İstiridye Hırsızlarına Karşı Jandarma Devrede

GUJAN-MESTRAS, Fransa - Geçenlerde kasvetli bir akşam vakti, Titi lakabıyla bilinen Thierry Deuet ve onun gibi jandarma olan iki arkadaşı 3 metrelik Erea II botunu Arcachon Körfezi'nin karanlık sularına indirdi. Görevleri sığ sularda, deniz yüzeyinin hemen altına yerleştirilen istiridye parklarında devriye gezerek hırsızlık olaylarını önlemekti. Bu suçun kayıtları 1883'e kadar uzanıyor. Bu tip hırsızlıklar azalma eğilimindeydi. Buna polisin helikopter, radar ve gece görüş gözlükleri gibi daha gelişmiş araçlar kullanarak anında tepki vermesi neden oldu. Yetkililer ayrıca bazı denizcileri "gardes-jurés" yani kimliği gizli ajan olarak atayarak, 19'uncu yüzyıldan kalan bir uygulamayı bile tekrar aktif hale getirdiler. Ancak, 2007'de körfezden 4 ton istiridye çalınırken, 2008'de bu 4 kat artarak 16 tona çıktı. Arcachon jandarma birliğinin komutanı Christophe Berthelin, bu yıl bir başka artış daha olmasını bekliyor. Yetiştiricilere göre, Arcachon Körfezi'nin meşhur istiridyelerinin çoğunun birkaç yıl önce esrarengiz bir biçimde yok olmasıyla, hırsızlık tekrar hız kazandı. Bu seneki mahsulün satış boyutuna gelmesi için 3 yıl geçmesi gerekti. Genç istiridyelerin yüzde 40'ının 2007 yılında yok olması sektöre büyük darbe vurmuştu. Polis yetkilileri yeni mahsulün hırsızlığı daha da körükleyeceğini söylüyorlar. Ülkenin Atlantik kıyısındaki diğer istiridye merkezlerinden gelen haberler beklentiyi doğruluyor. Polisin yapacağı çok da bir şey yok. Berthelin, "Çalınan bir istiridyenin izini nasıl sürersiniz?" diye soruyor. Hırsızlık, deniz çiftçiliği olarak da adlandırılan istiridye yetiştiriciliğinin sorunlarından sadece birisi. Fransa'nın kırsal bölgelerinde köklerini kaybetmekten korkan diğer toplumlar gibi istiridye yetiştiricileri de çevre, endüstri ve ticari baskılar karşısında mücadele veriyor. İstiridye Yetiştiricileri Derneği Başkanı Jean-Charles Mauviot, "Özellikle son 10 yıldır bir krizden bir diğerine geçiyoruz" diyor. Arcachon'un ilk yapay istiridye yatakları, bu lezzetli gıdaya olan talebin artmasından sonra devlet tarafından 1850'lerde kuruldu. Rivayete göre Kraliçe Marie Antoinette tam bir istiridye hayranıydı. Bugün Fransa'da yaklaşık 2 bin 600 şirket yılda 130 bin ton istiridye yetiştiriyor. Bu Avrupa üretiminin yüzde 95'ine denk geliyor. Ulusal üreticiler derneğine göre, bu sektör yıllık 630 milyon euro (854 milyon dolar) gelir getiriyor. Çin küresel hasadın yüzde 70'ini üretiyor ve bunun birçoğu şişelenmiş sosa dönüştürülüyor. Güney Kore, Japonya ve ABD de sektörün büyük oyunculardan. Üreticilere, polise ve savcılara göre hırsızlar, genellikle finansal açıdan zora düşmüş çiftçiler. Benzer ama biraz daha mütevazı hırsızlıklar Avustralya, İngiltere, Yeni Zelanda ve ABD'de de rapor ediliyor. Gelişmeler 20 yaşından beri yetiştiricilik yapan ve ürünleri çalınan 43 yaşındaki Jérôme Delarue gibilerine çok zor geliyor. Bot, ekipman ve kulübe ihtiyaçlarını gidermek için ekonomik krizden önce aldığı yüksek faizli kredinin borç yükü altında ezilirken, işi bırakmasının an meselesi olduğunu söylüyor. "Eskiden her şey iyiydi, ama şimdi çok zor. Parlak bir gelecek görmüyorum" derken sesi titriyordu.