Yeni Fikirler Eski Silahlar

Beyaz Saray her dört yılda bir, bir "nükleer tavır raporu" yayımlar. Bunun modası geçmiş bir şey olduğunu düşünebilirsiniz ama aslında değil. ABD ve Rusya'nın hâlâ 20 binden fazla nükleer silaha sahip olduğu (ve İran, Kuzey Kore ve başkalarının nükleer iştahlarının dindirilemediği) bir dünyada Amerika'nın bu konu hakkında söyleyeceği her sözün büyük bir önemi var. Başkan Obama'nın Aralıkta Kongre'ye göndermesi gereken rapor biraz da yönetimdeki çatlaklardan ötürü ertelendi. Başkanın bu rapor konusunda hata yapma lüksü yok. Çünkü soğuk savaş doktrininden sonunda kurtulmak ve İran, Kuzey Kore ve diğerlerini dizginlemeye çalışan Amerika'nın inanırlığını sağlamak için eline bir fırsat geçmiş durumda. Obama, nükleer silahların olmadığı bir dünyaya özlem duyduğunu daha önce dile getirmişti. Fakat biz bazı danışmanlarının, özellikle de Pentagon'dakilerin bu cesur hedefe direnç gösterdiklerinden endişe ediyoruz. Oysa başkan gerek seçim kampanyasında, gerek geçen yıl Prag ve BM'deki konuşmalarında ifade ettiği fikirlerinden geri adım atmamalı. Tavır raporuna gelince, orada ele alınması gereken bazı önemli konular şunlar:
AMAÇ: Mevcut doktrine göre nükleer silahlar, ABD ve müttefiklerinin savunmasında "hayati rol" oynuyor. Kimyasal, biyolojik, hatta konvansiyonel silahlara başvuran düşmanlara karşı nükleer silahların kullanılabileceğini belirtiyor. Obama'nın yardımcılarıysa bunun değiştirilmesini, nükleer silahların "başlıca" amacının ABD ve müttefiklerine karşı nükleer saldırı tehdidini caydırmak olduğunun ifade edilmesini öneriyorlar. Fakat bu değişiklik şu soruyu akla getiriyor. Washington nükleer olmayan hedeflere karşı nükleer güç kullanabilir mi? ABD'nin açık konvansiyonel askeri üstünlüğü düşünülürse, nükleer silahların yaygın amaçlarla kullanımı ne gerçekçi ne de gereklidir. Bu konudaki her tür belirsizlik, başka ülkelerin kendi nükleer silahlarını geliştirmek için stratejik bir nedenleri olmadığını söyleyen Washington'un inanılırlığını zedeler. ABD'nin nükleer silahlara sahip olmasının tek amacı, kendine veya müttefiklerine karşı nükleer saldırıları caydırmak olmalıdır.
SAYI: George W. Bush, nükleer silah sayısının azaltılması fikrinden nefret ediyordu. Nitekim Washington'la Moskova arasında 2002'den beri bir silahsızlanma anlaşması imzalanmadı. Buna karşılık Obama, iki tarafın da konuşlanmış savaş başlıklarının 2 bin 200'den bin 500 ile bin 675 arası bir sayıya azaltılmasına dönük yeni bir anlaşma için görüşmeler başlattı. Bu sayı daha da düşürülmelidir. Rapor, ABD'nin savaş başlıklarını bine düşfaceürmeye hazır olduğunu açıklamalıdır. Uzmanlar bu sayının yarısının bile artık düşman olmayan Rusya'nın elindeki gücü yok etmeye yeteceğini belirtiyor. Nükleer gücünü artıran tek ülke olarak Çin'in ise 100 ile 200 arası savaş başlığı olduğu tahmin ediliyor. Öte yandan ABD-Rus görüşmeleri, iki tarafın da yedekte tuttuğu toplam 15 bin kadar başlık hakkında hiçbir şey söylemiyor. Ve ABD'nin güven altında olduğu kabul edilen 500 kısa menzilli nükleer silahı hakkında da bir şey demiyor. Aynı sessizlik Rusya'nın hırsızlığa açık olan 3 bin veya daha fazla kısa menzilli nükleer silahı için de geçerli. Rapor, bu kadar fazla yedek başlığa ihtiyaç olmadığını ve taktik silahların stratejik açıdan tamamen değersiz olduğunu (ikisinin de azaltılmasına hazırlık olarak) söylemelidir. Günümüzdeki en büyük nükleer tehlike, teröristlerin bu silahları çalması veya yapması. Bunu önlemenin en iyi yolu da silahların çoğaltılmaması, eldekilerin ve öbür malzemelerin güvene alınıp azaltılmasıdır.
YENİ SİLAHLAR: ABD en son savaş başlığını 1989'da üretti. Dolayısıyla George W. Bush'un yeni silah yapma çağrıları, Kuzey Kore ve İran'dan nükleer programlarını sonlandırmasını isteyen ülkeyi ikiyüzlülük ve çifte standart ithamlarına maruz bırakıyordu. Obama ülkenin yeni silahlara ihtiyacı olmadığını ifade etti. Oysa bizim kaygımız, raporun silah varlığını korumaya dönük seçeneklerin laboratuarlarca araştırılmasını önererek yeni tasarımlar üretmek dâhil buna kapı açması. Devlet, silah stoklarını güvende ve güvenilir tutmak için güçlü ve son derece pahalı bir sisteme sahip. Obama laboratuarların bütçelerini zaten büyük ölçüde artırdı. Dolayısıyla rapor, yeni silaha ihtiyaç olmadığını açıkça belirtmelidir.
ALARM SEVİYELERİ: ABD ve Rusya'nın hâlen ateşlenmeye hazır biner tane nükleer silahı var. Bunu tehlikeli bir soğuk savaş kalıntısı olarak niteleyen Obama haklı. Rapor, olabildiğince çok silahın bu mevcut alarm seviyesinden çıkarılmasını belirtmeli ve Rusya'yı da aynı şeyi yapmaya özendirmelidir.