Tarihin Mirası Lazerle Koruma Altına Alınıyor

EDINBURGH - Glasgow Sanat Okulu ve devlet mirasını koruma kuruluşu Historic Scotland'dan oluşan küçük uzman bir ekip, CyArk isimli organizasyonun ve ABD Ulusal Park Hizmetleri'nin idaresinde Nisan ayında ABD'nin Güney Dakota eyaletine uçacak. Ekip, Rushmore Dağı'nda lazer taraması ve bunları kullanarak bilgisayar ortamında resimler yapacak. Dört veya beş kişiden oluşan İskoç ekip, bilgisayarda çözümlenecek milyarlarca bit dijital veri toplayacak. Bunun için birden fazla tarayıcısını, kıyıda köşede kalan her detayı yakalamak üzere birkaç günlüğüne Rushmore Dağı'na yerleştirecek. Bu çabalarının sonucunda şimdiye kadar bölgeyle ilgili en eksiksiz ve kesin üç boyutlu resimler elde edilecek. İskoç ekip resimleri oluştururken şimdiye kadar ulaşılmamış ileri seviyelere erişti. Uzmanlar, kullandıkları lazer tekniğiyle tarihi mekânlarda zamanı geriye döndürerek, nesnelerin yüzyıllar önceki görüntülerini ortaya çıkarıyor. Uzmanlar, aynı şekilde iklim değişikliği, şehirleşme ve insanlardan kaynaklanan veya doğanın yol açtığı felaketlerin tarihi mekânlar üzerinde olabilecek etkisini de resim haline getirebiliyor. Mimarlık eğitimi almış, Kanada doğumlu Douglas Pritchard, sanat okulundaki Digital Design Studio'nun dahisi. Güney Dakota'ya gidecek lazer ekibinin liderliğini Historic Scotland'ın başı David Mitchell'le beraber yürütecek. Yeni teknikte bir tripod üzerine kurulan kutu içindeki lazer, kutu yavaş yavaş 360 derece dönüp aşağı yukarı hareket ettikçe, önünde katı olan ne varsa ondan sektiriyor. Böylece saniyede 50 bin noktayı kaydediyor. Saatte milyonlarca ölçüm yapabiliyor. Tarayıcı belirli materyalleri tanımlayarak camdan mı, yoksa taştan mı yapıldıklarını bile belirleyebiliyor. Bu yıl ilkbahar aylarında Glasgow'da düzenlenen bir dijital-belgeleme konferansında, İskoçya Kültür Bakanı Michael Russell, lazer tarayıcısının kâşifi Amerikalı mühendis Ben Kacyra ile bir araya geldi. Kacyra 500 Unesco Dünya Kültür Mirası alanını taramak için kar amacı gütmeyen CyArk isimli organizasyonu kurdu. İskoç ekip CyArk için, beşi İskoçya'da, beşi de başka ülkelerdeki Dünya Kültür Mirası alanını taramak üzere görevlendirildi. Bunun altında yatan kültürel çıkarımlar neler? Pritchard "bir yenilikten" bahsediyor. Bunu derken, gerçeğe yakın resimler kullanarak insanların önerilen büyük şehir planlama projeleri hakkında fikir sahibi olmalarından bahsediyor. Pritchard dizüstü bilgisayarını açarak, Victoria zamanından kalma, zarar gören bir eser olan İskoçya'daki Paisley Çeşmesi'ni gösteriyor. Çeşme üzerinde yapılan lazer taramaları çeşmenin yüzeyinden alınan numunelerle birleştirilince çeşmenin yüzeyinin ilk halinin neye benzediği ortaya çıkarılmıştı. Kimse çeşmenin bu kadar parlak olduğunu düşünmemişti. Pritchard, "Ama teknoloji yalan söylemez" diyor.