Yemek Siparişinizi Robotunuz Alabilir

PITTSBURGH - Profesör Paul Rybski ve iki yüksek lisans öğrencisi, Carnegie Mellon Üniversitesi'nde en gelişmiş yapıtlarını sergilediler. İnsan Robot Etkileşim Grubu'nu oluşturan 17 öğretim üyesi, lisans ve doktora öğrencisinin iki yıllık araştırma ve uzmanlıklarının ürünü olan robot, 20 bin dolarlık bir lazer navigasyon sistemi, sonar algılayıcıları ve göz işlevi gören bir Point Grey Bumblebee 2 stereo kamerayla donatıldı. Rybski'nin gururlu bir babayı hatırlatan bakışları altında sakallı bir yüksek lisans öğrencisi, dizüstü bilgisayarına bir şeyler yazdı ve robot öncelikli görevini yapmak, yani folyo kâğıda sarılı gevrek çubuğu sunmak üzere harekete geçiyor "Merhaba, ben Snackbot" diyor. Sesi "2001: Uzay Macerası" filmindeki HAL 9000'i andırıyor. "Ian'a yemeğini getirdim. Ian burada mı?" Olumlu cevap veriyorum. "Merhaba, Ian" diyor. "İşte siparişin. Siparişin gevrek çubuğuydu, değil mi?" Haklı. Gevrek çubuğu istemiştim. "Tamam o zaman, ne duruyorsun? Eminim lezizdir, ama benim tarzım değil. Elektrik atıştırmak bana daha iyi geliyor" diyor robot. Robotların insanlarla nasıl etkileştiği hakkında bilgi toplamak üzere tasarlanan Snackbot, boyundan rengine kadar tüm ayrıntılarıyla azami derecede cana yakın olacak şekilde düşünülmüş. Rybski, "Bir robotun insanlarla iletişim kurması için yemekten daha iyi bir yol olamayacağını düşündük" diyor Snackbot, ordu kadar kalabalık yeni bir robot topluluğunun sadece bir üyesi. Bu robotlar, yiyecek yapıp getirmenin yanı sıra, otomasyonun artacağı bir gelecek için birer iyi niyet elçisi ve pazarlamacılar olarak da hizmet tasarlandı. Çin'in Shenzhen kentinde bulunan Fanxing Science and Technology adında bir şirket, 2006 yılında "dünyanın ilk yemek yapan robot"unu (AIC-AI Cooking Robot) takdim etmişti. Bu robot en az üç yöreye ait binlerce Çin yemeğini tavada ve fırında kızartıyor, haşlıyor, buharda pişirebiliyor. İsviçre'nin Lozan kentindeki Learning Algoritma ve Sistemleri Laboratuarı'ndan araştırmacılar da 2008'de omlet yapan Aşçıbaşı Robot'u çıkardılar. Geçtiğimiz hazirandaysa Tokyo'daki Uluslararası Gıda Makine ve Teknolojileri Fuarı'nda, kollarının yerinde spatula olan Motoman SDA-10 robotu, ziyaretçilere okonomiyaki (çeşnili krep) yapmıştı. Bir başka robot da insanı ürtüketecek kadar gerçekçi elleriyle suşileri kapıyordu. Bundan bir ay sonra Nagoya, Japonya'da Famen adlı restoran açıldı. Burada sarı renkli iki dev robot günde 800 kâse kadar noodle çorbası hazırlıyor. İşlerin yavaşladığı zamanlarda da bir komedi gösterisi veya bıçaklı bir oyun sunuyorlar. İşsizliğin ayyuka çıktığı bir ekonomik krizde, robot aşçı fikri biraz abartılı, hatta açıkça hakaret gibi gelebilir. Fakat bu robotların kısa dönemde ocakbaşı işletmeleri veya size çorba servisi yapmaları zaten söz konusu değil. Ekonomik gidişat bunun nedenlerinden biri. Famen'in sahibi Kenji Nagaya, onları "noodle çorbası yapamayacak kadar pahalı" buluyor, çünkü ikisi için 100 bin dolar ödemiş. Fakat Nagaya'nın öbür işyeri, yani başkanı olduğu robot teknolojisi şirketi Aisei için durum farklı. "Şirketimizde uzun süredir sanayi robotları yapıp programlıyoruz. İşimizin tanıtımını yapacak bir yer açma fikri oradan doğdu" diyor Nagaya. "Robotların çalıştığı bir çorba dükkânı açmanın işimizin tanıtımına çok büyük katkısı olacağını düşündük" şeklinde konuşuyor. Robotların marifetlerini pazarlamak için aşçılığın kullanılması, örneğin, lazer kaynakçılığından çok daha anlamlı bir tercih olduğuna şüphe yok. Fakat bu tercihin daha esaslı bir amacı da var: kinci insansı makinelerle dolu bir geleceğe dair kamuoyunun kaygılarını azaltmak. NASA'nın Kaliforniya'daki Jet Laboratuvarı'nda robot bilimcisi olan Doktor Heather Knight, "Robotların aşırı zeki olup bizi yok edecekleri algısını nasıl değiştirirsiniz?" diye sorduktan sonra cevap veriyor: "İnsanların kalbine giden yol mideden geçiyor, değil mi?" Yumurta işinde becerikli Aşçıbaşı Robot'u tasarlayan araştırma grubunun lideri Doktor Aude Billard da omletleri tercih etmesinin nedenini, "Eşimin bana yaptığı ilk yemekti" diyerek açıklıyor. Omlet yapmaktan güdülen amaçsa, bir robotun karmaşık işleri "öğrenebileceğini" göstermek. Robotlar bazı işleri yapacak şekilde geliştirilip eğitilebilmekle birlikte mutfak sanatında çağları aşan öyle incelikler var ki, makinelerin yaratıcıları bile onları insan olmayanlara emanet etmezler. Suşileri kapan elleri geliştiren Squse adlı Kyoto'lu bir şirketin başındaki Mikio Shimizu, "Suşinizi bir robotun mu yapmasını tercih edersiniz?" diye soruyor. "Samimi olun. Çünkü iyi bir suşi için hiçbir robot, profesyonel bir suşi aşçısını alt edemez. Bir robotun beceri veya zekâ konusunda insanı geçmesi mümkün değil."