Bir "Dijital Öncü" İnternette Gelişen Sürü Psikolojisine Karşı

Jaron Lanier internetin herkese açık olmasının dezavantajını düşünüyor. Toplumsal bilgelik ne zaman sürünün acımasızlığına boyun eğiyor. Birçok kişi gibi Jaron Lanier, 1990'larda internet yoluyla dünyanın her tarafından müzisyen, sanatçı, bilim insanı ve mühendislerin birbirleriyle bilgi paylaşımında bulunabileceği bir ortamın geleceğini müjdeliyordu. Şimdi birçoğumuz gibi onun da kuşkuları var. Bir müzisyen ve avangart (öncü) bir bilgisayar uzmanı olan Lanier, "sanal gerçeklik" (virtual reality) kavramını yayan kişi. Şimdilerde, internetin yapısının ve ideolojisinin çirkin grup dinamikleri ve alelâde işbirliklerini besleyip beslemediğini merak ediyor. Lanier'in "Bir Makine Değilsiniz" isimli yeni kitabı "sürü psikolojisi" ve "dijital Maoculuğa" karşı bir manifesto niteliğinde. Bedava bilgi ve yazılımların ve web üzerinde işbirliğinin avantajlarının kişisel yaratıcılığın üzerindeki baskıyı gizlediğini belirtiyor. Lanier, sosyal iletişim siteleri, bloglar ve forumlardaki acımasız toplu hareketlerin teşvik edilmesinde internetin "iz bırakmadan hareket" geleneğini suçluyor. Wikipedia gibi geniş katılımın olumlu örneklerini kabul ediyor ama "açık kültür" ve "bilgi serbest kalmak istiyor" prensiplerinin yıkıcı bir sosyal kaynaşma yarattığını savunuyor. Dallas şehrindeki Texas Üniversitesi'nden Ekonomi Profesörü Stan Liebowitz, Internet'teki sorunun tekelcilik ve yazılım tasarımından çok, bilgi hırsızlığı ile ilgili olduğunu söylüyor. Napster ve diğer müzik paylaşım web siteleri popüler olmaya başladığında, müzik endüstrisinin, Liebowitz şarkıları çok ucuz ve kolay bir şekilde kopyalayabilen ve dağıtılabilen bu sitelerin, müzik endüstrisine zarar vereceğini öngörmüştü. Şimdilerde yayıncılık ve televizyon sektörlerinin de aynı tehlikeyle karşı karşıya olduğunu söylüyor. Lanier, "Akıllı bir insan bir müzisyenin eserine para ödemeden internetten indirdiği için suçluluk duyar. Fakat açıkserbest- kültür ideolojisi onu suçluluk duygusundan koruyor" saptamasında bulunuyor. Kitabında da dijital bir müzik dosyasının kopyalamanın, orijinal dosyaya zarar vermediği için bir zararı olmadığı iddiasına karşı çıkıyor. Lanier, internet ideolojisinin üzerinde yeniden düşünülmesi, yazılım yapılanmasının yenilenmesi ve bir para ödeme sistemi gibi yeniliklerin getirilmesi önerilerini sunuyor. Liebowitz, siber uzay için reform tavsiyesi oldukça geleneksel: hırsızları cezalandıralım. Liebowitz, Internet'ten hırsızlık ve ev hırsızlığı arasındaki en büyük farkın, Internet'ten çalmanın cezasının az olması ve nadiren yaptırım uygulanması olduğunu söylüyor. Internet'ten çalmanın faydalarının zararlarından fazla olduğu sürece, insanların hırsızlığa ve bunu mazur göstermeye devam edeceklerini düşündüğünü belirtiyor. Teoride, resmi yetkililer cezaları arttırıp korsanlığın önüne geçebilir ama online korsanlıkla ev hırsızlığı arasındaki başka bir önemli ayrım var. Çünkü hırsızlardan çok ev sahibi var ama dijital içerikli tüketicilerinin sayısı, üreticilerinden çok daha fazla. Sonuçta sorun biraz, bir yağmacılar çetesini durdurmaya çalışmak gibi bir şey. İnsanların çoğunluğu başkalarının malını hak ettiklerini düşünüyorsa, kim çıkıp onlara dur diyecek?