Bürokratların ve Buldozerlerin Yıktığı Vaha

MOSKOVA - 1950'li yıllarda Sovyet hükümeti Moskova nehri kıyısında bir toprak parçasını Maria I. Gurlynina'nınki dâhil birkaç aile yiyecek yetiştirsin diye ayırdı. O zamanlar çok verimsiz olan bu toprak parçası için Gurlynina "sadece kum ve bataklıktan oluştuğunu" söylüyor. Gurlynina ailesi bölgeye toprak taşıyarak elma ve böğürtlen ağaçları ekti, geçtiğimiz yıllarda da bir kır evi inşa etti. 78 yaşındaki Gurlynina, "Bize bu toprağı verdiler ve geliştirmemizi istediler" diyor. "Orada istediğimiz kadar kalabileceğimizi söylediler." Derken geçtiğimiz yıl bir sabah erken saatlerde buldozerler geldi. Yerel yönetim Gurlynina ve komşularının elinde olan Sovyet döneminden kalma toprağın kullanım hakkını veren belgelerin geçerli olmadığına karar vermişti. Ayrıca Rechnik diye isimlendirilmiş bölgedeki yaklaşık 200 evin yıkılmasına yıkım bedelini de ev sahiplerinden alınmasına karar vermişti. Bu Rusya'da hiç görülmemiş bir çıkmaz değil. Gayrimenkul uzmanları Sovyet hükümetinin toprak tekelinin yirmi yıl önce bitmesine rağmen, otoritelerin arazileri verip alma güçlerinin hala sona ermediğini söylüyor. Gayrimenkul yasaları muğlâk. Örneğin bölge sakinleri evlerini satın alabiliyor ama evin üstüne yapıldığı toprağı alamıyor. Bütün durumlarda insanlar yolsuzluğa bulaşmış yetkililerin ve işadamlarına iki dudağı arasına bakmak zorunda. Muhalefet Moskovalı yetkilileri belirgin olmayan kanunları ve halkın bilgisizliğini kullanarak verimli toprak parçalarını kapmak ve özel teşebbüse satmakla suçlanıyor. Buldozerlerin Gurlynina'nın bölgesine geldiği gün, onlarca ev yıkıldı. Gurlynina'nın evi duruyor ancak hükümet kıştan önce onu da diğerleri gibi yıkacağını açıkladı. Resmi olarak hükümet bu bölgeyi doğal hayatı koruma alanına çevirme planları yapıyor ancak birçok bölge sakinine göre, yakınlarda bulunan golf sahası ve yeni inşa edilen yüksek duvarlarla çevrili Fantezi Adası yerleşim alanı topraklarının başka amaçlara gebe olduğunun göstergesi. Moskova hükümeti Rechnik üzerine Sovyet döneminde yapılan anlaşmanın kalıcı konaklamaları öngörmediğini söylüyor. Moskova'nın Belediye Başkanı Yuri M. Luzhkov 2007 yılında Rechnik'e yaptığı bir ziyaret sırasında, "Onlar buranın sakinleri değil, burada geçici oturan kimseler" diye konuşmuştu. "Diğer bütün yasadışı yapılaşma alanları gibi, buranın da var olma hakkı yok" diye ekliyor. Rechnik sakinleri hükümetin, arazi hariç evleri isimlerine geçirme taleplerini görmezden geldiğini söylüyor. Kanun ne olursa olsun hükümetin eli güçlü. Luzhkov'un iki yıl önce yaptığı ziyaretten kısa bir süre sonra, şehir idaresi Rechnik'in suyunu ve elektriğini kesti. Bugün, hala bölgenin sakinleri hayatlarını jeneratöre bağımlı bir şekilde idame ettiriyorlar. Yinede büyük çoğunluğu yaşlı olan yöre halkının büyük bir kısmı evlerini korumak fazla bir çaba göstermiyorlar. Gayri resmi bir şekilde kurulmuş olan Rechnik İdari Konseyi'nin üyesi Yuri A. Kladov bunun nedeninin toprak sahibi olma kavramının çoğu tarafından hala anlaşılamaması. Kladov, "Sonuçta bu Rechnik halkının kendilerini toprak sahibi olarak görmeye hazırlıklı olmadığı anlamına geliyor" diyor ve ekliyor: "Olanlar hiçbir hakkımızın olmadığı eski zamanlara bir dönüş. İnsanlar kendileri için bir şey yapamıyor, kendileri için düşünemiyor ve zaten böyle bir şey yapmak istemiyordu."