Dubai Kurtuldu, Peki Sırada Kim Var?

Dubai geçen ay batacak gibi göründüğünde küresel mali piyasaların yüreğini ağzına gelmişti; ama neyse ki zengin komşusu Abu Dabi Emirliği devreye girdi de 10 milyar dolarlık bir destekle durumu kurtardı. Fakat maalesef uçurumun kenarında olan Dubai'den başkaları da var. Sözgelimi, Yunanistan'ın başı dertte; İrlanda'nın da. Sırada başkaları da olabilir. Dünyanın en zengin ülkeleri güçten düşmüş devletlerin yardımına koşmazsa, küresel mali kriz yeni bir boyuta taşınabilir ve ekonomik toparlanmayı daha başlamadan boğabilir. Dubai kendi sorunlarını kendi yarattı. Petrol yoksulu olan bu emirlik, bir inşaat çılgınlığına kapılıp yüklü krediler aldı ve emlak balonu patlayınca iflas bayrağını çekti. Yunanistan'la İrlanda gibi ülkeler de on yıldır sorumsuzca borçlanmanın acısını çekiyor. Oysa mali çalkantıda boğulabilecekler arasında masumlar da var. Küresel durgunluk tüm ülkelerin kamu bütçelerini sarstı: işsizlik sigortaları ve mali teşviklerin artırdığı harcamalara karşılık vergi gelirleri düştü. Bu da hâlâ devam eden ekonomik zayıflıkla mücadelede hükümetlerin elini kolunu bağlıyor. En hassas ülkelerse Avrupa Birliği'ndekiler. Yunanistan'da, ekonominin çarkları iyice yavaşlarken ülkenin bütçe açığı patlama gösterdi ve kredi notunun düşürülmesine, tahvil fiyatlarının çökmesine yol açtı. 2009 için İrlanda ekonomisinin yüzde 7,5, İtalya'nın yüzde 5,1, İspanya'nın da yüzde 3,8 küçüldüğü tahmin ediliyor. Bu rakamlar şunu anlatıyor: daha sağlıklı Avrupa ekonomileri, yoksul komşularının yardımına koşmalı. Yunanistan'a başının çaresine bakmasını söyleyen Alman Maliye Bakanı'nınkine benzer açıklamalar Avrupa'ya ancak zarar verir. Yunanistan borçlarını ödeyemeyecek olursa, yatırımcılar büyüme hızı düşük, borçları da büyük olan diğer Avrupa ülkelerinden kaçmaya başlar; bu da güçsüz ekonomileri başka bir krize sürükler. Anılan ülkelerdeki büyümeyi şaşırtıcı derecede güçlü olan ve uluslararası alanda rekabet etmeyi zorlaştıran euro engelliyor. Sıkı bütçeler yüzünden mali teşvik kozunun da ortadan kalktığını belirten analistler, bazı ülkelerin büyüme uğruna euro'yu terk edebileğini aktarıyorlar. Sıkıntı, Avrupa dışına da yayılıyor. Derecelendirme kuruluşları, geçen yıl ekonomisi yüzde 7,3 daralarak bütçe açığı aşırı büyüyen Meksika'nın notunu düşürdü. Yaşanan güçlüklerin etkileri köklü ve kalıcı olabilir. Euro'nun çöküşü (böyle bir şey zaten diken üstünde olan mali piyasalarda deprem etkisi yaratır) bir felaket getirir ve dünya çapındaki durgunluğu derinleştirip yaygınlaştırabilir. Kimi gözlemciler laik eğilimli Dubai'nin çok daha muhafazakâr olan Abu Dabi'nin kucağına itildiğinden kaygılanıyorlar. Üstelik dünya ekonomisi piyasalardaki bir sallantıyı henüz kaldıramayacak kadar kırılgan. Zengin ve sanayileşmiş ülkelerdeki seçmenlerin kurtarma yorgunu olmalarını anlayabiliyoruz. Gel gelelim, o kurtarmalara hâlâ ihtiyaç var. Almanya gibi güçlü Avrupa Birliği üyeleri öncelikle zayıf komşularının imdadına yetişmeli. Fakat ABD ve Çin gibi öbür ülkeler de yardım için hazırda beklemeli. Bedeli ağır olabilir, ama yeni bir krizin bedeli daha ağır olacaktır.