Çin Temiz Enerji Yarışını Önde Götürüyor

TIANJIN, Çin - Danimarka, Almanya, İspanya ve ABD'yi geride bırakan Çin, geçen yıl dünyanın en büyük rüzgâr türbini üreticisi oldu ve bu yıl da arayı giderek açmaya hazırlanıyor. Çin ayrıca güneş panelleri üretiminde de son iki yıldır Batıyı geçerek dünyanın en büyük imalatçısı haline geldi. Fakat bununla kalmıyor. Nükleer reaktörler ve yüksek verimli kömür santralleri yapmak için de büyük çaba gösteriyor. Yenilenebilir enerji teknolojilerindeki bu gelişmeler ne anlama geliyor? Bugün petrol için Ortadoğu'ya bağımlı olan Batı, gelecekte güneş panelleri, rüzgâr türbinleri ve başka araçgereçler için Çin'e mi bağımlı olacak? Pekin'de yenilenebilir enerjiye odaklı bir özel sermaye fonu olan Nature Elements Capital'in Genel Müdürü K. K. Chan, "Artık enerji donanımlarının çoğunda 'Made in China' (Çin Yapımı) yazan pirinç bir plaka olacak" diyor. Başkan Obama, Ulusa Sesleniş konuşmasını yaparken, ABD'nin enerji alanında diğer ülkelerin, özellikle de Çin'in gerisine düştüğü konusunda uyarıyordu. Kongre'de yaptığı konuşmada, "Geleceğin iş alanları ve endüstrilerinin bizim sınırlarımızın dışında kök saldığı bir yarını ben kabul etmiyorum. Sizin de etmediğinizi biliyorum" diyordu. ABD ve diğer ülkeler, kendi yenilenebilir enerji sanayilerini geliştirmek için teşvikler veriyor. Obama da Amerika'nın çabalarının artması için çağrı yaptı. Yine de iş dünyasının Batılı ve Çinli yöneticileri, enerji teknolojisi yarışında Çin'in lider olmasını bekliyorlar. Çokuluslu şirketler hızla büyüyen Çin pazarında en gelişmiş teknolojiyi kullanan fabrikalar inşa ediyor. Danimarkalı Vestas şirketi, dünyanın en büyük rüzgâr türbini üretim tesisini bir süre önce Çin'in kuzeybatısında inşa etti. Ve bunun için son model elektronik makineleri ve jeneratörleri buraya taşıdı. Vestas'ın Çin bölümünü yöneten Jens Tommerup, "Pazarla aynı hızda hareket etmek zorundasınız" diyor. "Rüzgâr pazarında böyle hızlı bir ilerleme şimdiye kadar görülmedi" diye ekliyor. Çin'in yenilenebilir enerji sektöründeki istihdam hızla artarak 2008'de 1,12 milyona ulaştı. Hükümet destekli Çin Yenilenebilir Enerji Sanayileri Birliği'ne göre bu sayı her yıl 100 bin artıyor. Ancak yenilebilir enerjinin çevreden çok Çin ekonomisine faydası var. Çin'in toplam enerji üretiminin 2012'de ABD'yi geçeceği öngörülüyor. Ve kapasite artışının çoğu yine kömüre dayalı olacak. Çin 2020'ye kadar elektrik üretim kapasitesinin yüzde 8'ini rüzgâr, güneş ve biyokütle enerjisine dayandırmak istiyor. Bu oran Çin'de olduğu gibi ABD'de de şimdilik yüzde 4'ün altında. 2020 itibariyle Çin'in kapasitesinin üçte ikisi hâlâ kömüre dayalı olacak. Kalanın çoğu da yine nükleer ve hidroelektrik santrallerinden elde edilecek. Enerji donanımında ihracat liderliğine oynayan Çin, bu sektörde dünyanın en büyük pazarı olmak gibi bir avantaja sahip. Elektrik şebekesini geliştirmek için büyük harcamalar yapan hükümet sadece 2009 yılında bunun için 45 milyar dolar harcadı. Finansman ise devlet bankalarından sağlanıyor. Çin üst yönetimi var gücüyle enerji politikalarına kilitlenmiş durumda. Hükümet, daha geçenlerde, bir Ulusal Enerji Komisyonu kurulacağını duyurdu. Kabine üyelerinden oluşacak "üst bakanlık" mahiyetindeki bu komisyona bizzat Başbakan Wen Jiabao başkanlık edecek. Yetkililer, elektrik şirketlerinin daha fazla yenilenebilir enerji kullanması için talimat verdi. Tüketicilerin kendi güneş panellerini ve güneş enerjili su ısıtıcılarını kurması için verilen cömert devlet desteğiyle bütün Çin'de yoğun bir faaliyet yaşanıyor. Çin'in belki en büyük avantajı, elektrikte her yıl yüzde 15 artan iç talep. Uluslararası Enerji Ajansı'nın verilerine göre, önümüzdeki on yılın talebini karşılamak için Çin'in elektrik üretim kapasitesinde ihtiyaç duyduğu artış, ABD'nin ihtiyaç duyduğu artışa göre dokuz kat daha fazla. ABD'deki elektrik şirketleri, yenilenebilir enerji donanımı satın almak ile zaten inşa edilmiş ve parası ödenmiş fosil yakıta dayalı elektrik santrallerine devam etmek arasında bir tercih yapmak zorunda kalıyor. Oysa Çin'deki elektrik şirketleri zaten yeni donanım almak zorunda. Üstelik başta rüzgâr ve nükleer olmak üzere, alternatif enerji üreten donanımların fiyatları giderek ucuzluyor. Çin'in genelinde olduğu gibi, enerji sektöründe de işçi maliyetleri düşük. Ücretler son beş yılda çok artmasına rağmen Vestas üretim bandındaki çalışanlarına yılda sadece 4 bin 100 dolar ödüyor. Çin'deki rüzgâr ve güneş enerjisi sanayii ucuzlayan fiyatlarıyla giderek yurtdışına yöneliyor ve Batılı şirketlerden haksız rekabete uğradıkları yönünde şikâyetler alıyor. Çin'in Yenilenebilir Enerji Birliği'nin Genel Müdür Yardımcısı Ma Lingjuan, "ABD ve Avrupalılar dâhil olmak üzere, her ülke yenilenebilir enerjideki maliyetlerin düşmesini istiyor. Çin bunu başardı, ama ona rağmen hâlâ dünyadan eleştiriler alıyor" diyor.