükçe, vergi gelirleri de azalıyor ve buna bağlı olarak bütçe açığı da sürekli artıyor.
Durum böyle olunca ekonomide bir mucize beklemek dışında başka çaresi olmayan Obama yönetimi, gözünü başka alanlara çeviriyor. Dış politika bu alanlardan biri. Evet, seçmenler için dış politika, ekonomi kadar önemli değil. Sıradan seçmen için Afganistan ve Irak'ta Amerikan askerlerinin iki cephede birden savaşıyor olması bile çok önem taşımıyor. Ama Obama için durum farklı. Beyaz Saray'ın siyasi danışmanları en küçük bir dış politika başarısını bile Obama için bir siyasi propaganda malzemesi haline getirmek istiyor.
Bu nedenle Obama geçen hafta Beyaz Saray'da Washington Post ve New York Times'tan bazı önemli köşe yazarlarıyla bir toplantı yaparak İran konusunda hem Amerika hem de dünya kamuoyuna bazı önemli mesajlar verdi. Verilen temel mesaj açıktı: Yönetimin uyguladığı İran politikası amacına ulaşmaya başladı. Nasıl mı? Obama yönetimine göre ekonomik yaptırımlar İran'da beklenen etkiyi gösteriyor. Özellikle AB'nin, BM Güvenlik Konseyi'nce onaylanan yaptırımlardan daha sert ve kapsamlı olan kendi yaptırımlarını devreye sokmuş olması, Washington açısından çok önemli bir başarı oldu. Böylece İran ekonomisi ve enerji sektörü üzerinde şu ana kadar görülmemiş derecede çok boyutlu bir ekonomik, finansal ve siyasi baskı kurulmuş durumda.
Obama'ya göre İran'ın bankacılık ve finans sektörüne getirilen kapsamlı yaptırımlar ülkenin bütün kredi kaynaklarını kurutuyor. Özel sektör, tüccar sınıf ve de rejimin belkemiği konumundaki İran Devrim Muhafızları yaptırımların kısa sürede bu kadar ciddi bir ekonomik darboğaz yaratmasını beklemiyordu. Ahmedinecad'a karşı gerçekleştirilen suikast girişimi de bu çerçevede, rejim içi bir hesaplaşmanın başlangıcı olarak değerlendiriliyor Washington'da. Keza, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (UAEA) gönderdiği "görüşmelere tekrar başlamak istiyoruz" mesajı da aynı şekilde yaptırımların başarısı olarak görülüyor.
Peki bir sonraki aşama nedir? Obama'nın verdiği mesaj açık: Diplomatik çözüm halen mümkün. Ama artık İran'ın kendi şartlarını belirleme lüksü olmayacak. Ortada yeni bir durum ve yeni şartlar var. Türkiye ve Brezilya'nın İran'la imzaladığı Tahran Anlaşması, Washington'un gözünde bu nedenle bir geçerlilik taşımıyor.
Tahran Anlaşması'nın neden kabul edilemez olduğu konusunda Obama'nın Beyaz Saray'daki toplantıda köşe yazarlarına detaylı bilgi verdiği biliniyor. Sonuç olarak Obama'nın amacı İran'ı masaya zayıf bir konumda getirmek ve nükleer pazarlık alanında ABD'nin kendi şartlarını dayatmak. Doğal olarak bu diplomatik süreçte Tahran karşısında BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesiyle Almanya'nın oluşturduğu "altılar" grubunu bulacak. Türkiye'ye düşen rol ise bu sürece ev sahipliği yapmak olabilir.
Artık bu konularda "tarafsız" bir ülke olarak algılanan Türkiye için bu diplomatik sürece yardımcı olmak azımsanmayacak bir başarı olacaktır.
